حضرت ابوالفضل العباس نخستین فرزند از ازدواج حضرت على(ع) و ام البنین بود. حضرت عباس در روز چهارم شعبان سال 26 هجرى در مدینه چشم به جهان گشود.

ماجراى ازدواج على (ع) با ام البنین

قضیه ازدواج ام البنین با حضرت على(ع) بدین گونه بود که پس از شهادت حضرت زهرا (س) على (ع) برادرش عقیل که در علم نسب شناسى آگاهى کامل داشت و قبایل و خصلت هاى اخلاقى و روحى آنها آشنا بود را به حضور طلبید و از وى خواست که براى آن حضرت همسرى شایسته و از قبیله اى که اجدادش از شجاعان و دلیر مردان باشند پیدا کند تا ثمره ازدواجشان فرزندانى شجاع و رشید باشند. پس از مدتى عقیل زنى از طایفه بنى کلاب را به حضرت معرفى کرد که داراى آن ویژگى ها بود نامش فاطمه دختر حزام بن خالد بود و نیاکانش همه از دلیرمردان بودند. حضرت با وى ازدواج نمود و او نیز وظیفه مادرى و سرپرستى براى فرزندان حضرت زهرا (س) را به عهده گرفت. حضرت على (ع) ولى را «ام البنین» یعنى مادر پسران نامید و به این نام شهرت یافت.

ولادت حضرت ابالفضل

چهارم شعبان، سال روز ولادت پرچمدار بزرگ کربلا، حضرت عباس بن علی (ع) است. حضرت ابالفضل در سال 26 هجری قمری، در مدینه، دیده به جهان گشود.

حضرت ابوالفضل نخستین فرزند ام البنین بود. وقتى که حضرت عباس به دنیا آمد حضرت على (ع) در گوش او اذان و اقامه گفت و نام خدا و رسول خدا را بر گوش وى خواند و نام او را عباس قرار داد.

در روز هفتم تولدش گوسفندى را به عنوان عقیقه ذبح کردند و گوشت آن را به فقرا صدقه دادند.

با آن که هنگام تولد، پدر خوشحالى مى کرد، حضرت گاهى قنداقه عباس خردسال را در آغوش مى گرفت و آستین دست هاى کوچک او را بالا مى زد و بر بازوان او بوسه مى زد و اشک مى ریخت. حضرت در پاسخ ام البنین نسبت به این کار فرمود این دست ها براى کمک و یارى به برادرش حسین قطع خواهد شد.

حضرت عباس در خانه على (ع) و در دامان مادر و در کنار امام حسین (ع) رشد کرد. تربیت خاص امام على (ع) بى شک در شکل دادن به شخصیت فکرى و روحى این نوجوان سهم عمده اى داشت.

شجاعت و شهامت حضرت ابالفضل

دلاورى هاى این نوجوان از زمان پدر بزرگوارش در جنگ هاى آن حضرت با مخالفین نمودار بود که برخى جلوه هایى از شجاعت این نوجوان را در جنگ صفین در تاریخ ثبت کرده اند.

گویند: در یکى از روزهاى نبرد صفین نوجوانى از سپاه على (ع) بیرون آمد که نقاب بر چهره داشت و از حرکات او نشانه هاى شجاعت، هیبت و قدرت هویدا بود. از سپاه شام کسى جرأت نکرد به میدان بیاید. و همچنین نقل کرده اند که در جنگ صفین هنگامى که سپاه معاویه بر آب مسلط بودند و سپاه اسلام در تشنگى به سر مى برد جمعى را در رکاب امام حسین (ع) فرستاد که شریعه فرات را از سپاه دشمن پس بگیرند که در این جمع که موفق به باز کردن راه آب براى سپاه اسلام شده بودند حضرت عباس نیز حضور داشت.

پس از مرگ معاویه که حاکم مدینه مى خواست از امام حسین (ع) براى خلافت یزید بیعت بگیرد 30 نفر از جوانان بنى هاشم به فرماندهى حضرت عباس با شمشیرهاى برهنه بیرون خانه و پشت در ایستاده بودند و منتظر اشاره امام بودند که اگر نیازى باشد مانع بروز هر حادثه اى شوند و اینان در تحت فرماندهى حضرت عباس قرار داشتند.

فضائل حضرت ابالفضل

حضرت امام سجاد (ع) درباره حضرت عباس مى فرماید: خداوند عمویم عباس را رحمت کند که در راه برادرش ایثار و فداکارى کرد و از جان خود گذشت. چنان فداکارى کرد که دو دستش قلم شد. خداوند نیز به او همانند جعفر بن ابى طالب در مقابل آن دو دست قطع شده دو بال عطا کرد که با آنها در بهشت با فرشتگان پرواز مى کند. عباس نزد خداوند مقام و منزلتى بسیار بزرگ دارد که همه شهیدان در قیامت به او غبطه مى خورد.

امام صادق نیز در ستایش از حضرت عباس مى فرماید: عموى ما عباس داراى بصیرت نافذ و ایمانى استوار بود. همراه امام حسین جهاد کرد و آزمایش خوبى داد و به شهادت رسید.

مقام علمی حضرت ابالفضل

مقام فقهى حضرت عباس بسیار بالا بوده است و در نزد راویان مورد وثوق و اعتماد بوده است و از جهت پارسایى در درجه بالا قرار داشت. چنانچه برخى از رجالیون درباره ایشان گفته اند: عباس از فقیهان و دین شناسان اولاد ائمه بود. عادل، مورد اعتماد، با تقوا و پاک بود و دیگران نیز وى را این گونه تعریف نموده اند که عباس از بزرگان و فاضلان فقهاى اهل بیت بود بلکه وى عالم استاد ندیده بود.

حضرت ابالفضل و امام حسین(ع)

حضرت عباس همان جایگاه را نسبت به امام حسین (ع) داشت که حضرت على نسبت به پیامبر (ص) داشت.

عباس همان طور که على (ع) همیان نان و خرما به دوش مى گرفت و براى مستمندان مى برد او نیز به اتفاق برادرش حسین (ع) بسیارى از گرسنگان مدینه را سیر مى کرد. عباس همچنان که على که باب الحوائج دربار پیامبر بود و هر کس رو به ساحت ایشان مى کرد اول على (ع) را مى خواند وى نیز باب الحوائج آستان امام حسین بود و هر کس براى رفع حوائج به دربار حسین مى شتافت عباس را مى خواند.

عباس مانند پدر که در بستر پیغمبر خوابید و فداکارى کرد در روز عاشورا براى اطفال و آوردن آب فداکارى کرد.

القاب حضرت ابالفضل

براى ایشان 16 لقب شمرده اند که هر کدام جلوه اى از فضائل، کرامات و عظمت وى را نشان مى دهد و ما برخى از آنها را برمى شمریم.

عباس: چون مثل شیر حمله مى کرد، دلیر بود، ترس در دل دشمن مى ریخت و فریادهاى حماسى اش لرزه بر اندام حریفان مى افکند.

ابوالفضل: نام پسرش فضل بود و هم این که وى پدر فضیلت و خوبى ها بود و فضل و نیکى زاده او و مولود سرشت پاکش بود.

ابوالقربه: (پدر مشک) به خاطر مشک آبى که بر دوش مى گرفت و از کودکى میان بنى هاشم سقایى مى کرد.

سقا: به خاطر این که آب آور تشنگان بخصوص در سفر کربلا بود.

قمر بنى هاشم: وى در میان بنى هاشم زیباترین و جذاب ترین چهره را داشت و چنین ماه درخشان در شب تار مى درخشید.

باب الحوائج: آستان رفیعش قبله حاجات و توسل به آن حضرت بر آورند و نیاز دردمندان است.

حضرت ابالفضل در کلام امامان

امام حسین (ع): اى عبّاس، بر اسب سوار شو؛ جانم فدایت اى برادرم!

امام سجّاد (ع): رحمت خدا بر عبّاس! ایثار کرد و کوشید و جان فداى برادرش کرد.

امام سجّاد (ع): عبّاس را نزد خداوند منزلتى است که در روز قیامت همه شهیدان بر آن رشک مى برند.

امام صادق (ع): عموى ما عبّاس، داراى بینشى ژرف و ایمانى راسخ بود؛ همراه با امام حسین (ع) جهاد کرد و نیک آزمایش داد و به شهادت رسید.

پیامبر (ص): هر کس در راه خداوند مجروح شود، در حالى وارد قیامت مى شود که بویش چون بوى مشک است… و نشان شهیدان را دارد.

منبع: سایت ستاره