بنده در زمان زنده بودن پدرم با مبلغی مشخص از مال خودم بنایی بر منزل ایشان افزودم. آیا الآن شرعا می توانم پولی را که خرج کرده ام بعد از مرگش از مالش بردارم؟

در این مسئله چند فرض متصور است که جواب مبتنی بر آن است:

1. اگر آنچه از ساختمان که اضافه کردی به عنوان هدیه به پدر یا یکی از بستگان؛ مثل برادران و خواهران بخشیدی در این صورت نمی توانی پس بگیری؛ زیرا هدیه به بستگان برگشت ناپذیر است.

امام خمینی می فرماید: اگر هدیه به بستگان –پدر یا مادر یا فرزند یا دیگران- با دریافت هدیه تمام شد، هدیه کننده حق ندارد هدیه را پس بگیرد.[1]

2. اما اگر قیمت این ساختمان را به پدرت قرض دادی، در این صورت می توانی قرض را درخواست نموده و آن را از ترکه خارج کنی.

3. اگر این کار شما هدیه نبوده، بلکه مالک حقیقی که پدر شما بود در زمان حیاتش به شما اجازه داد که مصالح ساختمانی را در آن جا قرار دهی و ساختمان بنا کنی – به این معنا که زمین را به تو نبخشید، بلکه اجازه تصرف در آن را داد – در این صورت، این حق به ورثه واگذار می شود که اجازه بدهند یا رد کنند، اگر اجازه دادند که بنا سر جای خود باشد، پس مشکل حل می شود و اتاق های اضافه شده متعلق به شما است، اما اگر اجازه ندادند می توانند از شما بخواهند که آن ساختمان را خراب کنی و مصالحش را از آن جا بیرون ببری، چون تصرفتان با اجازه پدر بود، اگر خسارتی به ساختمان یا زمین وارد شد ضامن نیستی.

اما اگر تصرف شما با اجازه پدر نبود، اگر هنگام خراب کردن ساختمان خسارتی به ساختمان یا زمین وارد شد، باید خسارتش را بپردازی.

از آن جایی که این مسئله کمی پیچیده است به نظر ما بهتر است که مسئله را از راه مصالحه با برادران و خواهران حل و فصل کنید تا رضایت همه جلب شود، یا این که با مرجع تقلیدی که از او تقلید می کنید تماس بگیرید و جزئیات مسئله را برای او توضیح دهید تا مفصلا پاسخش را بفرماید.