خانه » همه » مذهبی » جنبش اخوان المسلمین

جنبش اخوان المسلمین

{J الف – شکل گیرى جنبش اخوان المسلمین : J}
جنبش اخوان المسلمین یکى از مهمترین جنبش هاى سیاسى – دینى مسلمانان است که با استفاده و الهام از قرآن و سنت ( عمدتا با تفسیر اهل سنت ) براى دست یابى به یک حکومت اسلامى در مصر تلاش نموده است و همچنین براى دست یابى به هدف فوق در کشورهاى دیگر جنبش هاى مهمى را پدید آورده است .
جنبش اخوان المسلمین در سال 1928 میلادى ( 1374 ه ق ) در شهر اسماعیلیه مصر توسط حسن البناء و شش تن از یارانش پایه گذارى شد و به سرعت در اقصا نقاط مصر نفوذ نمود . 1
{J ب – اهداف : J}
از دیدگاه برخى اخوان المسلمین اولین جنبش سیاسى مسلمانان جهان است که با هدف دست یابى به حکومت اسلامى در قرن بیستم ابراز وجود نمود و مسلمانان بسیارى را در جهان تحت تأثیر قرار دارد .
چنانچه جمهورى اسلامى اولین دولت اسلامى است که در این قرن به قدرت رسیده است . 2
بنابراین اسلام سیاسى و توانایى اداره کشور با اندیشه هاى دینى محور اندیشه هاى جنبش اخوان المسلمین بوده است . به همین منظور و با هدف گسترش ایده فوق در جهان اسلام در شکل گیرى جنبش هاى مشابه در جهان اسلام نقش محورى ایفا نمود . به عنوان نمونه :
. 1 جنبش هاى اسلامى فلسطین از اخوان شدیدا متأثر و از ناحیه آن پشتیبانى مى شد و سازمان جوانان انتقام مصر گردان حق به رهبرى ابو جهاد از رهبران معروف سازمان آزادى بخش فلسطین توسط اخوان پدید آمد . 3 تأسیس اخوان المسلمین اردن در سال 1946 به صورت شاخه اى از اخوان مصر 4
تأسیس اخوان المسلمین در الجزایر ، تأسیس اخوان در کشورهاى حاشیه خلیج ، تأسیس اخوان در سودان ( 1946 ) و تأسیس اخوان در کشورهاى سوریه ، یمن ، موریتانى ، کویت و لبنان 5
از جمله اهداف مهم جنبش پشتیبانى از مبارزات آزادى خواهانه مسلمانان در کشورهاى مختلف از جمله مصر ، و فلسطین بود که در این دو مورد گفته مى شود اعضاى اخوان به مراتب بیشتر از نیروهاى ارتش از خود رشادت نشان دادند . 6
{J ج – تشکیلات : J}
در رأس جنبش اخوان المسلمین رهبرى جنبش قرار داشت که ابتدا به عهده حسن البناء بود و پس از شهادت بنا حسن الحدیبى آن را به عهده گرفت . 7 بعد از مرشد عام جنبش کادر اصلى رهبرى جنبش قرار داشت که عمدتا از افراد بسیار برجسته جنبش بودند و بخش هاى مهم و اساسى جنبش را رهبرى مى کردند . عبدالقادر عوده ، سید قطب از این افراد بودند .
مهم ترین بخش تشکیلات جنبش پس از کادر رهبرى بخش فرهنگى قرار داشت که تبلیغات نشریات ، مجلات و بسیارى از کارهاى اساسى تبلیغاتى جنبش را انجام مى داد .
در یک دوره مسئولیت بخش فرهنگى به عهده نظریه پرداز مهم جنبش سید قطب بود . 8 جنبش بنا به مقتضیات زمان گاه بصورت علنى ( در جنگ هاى هاى فلسطینى و آزادى مصر ) و گاه بصورت مخفى اقدام به تشکیل سازمانهاى نظامى نیز مى زد . اولین سازمان نظامى اخوان الجهاز السرى نام داشت و در جنگ جهانى دوم براى آزادى مصر از ارتش بیشتر رشادت نشان داد . 9
{J د – نحوه عملکرد جنبش : J}
جنبش براى رسیدن به اهداف خود از شیوه هاى مختلفى استفاده مى نمود به عنوان نمونه :
. 1 نشر کتاب و مجله .
. 2 تبلیغات وسیع و گسترده از طریق مساجد و مدارس دینى .
. 3 تبلیغات و تلاش مخفى و وسیع براى نفوذ در کادر ارتش و ارگانهاى دولتى .
. 4 نوشتن نامه هاى سرگشاده به مقام هاى حکومتى .
. 5 و گاه اقدامات نظامى . 10
{J ه – وضعیت فعلى اخوان المسلمین : J}
به طور کلى اخوان چهار دوره را پشت سرگذاشته است :
. 1 دوره پادشاهى فاروق پادشاه . 2 دوره ناصر . 3 دوره انور سادات . 4 دوره حسنى مبارک .
در تمامى این دورانها عده کثیرى از زندانیان سیاسى مصرى را اعضاى اخوان المسلمین تشکیل مى دادند . 11 جنبش در 1954 میلادى رسما غیر قانونى اعلام شد با این وجود جنبش به حیات سیاسى خود ادامه داد . در سال 1981 بعد از ترور انور سادات توسط ( اعضاى اخوان ) دولت حسنى مبارک در مصر حالت فوق العاده اعلام نمود که تا کنون ادامه دارد و دولت مصر در پناه آن و با استفاده از دادگاه هاى نظامى دست به سرکوب جنبش مى زند . 12
دولت مصر تقریبا هر سال تمامى ارکان ارتش و نیروهاى انتظامى را از اعضاى اخوان پاکسازى مى کند با این وجود نتوانسته است به حیات این جنبش با نفوذ خاتمه دهد .
جنبش از سال 1970 اعلام نمود که به جهت جلوگیرى از رو در رویى با دولت و خونریزى از اقداماتى که منجر به خشونت شود دست برداشته است . 13 لذا تلاش خود را براى رفع موانع قانونى که دولت حسنى مبارک مى سازد متمرکز نموده است . در صفحه اصلى سایت اخوان این شعار به چشم مى خورد : قانون اول اخوان لغو دادگاه هاى نظامى است . 14 جنبش در سال 2000 در قالب نمایندگان مستقل 17 نماینده به مجلس فرستاد و در حال حاضر 28 نماینده به عنوان نمایندگان مستقل در پارلمان دارد . رهبر فعلى اخوان المسلمین محمد مهدى عاکف است که در آخرین نطق خود شدیدا حسنى مبارک را مورد انتقاد قرار داد . 15
{J روز شمار حیات اخوان : J}
. 1 در 1928 توسط حسن البناء و همفکرانش تأسیس شد و در جنگ هاى فلسطین فعالانه شرکت کرد .
. 2 سازمان به اعتبار نفوذ و محبوبیتى که پیدا کرده بود باعث شد که حکومت عکس العمل نشان دهد ، حسن البناء در 1949 به شهادت رسید .
. 3 اعضاى اخوان در طول بیست سال به دو میلیون نفر رسید .
. 4 درسال 1948 فعالیت اخوان ممنوع شد و در سال 1951 ( بعد از مرگ حسن البناء ) جنبش در یک دعواى حقوقى از خودش رفع ممنوعیت کرد .
. 5 در 1954 تنها حزبى بود که درمقابل حزب ناصر قد علم کرد . لذا هزاران نفر از اعضاى آن دستگیر شد و تعدادى اعدام شدند .
. 6 در 1964 جنبش تجدید نیرو کرد و در سال 1965 دوباره توسط حکومت تصفیه شد و بیست هزار نفر از اعضاى آن دستگیر و موج جدیدى از اعدامى ها به راه افتاد .
. 7 1955 سید قطب به 15 سال حبس محکوم شد و با نشر دو کتاب از قطب در زندان ( فى ظلال القرآن – معالم فى طریق ) که دومى آشکارا مردم را به قیام علیه حکومت دعوت مى کرد قطب و یارانش محکوم به اعدام شدند در دادگاه نظامى و در 26 اوت 1966 به دار آویخته شدند .
. 8 با ضعف حکومت ناصر که در نتیجه شکست از اسرائیل رخ داده بود ، جنبش دوباره تجدید نیرو نمودو در 1972 رژیم سادات را تحت فشار قرار داد و در 1981 انور سادات توسط اعضاى ارتشى این گروه ( خالد اسلامبولى که قهرمان تک تیراندازى سال ارتش شده بود ) ترور شد .
این سازمان در طول حیات خود بدون شک الهام بخش بسیارى از جنبش هاى اسلامى در سراسر جهان اسلام به خصوص اهل سنت بوده است . 16
منابع براى مطالعه بیشتر :
. 1 اخوان المسلمین ، اسحق موسى الحسینى ، ترجمه سید هادى خسروشاهى ، نشر اطلاعات .
. 2 سایت اصلى اخوان المسلمین {L= www.ikhwanline.com =L}
. 3 سرچ کلمه اخوان المسلمین در {L= Google =L} مقالات و گزارش هاى زیادى به زبان هاى مختلف از جمله فارس در دسترس قرار مى دهد .
( 1 ) ( سرزمین اسلام ، شناخت کشورهاى اسلامى ) غلامرضا گلى زواره ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات ، قم ج سوم 1380 ص 349 – 350 فصل نامه مشکوه 1366 شماره 14 بررسى اخوان المسلمین و موسوعه الحرکات الاسلامیه فى وطن العربى و ایران و ترکیه ص 131 – 132 دکتر احمد الموصلى ، بیروت 2004 ) ( 2 ) ( طبقه سیاست و ایدئولوژى در انقلاب ، دکتر منصور معدل ، ترجمه دکتر محمد سالار کسرایى مرکز ( باز ) 1382 ص 187 ) ( 3 ) ( مجله سیاست خارجى ش 1 سال پنجم 1370 ص 32 به بعد ) ( 4 ) ( رک موسوعه حرکه الاسلامیه قبلى ص 139 ) ( 5 ) ( موسوعه ، پیشین ص 147 – 137 ) ( 6 ) ( مجله سیاست خارجى ، پیشین و فصل نامه مشکوه پیشین ص 109 – 104 ) . ( 7 ) ( فصل نامه مشکوه پیشین ) ( 8 ) ( همان ) ( 9 ) ( همان ) ( 10 ) ( شناخت کشورهاى اسلامى ، پیشین ص 350 – 349 ) ( 11 ) ( اقبال دیلى www . eqbalaily . com ) ( 12 ) ( همان ) ( 13 ) ( همان و 8 آذر 1384 www . iran – newspaper . com ) ( 14 ) ( www . ikhwanonline . com ) ( 15 ) ( رک : اقبال دیلى ) ( 16 ) ( فصل نامه مشکوه ، پیشین ، ص 109 – 104 ، مقاله بررسى جنبش اخوان المسلمین مجله سیاست خارجى ، پیشین موسوعه حرکه الاسلامیه ، پیشین ، ص 139 موسوعه ، پیشین ، ص 137 – 147 ) .

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد