در حال حاضر جواني كه نياز به ازدواج دارد، امّا نه پول دارد، نه كاري و نه چيز ديگري، پدر و مادرش بي‌سواد هستند و كم‌درآمد و خود فرد هم درس مي‌خواند (دانشجو است) وظيفه اين دانشجو چيست؟

هر جواني، طبعاً به ازدواج و تشكيل خانواده علاقه دارد و نيازهاي دروني، او را به اقدام در جهت تشكيل خانواده و ازدواج دعوت مي‌كند، امّا در اين ميان، مشكلات و موانعي وجود دارد كه مدت‌ها او را از رسيدن به اين هدف ارزشمند باز مي‌دارد. در موقعيت و شرايطي وظيفه مرد اين است كه:
1. اصلاح نگرش نسبت به ازدواج
ازدواج آن قدرها هم كه فكر كرده‌ايد مشكل نيست، بلكه ازدواج يك امر ساده و يك نياز طبيعي است كه زن و مرد به يكديگر دارند. دو ركن اصلي ازدواج، زن و مرد هستند كه در خطبة عقد، پيمان زندگي مشترك مي‌بندند، تا در ادارة زندگي تشريك مساعي نموده و تا پايان عمر نسبت به همديگر وفادار باشند. مرد به مقدار امكاناتش چيزي يا مبلغي را به عنوان نشانة صداقت، تقديم همسرش مي‌نمايد كه در عرف اسلامي، «مهر» ناميده مي‌شود. اصل ازدواج همين امر ساده و بي‌تشريفات است كه مقدور همه مي‌باشد و مي توان با همين وضعيتي كه در سوال آمده، همسر مناسب و شايسته براي خويش بر گزينيد. زنان و همسراني كه ساد‌گي را پذيرا باشند و مؤمن و با اخلاق وجود دارند.
در واقع چيزي كه باعث ترس و وحشت بعضي شده و فكر مي كند كه در شرايط فعلي نمي توانند ازدواج نماييد، يك سري آداب و رسوم و تجملات و توقّعات زايد و غير ضروري است كه بر سر راه ازدواج و انتخاب همسر براي جوانان به وجود آمده است، اگر بتوان نگرش خود را نسبت به ازدواج مطابق آنچه اسلام گفته است، اصلاح نموده، به فكر آداب و رسوم زياد و غيرضروري نبود مطمئن باشيد كه زمينة ‌ازدواج فراهم است و مي توان دختري را كه از نظر معيارهاي اسلامي مورد تأييد بوده و خانوادة ايشان از نظر فرهنگي، اقتصادي هم‌سطح خانوادة فرد مي باشد باشد و در عين حال در بند آداب و رسوم تشريفاتي نباشند، براي خويش انتخاب نماييد. افراد زيادي بوده‌اند كه با همين وضعيت اقدام به ازدواج نموده و زندگي ساده، سالم و اسلامي را در كنار همسر مهربان و متدين آغاز كرده‌اند.
البته درست است كه ناديده گرفتن همة آداب و رسوم و تشريفات مربوط به ازدواج و بر پا نمودن مراسم ساده‌ سخت است شايد اين نوع ازدواج كسرشأن افراد باشد شايد به ذهن افراد بيايد كه اگر اينگونه ازدواج كنم، ديگران چه خواهند گفت؟ و ده‌ها اشكال و ايراد از اين قبيل، امّا به هر حال بايد اولويت‌ها را در نظر گرفت و زندگي را براساس واقعيت‌ها و معيارهاي اسلامي پايه‌گذاري نمود نه براساس انتظارات و توقعات ديگران و آداب و رسومي كه هيچ پايه و اساسي ندارند.
2. مشكلات حقيقي در مورد ازدواج را با كمك و مشورت ديگران برطرف سازيد؛
البتّه يكسري مشكلات حقيقي است كه آداب، رسوم، تشريفات و تجملات در آن نقشي ندارند مانند شكل انتخاب همسر، بيكاري و بي‌درآمدي جوانان، مسكن و هزينه‌هاي سرسام‌آور رهن و اجاره و كرايه منزل و… يعني شايد به ذهن شما بيايد كه اگر مراسم ازدواج را با حداقل هزينه و در كمال سادگي برگزار نماييد، مشكلات بعدي را چگونه بايد حل كرد، با اين مشكلات نيز بايد دو نوع برخورد داشت:
الف: چاره‌انديشي و برنامة بلندمدت؛ راه‌حل‌هاي درازمدت براي مشكلات بيكاري، مسكن و… جوانان بيشتر مربوط به مسئولان مملكت و مربيان جامعه است كه بايد براي كل جامعه چاره‌انديشي كنند. البتّه تسهيلاتي ـ ولو محدود ـ از سوي دولت براي ازدواج جوانان در نظر گرفته شده كه در صورت واجد بودن شرايط شما مي‌توانيد از آن استفاده نماييد.
ب: چاره‌انديشي و راه‌حل‌هاي كوتاه مدت؛ چاره‌انديشي و راه‌حل‌هاي كوتاه مدت بيشتر مربوط به خود و خانوادة است. اگر براي فرد مقدور است در ايام تعطيلات يا يكي دو ساعت در طول روز به كار ولو كارهاي عادي،‌ مشغول شده و پول آن را پس‌انداز كند. همچنين مي توان مقداري از هزينه‌هاي زندگي‌ را كم نمود. مشورت با ديگران نيز براي كاريابي مفيد است.
3. به امدادهاي الهي جدّاً اميدوار باشيد؛ خداوند و پيشوايان ما، در اين‌باره به جوانان وعده‌هاي اميدبخشي داده‌اند و بر ما واجب است كه به عنوان يك مسلمان به اين وعده‌ها ايمان داشته باشيم، وعده‌هاي آن بزرگواران تخلف‌ناپذير است. خداوند مي‌فرمايد: «مردان و زنان بي‌همسر خود را همسر دهيد، اگر فقير و تنگ‌دست باشند خداوند از فضل خود آنان را بي‌نياز مي‌سازد، خداوند گشايش‌دهنده و آگاه است.»[1]پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ دربارة زياد شدن روزي با ازدواج مي‌فرمايد: «زن بگيريد؛ زيرا كه ازدواج كردن روزي شما را بيشتر مي‌كند»[2] در جاي ديگر مي‌فرمايد: «… هر كس از ترس تنگدستي ازدواج نكند از ما نيست.»[3] تجربه نيز نشان داده است جواناني كه با فقر و تنگدستي امّا با توكل و اميد به خدا ازدواج نموده‌اند، سريعاً‌ مشغول به كار شده و زندگي‌شان سامان يافته است.
4. اگر احساس نياز به ازدواج شديد بود و از طرفي حتّي با رعايت راه‌حل‌هاي مذكور اقدام به ازدواج مقدور نيست، سعي كنيد كه با واقع‌نگري، عبادت و ورزش، تا حدودي اين نياز را كنترل نموده، و در فرصت مناسب‌تري به ازدواج اقدام كنيد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيدمهدي شمس‌الدين، انتخاب همسر و ازدواج، انتشارات شفق، 1378.
2. علي قائمي، تشكيل خانواده در اسلام، انتشارات اميري، 1378.
3. اسدالله محمدي‌نيا، بهشت جوانان، انتشارات سبط اكبر، 1379.

پي نوشت ها:
[1]. نور/33.
[2]. راوندي، النوادر، ص36؛ حر عاملي، محمدحسن، وسايل‌الشيعه، ج3، ص7.
[3]. حر عاملي، محمدحسن، وسايل الشيعه، ج3، ص5.