زیره سیاه

زیره گیاهی است دوساله علفی ، به ارتفاع 60 سانتی متر با ساقه‌های تو خالی ، شیار دار که از قاعده، دارای انشعاباتی است .

برگ‌های این گیاه دارای بریدگی های زیادی است ؛ به طوری که به صورت نخ مانند در آمده و به رنگ سبز روشن می‌باشد. زیره به دو نوع سبز و سیاه تقسیم می‌شود.

قسمت مورد استفاده دارویی زیره سیاه، میوه آن است که در تیر ماه سال دوم با قطع کامل گیاه صورت می‌گیرد و میگذارند تا برسد. در واقع بذری که در بهار کاشته می‌شود پس از 15 تا 20 روز جوانه می‌زند و به رشد خود ادامه می‌دهد و در تابستان سال بعد رشد گیاه کامل می‌شود و به دانه مینشیند.

زیره ، دانه ای معطر و ضد نفخ است که در آشپزی و پزشکی کاربرد فراوانی دارد که در دو نوع زیره سبز و زیره سیاه می‌باشد.

گل‌ها زیره ، کوچک ، سفید یا صورتی و مجتمع به صورت چتر مرکب است . زیره سیاه اغلب به طور وحشی در نواحی مرتفع و مرطوب می‌روید زیرا در طول رویش به آب فراوان نیاز دارد.1
 

ترکیبات شیمیایی زیره سیاه

زیره‌ سیاه‌ حاوی‌ تانن‌، موم‌، مواد رزینی‌، یک‌ روغن‌ ثابت‌ سبزرنگ‌، موسیلاژ، مواد قندی‌، مواد ازته‌ و اسانس‌ که‌ شامل‌ دی‌هیدروکاروئول‌، نوعی‌ ترپن‌ به‌نام‌کارون‌ و دونوع‌ ستن‌ می‌باشد.

قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی‌ زیره‌ سیاه‌ میوه‌ آن‌ است‌ که‌ در تیره‌ ماه‌ سال‌ دوم‌ باقطع‌ کامل‌ گیاه‌ صورت‌ می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.2
 

طرز تهیه دمنوش زیره سیاه

یک قاشق چایخوری از دانه‌های زیره سیاه را در هاون سنگی یا چینی آسیاب کنید و آن را در یک لیوان آب جوش و در قوری چینی به مدت ۱۰ دقیقه روی شعله غیر مستقیم و با حرارت ملایم دم کنید.

توجه: زیره سیاه دارای اسانس و مواد فرّار است؛ از همین رو لازم است بعد از آسیاب کردن بلافاصله مصرف شود، نگهداری زیره آسیاب شده، باعث هدر رفتن بخش زیادی از مواد موثر و ترکیبات شمیایی مفید آن خواهد شد.
 

طریقه مصرف دمنوش زیره سیاه

دمنوش زیره سیاه را قبل از مصرف صاف کنید و آن را همراه با کمی نبات یا یک قاشق عسل مصرف کنید. همچنین این دمنوش را می‌توانید همراه با آویشن و زنیان یا با دارچین و لیمو عمانی برای افزایش اثرات مفید آن، به صورت مخلوط دم کنید.2
 

نکات احتیاطی و موارد منع مصرف

استفاده از دمنوش زیره سیاه به دلیل طبع گرم و خشک زیره، برای گرم مزاجان بایستی با احتیاط همراه باشد.

مصرف این دمنوش برای زنان باردار ممنوع است، زیرا احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد.

زیاده‌روی در مصرف دمنوش زیره باعث کاهش قند خون می‌شود، بنابراین اگر دیابت دارید یا دارو مصرف می‌کنید در مصرف آن احتیاط کنید.

تحقیقات نشان داده است که زیاده‌روی در مصرف زیره و دمنوش آن می‌تواند باعث آسیب به کبد و کلیه‌ها شود.
 

بارداری و شیردهی

مصرف زیره سیاه در مقادیر دارویی ممکن است خطرناک باشد. روغن زیره سیاه برای شروع قاعدگی استفاده میشود و میتواند باعث سقط جنین شود. آن را استفاده نکنید.

در مورد ایمنی مصرف زیره سیاه در شیردهی، اطلاعات کافی وجود ندارد. بنابراین جانب احتیاط را رعایت کرده و آن را مصرف نکنید.
 

دیابت

این نگرانی وجود دارد که زیره سیاه میتواند قند خون را پایین بیاورد. اگر شما مبتلا به دیابت هستید و زیره سیاه مصرف میکنید، قند خون خود را به دقت پایش کنید. ممکن است دوز داروهای ضد دیابت شما نیاز به تغییر داشته باشد.
 

تجمع زیاد آهن در بدن (هموکروماتوز)

عصاره زیره سیاه میتواند جذب آهن را افزایش دهد. مصرف زیاد عصاره زیره سیاه همراه با مکمل‌های آهن یا غذاهای حاوی آهن میتواند سطح آهن را در بدن افزایش دهد. این موضوع ممکن است برای افرادی که سطح آهن در بدنشان بالاست میتواند مشکل‌ساز باشد.
 

جراحی

زیره سیاه میتواند سطح قند خون را کاهش دهد. این نگرانی وجود دارد که این موضوع میتواند با کنترل قند خون طی جراحی و بعد از آن اختلال ایجاد کند. بنابراین مصرف زیره سیاه را حداقل دو هفته قبل از یک جراحی از پیش تعیین شده قطع کنید.
 

تداخل‌های دارویی احتمالی

مصرف دمنوش زیره سیاه با دارو‌های دیابت مانند انسولین، کلرپروپامید، تولبوتامید و پیوگلیتازون تداخل دارد، زیرا یکی از خواص زیره، کاهش قند خون است و و مصرف آن به همراه این دارو‌ها می‌تواند باعث افت شدید قند خون شود. همچنین به دلیل همین ویژگی توصیه می‌شود قبل از هرگونه عمل جراحی به مدت دو هفته مصرف این گیاه و فراورده‌های جانبی تهیه شده از آن متوقف شود.3
 

خواص دمنوش زیره سیاه (طبیعت و فواید درمانی)

طبع زیره سیاه در طب سنتی ایران بسیار گرم و خشک است. برخی از خواص زیره سیاه به شرح زیر است:

درمان نفخ شکم و بهبود اختلالات گوارشی

کمک به درمان سوء هاضمه و ضد اسپاسم گوارشی

تحریک اشتها

تسکین سرفه‌های خشک و خاصیت خلط آور

افزایش شیر مادر

باز کردن قاعدگی، کم شدن درد‌های این دوران و تنظیم قاعدگی

درمان قولنج شیرخواران

ضد میکروب

کاهش التهاب

کمک به کاهش وزن و لاغری

بهبود خواب

کاهش قند خون و کمک به درمان دیابت

افزایش توانایی جنسی.2
 

خواص زیره برای پوست و مو

1. جوان سازی پوست

بخور زیره چین و چروک را کاهش داده و برای جوان سازی پوست صورت و ضد عفونی کردن پوست مفید می باشد. همچنین مصرف خوراکی زیره به دلیل مقادیر بالای ویتامین E چروک پوست را کاهش می دهد.
 

2. درمان آکنه و جوش صورت

روغن زیره برای درمان آکنه و جوش صورت مفید بوده و جای جوش را هم درمان می کند، همچنین زیره برای پوست چرب مفید است و چربی پوست صورت را کاهش می دهد.
 

ماسک زیره برای پوست صورت

زردچوبه و زیره را در نسبت 3: 1 ترکیب کنید و آن ها را با عسل، ماست یا آب مخلوط کنید، بر روی صورت بمالید و بگذارید تا خشک شود و سپس با آب سرد بشویید.
 

3. درمان ریزش مو و شوره سر

روغن زیره عفونت های پوست سر را درمان کرده و برای درمان ریزش مو و شوره سر مفید می باشد. همچنین زیره می تواند باعث تقویت و افزایش رشد مو شود.4
 

فواید روغن زیره

روغن زیره برای افزایش شیر مادر در دروان شیردهی مفید است، مقداری روغن زیره را با عسل ترکیب کنید و بخورید

روغن زیره برای درمان سرفه های ناشی از حساسیت و آلرژی مفید می باشد

روغن زیره یک ماده ضد عفونی کننده قوی است که برای درمان عفونت روده بزرگ، عفونت دستگاه گوارشی و عفونت ادراری مفید می باشد

روغن زیره برای سلامتی قلب بسیار مفید است و ضربان قلب را کاهش داده و باعث تقویت عضلات قلب و جلوگیری از سخت شدن شریان ها و رگ ها می شود

روغن زیره برای درمان مشکلات گوارشی مانند نفخ، زخم معده و بهبود هضم غذا مفید می باشد

روغن زیره برای درمان مشکلات قاعدگی و سندروم پیش از قاعدگی مفید است

روغن زیره باعث بهبود حرکات زوده شده و به عنوان یک ملین طبیعی یبوست را درمان می کند

روغن زیره به درمان افسردگی و خستگی کمک می کند.4

پینوشتها
1.www.drsaina.com
2.www.setare.com
3.www.pezeshk.us
4.www.delgarm.com