تشخیص وظیفه -وظیفه شیعیان

مهمترین وظیفه یک مسلمان شناخت صحیح اسلام و تقویت مبانی اعتقادی خویش ، عمل به احکام و تکالیف الهی در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی خصوصا در زمینه پیروی از ولایت الهی ، اهتمام به سرنوشت جامعه اسلامی و دفاع فکری وعملی از اسلام در مقابل تهاجمات بیگانگان است و در زمان غیبت مهمترین وظیفه انتظار فرج است . در یک جمع بندی مى توان برخى وظایف منتظر امام زمان(ع) را چنین ذکر کرد:

1. اولین شرط انتظار؛

معرفت است تا انسان میهمان خود را نشناسد و از خصوصیات خوب او مطلع نباشد منتظر او نخواهد شد. تنها هنگامى انسان در انتظار کسى مى نشیند که او را خوب بشناسد اما اگر انسان کسى را نشناسد ولو بداند که آن شخص خواهد آمد برایش اهمیتى نخواهد داشت و منتظر او نخواهد ماند. در مورد انتظار امام زمان(عج) هم چنین است. کسانى که آن حضرت را نمى شناسند مانند کفار و یا اهل ادیان دیگر، هرگز انتظار او را نمى کشند اما کسانى که او را مى شناسند و ارزش او را مى شناسند و مقام او رامى دانند منتظر او مى مانند.
کسانى که امام زمان(عج) را نمى شناسند اگر چه به ظاهر مسلمان باشند چنانچه در این حال بمیرند در حال جاهلیت از دنیا رفته اند. چنانکه پیامبر اکرم(ص) فرمود: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه؛ هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مردن جاهلیت از دنیا رفته است» (بحارالانوار، ج 32، ص 331).
بنابراین اولین شرط انتظار، معرفت به امام زمان(عج) است و طبیعى است که هر مقدار معرفت انسان نسبت به امام زمان(عج) بیشتر باشد انسان ارزش او را بیشتر درک خواهد کرد و به عظمت او بیشتر پى خواهد برد و بیشتر تشنه وجود آن حضرت خواهد شد. در حالی که افراد جاهل و ناآگاه به ارزش آن حضرت، هرگز احساس تشنگى و عطش نسبت به وجود مقدس آن حضرت نخواهند داشت و بدین جهت از زمره منتظران او بیرون هستند. آرى:
وصل خورشید به شب پره اعمى نرسد      که در این آینه صاحب نظران حیرانند
البته شناخت امام زمان دو گونه است. اول، شناخت تاریخى وجود آن حضرت مانند اینکه امام دوازدهم است و تاریخ ولادتش در چه سالى است و مانند آن. اما گونه دیگر شناخت امام زمان(ع)، شناخت مقام نورانیت آن حضرت است که این شناخت کار هر کسىنیست و ظرفیت و لیاقت زیادى مى خواهد. و در حقیقت اصحاب خاص امام زمان(ع) کسانى هستند که آن حضرت را به مقام نورانیت شناخته اند براى آگاهى از مقام عظیم امامت رجوع به زیارت جامعه کبیره و تأمل در معانى عمیق و عجیب آن توصیه مى شود.
همچنین خواندن کتب معتبرى که در مورد امام زمان(ع) نوشته شده است مى تواند انسان را تا حدى به مقام و عظمت امام زمان(ع) آشنا سازد.

2. محبت به امام زمان(ع)؛

وظیفه دیگرى است که منتظران آن حضرت باید در خود ایجاد کنند و آن را افزایش دهند. بدیهى است که تا انسان از میهمان خویش خوشش نیاید و نسبت به او محبت نداشته باشد هر چند هم که او رابشناسد نمى تواند واقعا منتظر آمدن او باشد اگر انسان از میهمان خود بدش بیاید چگونه مى تواند منتظر قدم او باشد و خود را براى پذیرایى از او آماده کند؟ پس تا محبت به امام زمان(عج) در وجود انسان شکل نگرفته و شعله ور نشده باشد نمى تواند به وظایف منتظران واقعى عمل نماید. محبت به امام زمان(عج) وظیفه اى است که پیامبر اکرم(ص) نیز به دستور خدا از ما خواسته است. آنجا که در قرآن کریم مى فرماید: «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فى القربى» ؛ (شورى، آیه23).

3. ایجاد سنخیت با امام زمان(ع)؛

منتظران واقعى وضعیت روحى و فکرى و عملى خود را به گونه اى سامان مى دهند که سنخیت کاملى با امام زمان(ع) داشته باشند. آیا مى توان منتظر قدوم کسى بود و با او مشابهت و سنخیت نداشت؟ ایجاد سنخیت با امام زمان(عج) از طریق تقویت ایمان و تقوا و فضایل اخلاقى و درجات معنوى حاصل مى شود. و تنها در این صورت است که مى توان ادعاى محبت به امام زمان(عج) را داشت. در صورتى که انسان رفتارش مطابق میل امام زمان(عج) باشد شعله محبت او در دلش زبانه خواهد کشید و عشق آن حضرت او را به فریاد خواهد آورد و دورى اش را بر او سخت و ناگوار خواهد ساخت.
طبیعى است که هر چقدر این سنخیت بیشتر باشد محبت آن حضرت به انسان بیشتر خواهد شد و محبت انسان نیز به آن حضرت افزون تر خواهد گشت.

4. ارتباط با منتظران دیگر؛

منتظر امام زمان(عج) مى داند که برنامه آن حضرت یک برنامه جهانى است و باید یاوران زیادى داشته باشد تا حرکتش پیروز شود. بنابراین به فکر گسترش یاران و منتظران آن حضرت خواهد افتاد و باارتباط با آنها به تقویت روحیات ایمانى خود و دیگران خواهد پرداخت تا بر اساس تعاونوا على البرّ و التقوى به کمک مؤمنان منتظر دیگر خود را آماده ظهور حضرت بنماید.

5. دعا براى تسریع در ظهور امام زمان(ع)؛

منتظر واقعى هر لحظه انتظار محبوب را مى کشد و از خدا مى خواهد که هر چه زودتر او را برساند بنابراین دعاى فراوان براى فرج آن حضرت از وظایف همیشگى منتظرآن حضرتش مى باشد. دعا براى تسریع در فرج امام زمان(عج) مورد توصیه آن حضرت نیز مى باشد.

6. ارتباط با امام زمان(ع) به شکل هاى مختلف؛

اگر انسان منتظر، محبوب خویش را نیابد؛ سعى مى کند عدم دوری محبوب خویش را از طریق دیگری مانند تلفن و نامه جبران نماید تا اگر به ملاقات او موفق نشده است لا اقل ارتباط ضعیفى با او داشته باشد. همچنین منتظر امام زمان(عج) وقتى موفق به زیارت آن حضرت نمى شود از طریق خواندن دعاى ندبه، زیارت آل یاسین، دعاى عهد که از طرف بزرگان بسیار توصیه شده است، و نیز از طریق رفتن به مسجد جمکران ارتباط خود را با آن حضرت حفظ مى کند.

7. یاد فراوان حضرت؛

یاد کردن از محبوب عادت دیرینه منتظران عاشق است که چندى منتظر محبوب خویش هستند اما نتوانسته اند پس از مدتها انتظار او را ببینند و حال خود را لا اقل با یاد او و نام او آرام مى کنند. به یاد آوردن امام عصر(عج) و عنایت او به شیعیان با ذکر احادیث، کرامات، مقام امام و عنایت امام به شیعیان وظیفه دیگرى است که منتظران واقعى احساس مى کنند و بدین طریق همواره نام و یاد آن حضرت را زنده نگه مى دارند.

8.

دادن صدقه براى سلامتى آن عزیز و یا حواله نمودن ثواب هایى براى آن حضرت

9.

رفع شبهه و مبارزه با شبهه افکنان درباره وجود، طول عمر و آثار وجودى آن حضرت در بین منتظران.

10.

امیدوارى بر قیام و انقلاب آن یوسف زهرا(س) و امید دادن به دیگران

11.

ایجاد آمادگى دائم رزمى براى ظهور حضرت چنانکه در روایت آمده است: «لیعدن احدکم لخروج القائم و لو سهما؛ هر یک از شما براى قیام قائم(عج)باید آماده گردد هر چند با تهیه یک تیر باشد» (بحارالانوار، ج 52، ص 366، ح 146).
منتظران و یاوران مصلح جهانى باید خود صالح باشند؛ بنابراین براى فراهم کردن زمینه ظهور حضرتشان، ما باید از خود آغاز کنیم و با اراده اى محکم، عزمى راسخ و برنامه اى دقیق به اصلاح افکار و اندیشه ها و نیز تغییر و اصلاح رفتار و کردارمان بپردازیم و با آگاهى ازوظایف عملى و گسترش شناخت خود از مبانى دینى و معرفتى، در راه تقویت بنیه اعتقادى و اخلاقى خویش، تلاش و کوشش کنیم. و در یک جمله با اجتناب از معاصى، لغزش ها و گناهان و انجام دادن واجبات و وظایف دینى ـ در هر محیطى که هستیم ـ به خودسازى اقدام کنیم و باتوبه از اعمال گذشته، قلب خویش را براى تجلّى نور الهى آماده سازیم. بنابراین گناهان گذشته ـ هر چند زیاد باشد ـ نمى تواند مانع مهمى در راه رشد و کمال و پیوستن به جرگه منتظران و یاوران واقعى امام زمان(عج) باشد. پس با توبه واقعى، مى توان سیئات و بدى هاى گذشته را به حسنه و نیکى تبدیل کرد و به اصلاح گذشته همت گماشت.
قرآن راجع به حضرت مهدى(ع) و اصحاب ایشان مى فرماید: «الدین ان مکناهم فى الارض اقاموا الصلاه و آتوا الزکاه و آمرو بالمعروف و نَهوا عن المنکر؛ کسانى که اگر در زمین به آنان توانایى دهیم، نماز را به پا داشته و زکات را [به مستحق] مى بخشند و به معروف امر نموده و از منکر نهىمى کنند (حج، آیه 41).
امام باقر(ع) در تفسیر این آیه مى فرماید: «این آیه براى آل محمد و مهدى(ع) و اصحاب او است».
در نتیجه اگر ما مى خواهیم از اصحاب و یاران آن حضرت باشیم، باید به این امور اهتمام ورزیم. در این رابطه به راه کارهاى زیر توجه فرمایید:
1. ارتباط معنوى خود را با خداى متعال تقویت کنید؛
2. نمازهاى یومیه را در اول وقت و حتى المقدور به جماعت بخوانید؛
3. سعى کنید در نماز حضور قلب داشته باشید و همیشه خود را در محضر خداوند متعال بدانید؛
4. از هر گونه گناه و معصیتى اجتناب کنید؛
5. حجاب، متانت و وقار خود را کاملاً رعایت کنید؛
6. بدانید که هر هفته، نامه اعمال شما به حضور امام زمان(عج) عرضه مى شود و مورد بررسى قرار مى گیرد؛
7. اکنون که در دوران تحصیل علم هستید، بیشترین توجه خود را به درس و موفقیت تحصیلى داشته باشید؛
8. با مطالعه کتاب هایى که درباره امام زمان(ع)، آگاهى و شناخت خود را در این زمینه تعمیق و گسترش بخشید؛
9. براى اصلاح اوضاع فرهنگى دانشگاه، به تنهایى یا به کمک دیگر دانشجویان متدین و دلسوز و یا به کمک بعضى از تشکل هاى مذهبى دانشگاه، امر به معروف و نهى از منکر کنید و بدین وسیله جلو بعضى اعمال خلاف را بگیرید. در این راه نهراسید و خجالت هم نکشید؛زیرا خشنودى و رضایت امام زمان(ع)، در گسترش ارزش هاى دینى و اخلاقى و اجتناب از گناه و خلاف است.
در حدیثی از حضرت صادق(ع) آمده است: «من سره ان یکون من اصحاب القائم فلینتظر و لیعمل بالورع و محاسن الاخلاق و هو منتظر، فان مات و قام القائم(ع) بعده، کان له من الاجر مثل اجر من ادرکه؛ هر کس دوست دارد از یاوران قائم(ع) باشد باید در انتظار بماند و تقوا بورزد و اخلاق نیکو را پیشه خود سازد اگر قبل از قیام آن حضرت(ع) از دنیا برود، همان پاداش اخروی که زمان حضور را درک کرده اند به آنها می دهند» (اثبات الهداه، ج 3، ص 536 ، ح 488).
خواندن دعایی که از حضرت صادق(ع) وارد شده در زمان غیبت بسیار نافع است. حضرت صادق(ع) این دعا را به یکی از نزدیکترین یارانش یعنی «زراره» آموختند و آن دعا چنین است: «اللهم عرفنی نفسک، فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک. اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک، لم اعرف حجتک. اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی؛ خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خود را به من نشناسانی، پیامبرت را نمی شناسم. خدایا رسولت را به من بشناسان، چون اگر چنین نکنی، حجت تورا نمی شناسم. خدایا حجتت را به من بشناسان چون اگر حجتت را به من شناسایی از دینم منحرف و گمراه خواهم شد» (بحارالانوار، ج 52، ص 146، روایت 70). (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 10/100114725)