اشاره:

حضرت آيت الله مظاهري (دامت بركاته) از اساتيد بزرگ اخلاق در حوزه علميه هستند. سالهاست كه طلاب و اقشار مختلف مردم از چشمه زلال اخلاق و عرفان ايشان سيراب مي شوند. با ايشان گفت و گويي(*) انجام داده ايم كه با هم مي خوانيم:
– به نظر حضرت عالي،‌ طرح مباحث اخلاقي در جامعه، به خصوص در حوزه علميه چه ضرورتي دارد؟
بسم الله الرحمن الرحيم . هدف بعثت همه انبيا اخلاق بوده است. خداوند در قرآن مي فرمايند:‌ «لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط» (1) ‌دين اسلام از همه اديان كامل تر است. و نسبت آن به ساير اديان،‌همانند دريا به قطره است، و مباحث و تعاليم اخلاقي آن نيز بيش از ديگر اديان است. قرآن در حالي كه همه چيز دارد،‌ رنگ اخلاق دارد. به تعبير استاد بزرگوارما، حضرت امام خميني (ره) آيه اي نمي توانيم پيدا كنيم كه رنگ اخلاق نداشته باشد.
آيات قرآن را كه از نظر موضوعي تقسيم مي كنيم؛ بيش از نيمي از آيات قرآن حكايات است. همه اين حكايات رنگ اخلاقي دارد. اخلاق در قرآن به اندازه اي اهميت دارد كه اين آيه شريفه در قرآن تكرار شده:
«هو الذي بعث في الأميين رسولاً منهم يتلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمة» (2)
پيامبر (ص) يك معلم آموزشي، پرورشي و كتاب او هم يك كتاب اخلاق است، يعني كتابي آموزشي و پرورشي است. اسلام آمده براي اين كه آدم بسازد و انسان را به مقام عبوديت برساند. اخلاق هم همين است، اخلاق انسان را آدم مي كند. اگر كسي بتواند درخت رذالت را از دل بكند و درخت فضيلت را غرس و بارور كند،‌ اين همان شجره طيبه قرآن مي شود و علاوه بر اين كه انسان،‌ آدم مي شود، به مقام عبوديت هم مي رسد،‌ كه هدف از خلقت نيز همين است: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون» (3)
– حضرت عالي به عنوان كسي كه تجربه كاري در اين زمينه داريد، براي طرح مباحث اخلاقي توسط كساني كه دست اندركار بخش اخلاق جامعه هستند چه روشي را توصيه مي كنيد؟
جواب اين سؤال در پاسخ سؤال اول هم بيان شد. ما اگر بخواهيم چه طلبه و چه غير طلبه را به جايي برسانيم،‌ بايد اتكاء ما به قرآن و روايات اهل بيت (ع) باشد. روايت ثقلين پايه و اساس كار باشد. و اين روايت ثقلين در هركجا هم كه پايه شد، به تعبير قرآن مثل بناي كنار دره سيل زده است . بنابراين براي همه، مخصوصاً براي طلاب لازم است. اساس كار،‌ قرآن و روايات اهل بيت باشد. اگر هم از علوم اخلاقي نظري استفاده مي شود. باز هم بايد قرآن و روايات اهل بيت (ع) مبناي كار ما باشد. اين مسئله به تجربه هم اثبات شده است. سيره و روش و منش بزرگان اخلاق و عرفان هم نظير مرحوم آقا سيدعلي شوشتري، مرحوم آقا سيد احمد كربلايي، مرحوم محقق همداني (ملا حسينقلي) ، مرحوم علي قاضي،‌ و بعد هم اساتيد ما مثل حضرت امام خميني (ره) علامه طباطبايي (قدس سره) نيز همين بوده است؛ قرآن و روايت. و اگر انسان به اين مسائل اهميت بدهد،‌ درس،‌ روش و منش او رنگ الهي پيدا مي كند. معلوم است اگر روش و منش ، رنگ قرآن داشته باشد،‌ رنگ روايت داشته باشد هم پررنگ و هم مؤثر است و هم بهترين راه است . صراط مستقيم است . هم راه كوتاه است و هم حتماً به مقصود مي رسد.

پی نوشت ها :

*- متن فوق بخشي از مصاحبه حضرت آيت الله مظاهري (دامه بركاته) كه توسط مؤسسه فرهنگي دارالهدي در خردادماه 84 انجام شده است.
1- سوره حديد (57)‌آيه 25.
2- سوره جمعه (62) آيه 2.
3- سوره ذاريات (51)‌ آيه 56.

منبع: مقاله ترنم باران
/خ