حواريون به غير يوحنا، پطرس و يهودا چه كساني بودند ؟ سرنوشت آنها چه بود؟

حواريون كه رسولان مسيح ـ عليه السّلام ـ نيز ناميده مي‎شوند، عنوان دوازده تن از شاگردان مخصوص و اولية حضرت عيسي مسيح ـ عليه السّلام ـ و فرستادگان وي براي تبليغ مسيحيت بودند و در قرآن كريم از آنان با لفظ حواريون تعبير شده است.[1]البته در مسيحيت به غير از افراد ياد شده عنوان رسول يا حواري به بعضي ديگر كه جزء حواريون دوازده‎گانة اوليه نبودند ولي از نظر مقام و مرتبه قرين آنها بودند، نيز اطلاق شده است؛  مانند پولس حواري كه جزو دوازده نفر اولي نيست ولي حواري اطلاق مي‎شود و همچنين به نخستين يا مهمترين مبلغ مسيحي در هر سرزمين نيز عنوان رسول مي‎دهند، چنانچه قديس پتريك (پاتريكيوس) رسول ايرلند، ناميده مي‎شود.[2]نام دوازده رسول حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ كه در اناجيل آمده بدين تريتب است:
1. شمعون (پطرس) ؛
 2. اندرياس (برادر پطرس) ؛
 3. يعقوب (پسر زبدي) ؛
 4. يوحنا (برادر يعقوب) كه يكي از اناجيل مسيحيان را نوشته است (انجيل يوحنا)؛
 5. فيلپس ؛
 6. برتولا ؛
 7. توما ؛
 8. متي:  ك يكي از اناجيل نيز به وي منسوب است و گفته شده متي انجيل خود را بين سال هاي 50 تا 60 مسيحيت نوشته و خودش هم مأمور گمرگ بوده است .[3] متي كه يكي از حواريون است و همچنين نويسندة يكي از اناجيل برخلاف ديگران كه اناجيل خود را به زبان يوناني مي‎نوشتند، وي به زبان آرامي نوشت و گفته شده وي در كشور حبشه به سال 79 م وفات يافت.[4] 9. يعقوب (پسر حلفي) ؛
 10. تدي يا يهودا (برادر يعقوب) ؛
 11. شمعون غيور (قانوني) ؛
 12. يهوداي اسخريوطي[5] :  وي همان كسي است كه با مراجعه به بزرگان يهود،‌براي كمك به دستگيري حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ اعلام آمادگي كرده بود و به همين منظور وي را به آنان نشان داد و در مقابل آن پولي گرفت پس از رفتن حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ يازده رسول ديگر با انتخاب فردي بنام متياس به جاي يهوداي اسخريوطي عدد دوازده را كامل كردند.[6] و يهوداي اسخريوطي از شدت ناراحتي خودكشي كرد.[7]اكثر حواريان ماهي گيراني فقير، بدون آگاهي و فصاحت و خالي از هرگونه دارايي دنيوي و سلطنت جهاني بوده‎اند.[8] و پس از عروج حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ آنان به شهرها رفته و به نشر عقايد مسيح ـ عليه السّلام ـ پرداختند.[9]اولين مأموريت تبليغي رسولان، در شهر سامره (بين جليل و يهوديه) بوده و به تدريج دايرة تبليغ به اسم غير يهودي گسترش يافته است و شهرانطاكيه محور اصلي تبليغات بوده است. از آنجايي كه حواريون در شهرها پراكنده شدند جهت تبليغ  از همديگر جدا شدند.  به گفتة اناجيل مسيحي به استثناي پطرس و يوحنا، راجع به فعاليت ساير رسولان مدارك صحيحي باقي نمانده است.[10] لذا امروزه پطرس از ديگر حواريون نزد مسيحيان كاتوليك از مقام و موقعيت مناسبي برخوردار است و او را شخصيت ممتاز قلمداد مي‎كنند.[11] ولي پروتستان ها پطرس را چون رسولان ديگر و بلكه شخصي مي‎دانند كه بيش از ديگران مرتكب لغزش شده است.[12]البته بت‎پرستان با توجه به اينكه در قرن اول ميلادي مسيحيان تا آن زمان كه يهوديان و امپراطوري روم آنها را پيرو دين يهود مي‎دانستند، راحت بودند ولي از آن زمان كه معلوم شد مسيحيان و حواريون مخالف امپراطور و دين يهود هستند،مخالفت ها و آزار و اذيت ها شروع شد و به احتمال زياد حواريون هم در اين آزارها از بين رفته باشند چنانچه نرون امپراطور روم در مدت حكومت خود بسياري را به بهانة مخالفت با دين رومي به قتل رساند و همچنين جانشين وي نيز روش او را دامه داده و بيشتر مسيحيان و حواريون را تحت تعقيب و آزار و اذيت قرار دادند.[13]بنابراين بايد گفت:
 اولاً : به دليل كمبود منابع در مورد تاريخ اوليه مسيحيت ؛
 ثانياً  : به دليل فشارها و اختناق‎هاي دولت‎هاي رومي اطلاعات دقيق و موثقي از سرنوشت تك تك حواري‎ها نداريم و تنها اطلاعات پراكنده‎اي از برخي از آنها به دست ما رسيده كه در ضمن ذكر نام‎شان به آنها اشاره شد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. درآمدي بر تاريخ و كلام مسيحيت ؛ محمد رضا زيبايي‎نژاد.
2. تحقيق در دين مسيح ؛ جلال الدين آشتياني.
3. تاريخ اديان ؛  هاشم رضي.

پي نوشت ها:
[1] . سورة مائده / 112 – 111 .
[2] . دايرة‌المعارف فارسي،‌ج 1 ، واژة رسولان مسيح با حواريون، ص 1584.
[3] . مرداني،‌محمد، سيري كوتاه در اديان، قم:‌سپر آئيين،‌1384 ش، ص 97.
[4] . محمد جواد مشكور، خلاصه اديان، تهران، شرق، 1369 ش، ص 169.
[5] . انجيل متي 10: 2 ـ‌4، مرقس 3: 16 ـ 19؛ لوقا 6: 14 ـ‌16،‌اعمال رسولان 1: 13.
[6] . اعمال رسولان 1: 15 ـ‌26.
[7] . متي 26 /14.
[8] . پطرس خرماج، ايضاح التعليم المسيحي، ص 160.
[9] . انجيل مرقس 3: 13.
[10] . و. م. ميلر، تاريخ كليساي قديم در امپراطوري روم و ايران، ص 65.
[11] . انجيل متي 16: 18.
[12] . انجيل مرقس 15: 16، لوقا 22: 56.
[13] . منوچهري، محمد علي  ، نگاهي به مذهب و سياست در جهان، تهران ،  هاد، 1370 ش، ص 113.