1. اين كتاب در منابع روايي به نام «مصحف فاطمه ـ سلام الله عليها ـ » مشهور است.
2. خواهر قرآن به صحيفة سجاديه گفته ميشود. اين هم اصطلاحي است كه اهل ذوق و ادب به مناسبت مؤنث بودن لفظ صحيفه آن را به كار بردهاند. (البته اصل تعبير عربي «اخت القرآن» است و اخ و اخت به معناي «شريك» هم به كار ميرود.[1] جهت شراكت صحيفه سجاديه با قرآن در اين است كه ديگران نميتوانند مانند آن را انشاء كنند).
اما مصحف فاطمه ـ سلام الله عليها ـ به بيان امام صادق ـ عليه السلام ـ مشتمل بر است بر تمامي حوادث و رويدادها مرتبط با پيامبر – صلي الله عليه و آله – و ذريه او ، و نيز اسامي همه سردمداران تا روز قيامت در آن آمده است.[2]در روايتي از امام صادق – عليه السلام – چگونگي جمع آوري مصحف فاطمه ـ سلام الله عليها ـ اين گونه بيان شده است:
حضرت صادق ـ عليه السلام ـ در جواب سؤال از همين مصحف بعد از سكوتي طولاني فرمودند: شما از آنچه ميخواهيد و نميخواهيد كاوش ميكنيد. همانا فاطمه بعد از رسول خدا هفتاد و پنج روز ماند و (در اين مدت) به خاطر از دست دادن پدرش اندوه بسياري بر او وارد شد. جبرئيل (در اين مدت) ميآمد و او را نيكو تسليت ميداد و شادمانش مينمود و از پدرش و محلّش در بهشت اطلاع ميداد و از آنچه بعد از او براي فرزندانش پيش خواهد آمد ، آگاهش مينمود و علي(عليه السلام ) آن را مينوشت. پس اين مصحف فاطمه است.[3]نكاتي درباره مصحف حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ :
الف. اين مصحف به عنوان وديعه امامت ، هماره در دست امامان بوده است و اكنون در نزد وليعصر امام زمان – عجل الله تعالي فرجه – مي باشد و هر نوع دست رسي به آن تنها از اين طريق امكان پذير است .
ب.مصحف در لغت به كتاب ، نامه ها و اوراقي گفته مي شود كه آنها را در يك جلد جمع كرده باشند . از آنجا كه نسخه هايي از قرآن كه در دست اصحاب پيامبر بود ، به «مصحف» مي ناميدند ، همچون مصحف ابن مسعود ،مصحف ابي بن كعب و… از اين رو برخي از مغرضان گفته اند كه شيعيان مدعي هستند قرآن موجود تحريف شده است و قرآن تحريف نشده همان قرآني است كه به نام مصحف فاطمه معروف است . ولي از آنجا كه امامان (عليهم السلام ) اين شايعات بي اساس و مغرضانه را پيش بيني كرده بودند ، در احاديثشان تاكيد بسياري داشته اند كه در مصحف فاطمه (سلام الله عليها) هيچ مطلبي از قرآن نيامده است. در همين راستا امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: در مصحف فاطمه چيزي از كتاب خدا نيامده است و آن كتابي است كه بر فاطمه پس از مرگ پدرش القا شده است 4.
ج. اطلاعات مهم ما از مصحف فاطمه منحصر به بيانات ائمه ـ عليهم السلام ـ در اين باره است كه توضيح و شرح آن در اين مختصر نميگنجد.
د. مباهات رهبر كبير و فقيد انقلاب اسلامي در وصيت نامه سياسي ـ الهي به از آن ما بودن «مصحف فاطمه» يا «صحيفة فاطميه» با توجه به اشتمال آن بر احوال ذريه و فرزندان حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ شايان توجه بسيار است كه البته بايد اهل تحقيق ذي صلاح دربارة علت به ميان آوردن اين كتاب مقدس به وسيلة ايشان مستنداتي بيابند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. بحار الانوار، ج 26، چ اول، صص 18ـ65.
2. بصاير الدرجات، صفار قمي، انتشارات كتابخانة آيت الله نجفي، 1404 هـ، باب 14، صص 150ـ161.
3. دلايل الامامة، طبري، محمد بن جرير امامي، دار الذخائر، ص 27.
4. و براي توضيح بيشتر به شروح وصيت نامه سياسي ـ الهي امام خميني (ره) مراجعه كنيد.
5 .اهل بيت در قرآن و حديث ص 321 و 322 .
پي نوشت ها:
[1] . راغب اصفهاني، مفردات الفاظ القرآن، مادة اخ؛ معلوف لويس، المنجد في اللغة، ماده اخو.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، چاپ اسلاميه، 1376ق، ج26، ص18.
[3] . همان، ص42.
4 – اهل بيت در قرآن و حديث ، محمدي ري شهري ، ترجمه حميد رضا شيخي و حميد رضا آژير ، قم، دار الحديث ، ج1 ص 323 ح 503 .