«استدراک» در لغت از «درک» به معنای رفع پوشیدگى یا ابهام از سخنى است که قبلاً گفته شده باشد. و استدراک برای رفع توهم شنونده است چه از جهت مثبت و چه از جهت منفی. منظور از استدراک در آیه 166 سوره نساء، دفع توهم مخاطب نسبت به دخول ما بعد، در حکم ماقبل است که این همان معنای استثنای منقطع میباشد.
در استثنای تام، اگر مستثنى از جنس مستثنى منه و داخل در دلالت منطوقی آن نباشد، آنرا استثنای منقطع یا منفصل گویند. مانند «فرس» در مثال «جائنی القوم الّا فرساً» که «فرس» از جنس قوم نبوده و داخل در دلالت منطوقی قوم نیست.
بر این اساس، اینکه در مقابل انکار مخالفان نسبت به نبوت پیامبر(ص)، خداوند در این آیه به نبوت حضرتشان شهادت داده و نبوتشان را اثبات میکند، استدراکی از جانب پروردگار است و با توجه به اینکه خداوند از اول داخل در یهودیان تکذیبکننده در آیات قبل نبوده، چنین استثنایی منقطع میباشد.
در استثنای تام، اگر مستثنى از جنس مستثنى منه و داخل در دلالت منطوقی آن نباشد، آنرا استثنای منقطع یا منفصل گویند. مانند «فرس» در مثال «جائنی القوم الّا فرساً» که «فرس» از جنس قوم نبوده و داخل در دلالت منطوقی قوم نیست.
بر این اساس، اینکه در مقابل انکار مخالفان نسبت به نبوت پیامبر(ص)، خداوند در این آیه به نبوت حضرتشان شهادت داده و نبوتشان را اثبات میکند، استدراکی از جانب پروردگار است و با توجه به اینکه خداوند از اول داخل در یهودیان تکذیبکننده در آیات قبل نبوده، چنین استثنایی منقطع میباشد.