دین زنده و جامع آن است که با حوادث و مناسبت‌ها ارتباطی نیرومند داشته باشد. به همین خاطر است که قرآن کریم با هر مناسبتی، به یادآوری افراد و کسانی که در ترویج احکام الهی نقش داشته‌اند می‌پردازد. به یقین بزرگداشت و یادآوری نام و خدمات بزرگان، آثار فراوانی از جمله آثار تربیتی و الگویی برای تمامی ‌نسل‌ها دارد و مرور عملکردشان، بهترین راه برای دعوت خود و دیگران به خوبی‌هاست.
 

آشنایی با حضرت خدیجه کبری علیها السلام

دهم رمضان مصادف است با سالروز وفات بانوی نمونه اسلام، حضرت خدیجه کبری (علیها السلام) ؛ اولین و تنها بانویی که در اولین روزهای ابلاغ رسالت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، به خدا و رسولش ایمان آورد، و به ولایت امیر المؤمنین و اولاد معصومین آن حضرت اقرار نمود. او اولین زنی است که نماز را به امامت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، در مسجد الحرام اقامه می‌نمود. در مقام و منزلت این بانوی بزرگ اسلام همین بس که جبرئیل خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: «خدیجه کبری (علیها السلام)  را از طرف خدا سلام برسان».(1)
 
حضرت خدیجه کبری (علیها السلام)  بانویی است که در تاریخ پر فراز و نشیب اسلام، به عنوان یار و همراه پیامبر از هیچ اقدامی‌ در جهت ترویج اسلام کوتاهی نکرد، و در تمام دوره‌های دشوار و پرحادثه پیش از هجرت به عنوان همسری فداکار و مسلمانی ثابت قدم، در کنار رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود و در کوران حوادث، لحظه ای دچار تردید نشد و آن حضرت را تنها نگذاشت، و در راه حمایت از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)  نهایت فداکاری و ایثار را از خود نشان داد تا آنجا که تمام اموالش را در راه پیشبرد اهداف پیامبر در اختیار آن حضرت قرار داد. این فداکاری خدیجه کبری(علیها السلام) (که به عنوان زن ثروتمند مکه شهرت داشت) در شرایطی بود که زنان مکه به خاطر ازدواج ایشان با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ، با او قطع رابطه کرده، و گفتند: «او با جوان تهی دست و یتیم ازدواج کرده و شخصیت خود را پایین آورده است!»؛ اما هیچ یک از این طعنه‌ها در ایمان او خللی وارد نساخت و بر تمامی‌مشکلات و سختیها صبر نمود، و خداوند به پاس صبر و ایثار و فداکاری‌هایش، نسل پیغمبر را از او قرار داد. در فضیلت و بزرگی حضرت خدیجه کبری (علیها السلام) همین بس که در روایات پرشماری از شیعه و سنی، یکی از چهار سیده و برترین زنان اهل بهشت معرفی شده است(2)؛ و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره او می‌فرماید:  فضیلت و برتری حضرت خدیجه کبری (علیها السلام) بر زنان امت من همانند فضیلت و برتری مریم (علیها السلام) بر زنان عالم است.(3)

چنین بانویی در دهمین روز از ماه مبارک رمضان، رحلت فرمود و چنان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را متأثر و غمگین نمود که حضرت این سال را که همراه با رحلت ابوطالب بود، عام الحزن ( سال غم و اندوه) نامید(4). این غم و اندوه چنان سنگین و دردناک بود که پیامبر اکرم ، گاه و بیگاه گوسفندی ذبح می‌نمود و گوشت آن را میان دوستان خدیجه کبری (علیها السلام) تقسیم می‌کرد و بدین وسیله نام و یاد او راگرامی‌ می‌داشت.(5)
 
ام سلمه می‌گوید: یاد خدیجه کبری (علیها السلام)  کردیم، پیامبر گریه کرد و فرمود: خدیجه کبری! کجاست مثل خدیجه کبری (علیها السلام) ؟ او کسی بود که وقتی همه مردم، من را تکذیب کردند، من را تصدیق کرد؛ و من را در [ اظهار و ابلاغ دین خدا یاری نمود؛ و من را با مال خویش کمک نمود. خداوند متعال به من امر فرمود که خدیجه کبری (علیها السلام)  را به قصر زمردی که در بهشت دارد و هیچ رنج و زحمتی در آن نیست، بشارت دهم. اما باید اعتراف کرد که حق چنین بانویی و با چنان فضیلتی که افزون بر افتخار همسری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مادری همه معصومان(علیهم السلام) و به خصوص حضرت فاطمه زهرا را نیز داشته و حق بزرگی بر تک تک مسلمان دارد، به خوبی ادا نشده است و درباره این شخصیت بزرگ اسلامی‌ کمتر گفته و شنیده شده است، و مناسب است روحانیان معظم از فرصت ماه رمضان، برای تبیین شرافت مقام و جایگاه آن بانوی بزرگ استفاده کنند و مؤمنان نیز افزون بر مطالعه زندگانی ایشان، سهمی‌ از ثواب دعاها و راز و نیازها و تلاوت قرآن این ماه را به روح آن بانو نثار کنند.
 
پی‌نوشت‌ها:
1.  الحمیری المعافری (ابن هشام، السیرة النبویة، ج ۱، ص ۲۴۱..
2. مقریزی، إمتاع الأسماع، ج ۱۰، ص ۲۷۰.
3. سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج ۲، ص ۲۳.
4. حاج شیخ عباس قمی، منتهى الآمال، ج ۱، ص ۱۳۶.
5. ابن کثیر دمشقی، البدایة والنهایة، ج ۳، ص ۱۲۸.
 
منبع: فرصت‌های از ماه خدا، محمدمهدی فجری، صص168-170، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ أول، 1393