بقعه پیرسبز- آبکش
این زیارتگاه، در شهرستان دیر، بخش بردخون، دهستان آبکش، داخل روستای آبکش قرار دارد. فاصله مقبره تا بندر دیر در جنوب ۷۵ کیلومتر است و روی طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۲ دقیقه، و عرض جغرافیایی ۲۸ درجه و ۱۰ دقیقه و در ارتفاع ۲۷ متری از سطح دریا واقع شده است. نام مدفون در بقعه معلوم نیست و پیرسبز، اسم مستعار او است. در علت آمدنش به این مکان، دو روایت نقل شده است: به گفته برخی، وی از متفرق شدگان سپاه احمدبن موسی – شاه چراغ علیه السلام – است که برای حفظ جان به این جا پناه آورده و فوت می کند. به گفته بعضی دیگر، ایشان به همراه خواهرش از سبزوار به این منطقه می آیند تا از طریق خورخان بردخون، به مکه معظمه شرفیاب شوند اما در آبکش سخت مریض شده و بعد از چند روز بستری شدن، دنیا را وداع می گوید. اهالی روستا او را غسل و کفن کرده و در همین جایی که اکنون مدفن اوست، به خاک می سپارند و چند ماه بعد، خواهرش با کمک دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) بر مزارش اتاقی ساده و گلی بنا می کند.
قدمت بقعه به روشنی معلوم نیست. بنا به نقل آگاهان محلی، از حدود ۵ قرن پیش به این طرف، وجود داشته و به دفعات تعمیر و تجدید بنا شده است. در حال حاضر، دارای اتاقی سنگ و گچی به ابعاد ۵/ ۵×۵ متر است که رویش گنبدی عرقچینی با دو مناره ساده در طرفین استوار شده و در آهنی ۹۵ سانتی متری اش رو به مشرق باز شده است. کف آن، سیمانی و مفروش به موکت و در جهات شمال، جنوب و غرب دارای سه طاقچه به عرض ۱۱۰ سانتی متر است.
قبر گچی پیرسبز که پارچه ای سبز روی آن قرار دارد، با ارتفاع ۸۰ سانتی متر و طول و عرض 70 در 137 سانتی متر در وسط اتاق جای گرفته و بدون سنگ نوشته و ضریح است.
در کنار این بقعه، قبوری چند از جمله قبر شهید والامقام کمال مغدانی دیده می شود. بقعه، به وسیله منازل مسکونی و مزارع کشاورزی احاطه شده و متأسفانه با وجود این که در دل روستا واقع شده است، به جز برق، امکانات دیگری ندارد.
این مکان، زیارتگاه دوستداران اهل بیت (علیهم السلام)، و بسیار مورد احترام اهالی است. کراماتی نیز به آن نسبت می دهند.
منابع:
1. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱ ( خورموج)، ص ۲.
2. گفتگو با سید رضا هاشمی، مطلع و معتمد، ساکن آبکش، مورخ ۱۳۸۶/8/25
3. گفتگو با حاج حیدر احمدی، مطلع و معمر، ساکن کناری، مورخ ۱۳۸۵/5/7
۴. گفتگو با حاج علی مغدان زاده، ساکن آبکش، مورخ ۱۳۸۶/9/1
۵. مشاهدات نگارنده ، مورخ ۱۳۸۶/8/25
منبع: زیارتگاههای استان بوشهر، دفتر سوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 50-49