خصوصیات گیاهشناسی خار مقدس

خار مقدس گیاهی است یکساله که منشأ آن نواحی مدیترانه و آسیای صغیر گزارش شده است.

ریشه این گیاه مستقیم و طول آن 10 تا 15 سانتیمتر است. ساقه 5 ضلعی، منشعب با ارتفاع 20 تا 80 سانتیمتر و پوشیده از کرک می باشد.

قسمت فوقانی ساقه مرطوب به نظر می رسد.
 
برگ ها طویل (به طول 5 تا 30 سانتیمتر)، کنگره دار و پوشیده از کرک هستند.

کاپیتول ها در انتهای ساقه ها قرار دارند و اطراف آنها را فلس های تخم مرغی شکل و خاردار در بر گرفته است.

گل ها به رنگ زرد روشن و متشکل از گلچه های لوله ای دوپایه می باشند. 

میوه فندقه به شکل استوانه و کمی خمیده است. در ناحیه طولی میوه شیارهایی دیده می شود.

طول میوه یک سانتیمتر است و در قسمت فوقانی آن زوایدی به طول 0.5 تا 1 سانتیمتر وجود دارد که در رویش بذر هیچگونه نقشی ندارند.

قبل از کاشت می توان زواید مذکور را از آن جدا کرد. وزن هزاردانه، 28 تا 34 گرم است. 

شرایط محیط رشد

خار مقدس را تقریباً در هر نوع اقلیمی می توان کشت نمود. گیاه در طول رویش به مواد و عناصر غذایی خاصی نیاز ندارد و آن را در خاک های غیر حاصلخیز هم می توان کشت کرد. البته، در صورت کشت انبوه این گیاه، باید از خاک های حاصلخیز استفاده شود تا محصولی با کیفیت مطلوب حاصل گردد. 

خاک های شنی یا خاک هایی با بافت شنی – رسی، برای کاشت این گیاه مناسبند.

خشکی و کم آبی طولانی برای این گیاه مطلوب نیستو باعث کاهش عملکرد می شود. 

خارمقدس دوره رویشی کوتاهی دارد، از این رو می توان آن را با هر گیاهی به تناوب کشت کرد.

گیاهانی که سبب افزایش مواد غذایی خاک شوند، برای تناوب کشت با خار مقدس مناسبند.

چون خار مقدس رشد سریعی دارد و به سرعت سطح زمین را می پوشاند، مانع از گسترش علف های هرز می شود، به همین دلیل پس از برداشت آن، می توان گیاهانی را که به علفکش ها حساسند، کشت کرد. 
 

تکثیر

کاشت خارمقدس به وسیله بذر و با استفاده از بذرکار، به صورت ردیفی انجام می گیرد.

برای هر هکتار زمینف به 17 تا 20 کیلوگرم بذر با کیفیت مناسب نیاز است. 

چون این گیاه دوره رویشی کوتاهی دارد، آن را می توان در فصول مختلف کشت کرد.

در برخی کشورهاف این گیاه را پاییز یا زمستان کشت می کنند، در حالیکه در اکثر کشورها آن را در فصل بهار (اواخر اسفند، اوایل فروردین و یا حتی اواخر فروردین) کشت می نمایند. 

بذرها در ردیف هایی به فاصله 40 تا 50 سانتیمتر کشت می شوند. تعداد مناسب گیاه در هر متر طول ردیف 7 تا 10 بوته، و عمق بذر در هنگام کشت باید 3 تا 4 سانتیمتر باشد. 3
 

ترکیبات خار مقدس

خار مقدس حاوی لیگنان ها، لاکتون های سزکویی ترپن شامل سنیسین، اسانس، پلی استیلن ها، فلانوئیدها، تری ترین ها، فیتواسترول ها و تانن ها است. 1
 

فواید مصرف گیاه خار مقدس

این گیاه خاصیت ضدمیکروبی دارد با عفونت ویروسی مقابله می کند با تحریک ترشح اسید معده، سوءهاضمه و نفخ را از بین می برد.

خونریزی را بند می آورد و برای درمان زخم، کورک و غیره موثر است. خاصیت تصفیه کنندگی خون را بر عهده دارد.شیر مادران را افزایش می دهد.

سردرد را برطرف می کند و تب بر است.تولید بزاق دهان را افزایش می دهد.

دم کرده این گیاه با افزایش خون رسانی به مغز برای بهبود سردردها به کار می رود و حافظه را تقویت می کند.

خار مقدس به عنوان تصفیه کننده عالی خون به حساب می آید. مصرف روزی 2 لیوان چای خار مقدس سردرد را رفع می کند.

برای رفع ناراحتی های گوارشی مانند؛ نفخ و یبوست ، قبل از خواب یک لیوان چای خار مقدس بخورید.

مصرف آن باعث تولید شیر بیشتر در زنان شیرده می شود کافی است قبل از خواب یک لیوان چای خار مقدس بخورید.

اگر سابقه بیماری قلبی و یا کلیوی در خانواده دارید، روزی یک لیوان چای این گیاه را میل کنید. تا از بروز این نوع بیماری پیش گیری شود.

روغن طبیعی این گیاه، خاصیت ضدویروسی و ضدباکتریایی دارد.

چای این گیاه اشتهاآور است. این چای، بدن را سم زدایی می کند. مصرف موضعی آن برای درمان زخم به کار برده می شود.

خار مقدس، عملکرد مغز را تقویت می کند و باعث رفع افسردگی، خستگی مفرط و سرگیجه می شود.

این گیاه پراکندگی وسیعی داشته و رستنگاه آن در تبریز، ماکو، ارومیه، سلماس،مازندران، گلستان، رشته کوههای البرز، اطراف تهران،دماوند، هشتگرد، کرج، قزوین، کرمانشاه، قصر شیرین، همدان، لرستان، خوزستان، شیراز، بوشهر، جهرم، کرمان و خراسان گزارش شده است. 2

طریقه ی تهیه و مصرف گیاه خار مقدس

به منظور استفاده از خواص درمانی گیاه خار مقدس می توانید آن را به صورت دم نوش استفاده کنید.

برای تهیه دم کرده این گیاه، ۵۶ گرم آن را با ۴ لیوان آب کمی جوشانده و اجازه دهید به مدت ۳۰ دقیقه دم بکشد.سپس صاف نموده و میل کنید.
 

زمان ماندگاری

در صورت نگهداری مناسب زمان ماندگاری آن بیشر می شود.

برای جلوگیری از جذب مجدد رطوبت، آنها باید در ظروف خشک و تمیز بسته بندی شده و در محل خشک و دور از نور خورشید و یخچال (منظور دمای محیط می باشد ) نگهداری شوند.
 

عوارض احتمالی استفاده از خار مقدس

اشخاصی که از زخم معده رنج می برند و ترشح اسید آنها زیاد است نباید از خار مقدس استفاده کنند.

مصرف زیاد این گیاه بلند مدت عوارضی را زیان آور و برای زنان باردار مضر است.

برای پیشگیری از هر نوع عوارض جانبی، مصرف آن را برای مدت کوتاهی ادامه دهید. 1

پی نوشت:
1.www.drsaina.com
2.www.delgarm.com
3.www.nargil.ir