دعا برای فرج مهدی

ابتدا باید بدانیم که نمونه های تاریخی و دینی داریم که مردم همیشه در حال دعا برای ظهور منجی یا پیامبر بعدی بوده اند و در این در خواست به مرحله استغاثه وندبه و زاری رسیده بودند. به عنوان نمونه در تفسیر عیّاشى – به نقل از فضل بن ابی قرّه- چنین آمده است: امام صادق(ع)فرمود: «خداوند به ابراهیم وحى کرد که به زودى، فرزندى برایت به دنیا می‌آید. آن‌را به ساره گفت. وى گفت: “من با این کهنسالى، بچّه می‌زایم؟!” خداوند به ابراهیم وحى فرستاد که ساره به زودى بچّه‌دار می‌شود؛ امّا چون در سخنم تردید نمود، نوادگانش چهارصد سال به سختى دجار خواهند شد.» سپس امام ششم ادامه داد: «هنگامى که سختى بنى اسرائیل به درازا کشید، آنان چهل روز به گریه و ناله پرداختند که به دنبال آن، خداوند به موسى وحى کرد که آنان را از چنگ فرعون برهاند و اینگونه بود که صد و هفتاد سال از عذابشان کاسته شد. شما شیعیان نیز اگر این‌گونه رفتار کنید، خداوند گره از کارتان می‌گشاید؛ امّا اگر بی‌تفاوت باشید، از مقدار زمانی که باید درگیر این مشکل باشید کاسته نخواهد شد». «فَلَمّا طالَ عَلى بَنی إسرائیلَ العَذابُ، ضَجّوا و بَکَوا إلَى اللهِ أربَعینَ صَباحاً، فَأَوحَى اللهُ إلى موسى و هارونَ أن یُخَلِّصَهم مِن فِرعَونَ، فَحَطَّ عَنهُم سَبعینَ و مِئَةَ سَنَةٍ. قالَ: و قالَ أبو عَبدِ اللهِ(ع): هکَذا أنتُم لَو فَعَلتُم لَفَرَّجَ اللهُ عَنّا، فَأَمّا إذا لَم تَکونوا فَإِنَّ الأَمرَ یَنتَهی إلى مُنتَهاهُ». (1)

این حدیث در مورد دعا براى گشایش در امور زندگی و تعجیل در ظهور امام زمان(عج) است. برخی از بزرگان دین در توضیح این روایت گفته‌اند: «آنچه از روایات به دست می‌آید، ظاهراً این است که وقت ظهور امام زمان(ع) از امور بَدائیّه است که امکان پیش‌وپس افتادنش هست، بنابراین، شاید جلو افتادن آن به جدّیت و اهتمام اهل ایمان در دعا کردن براى تعجیل فرج آن‌حضرت مشروط باشد. دلیل بر آن همین حدیث است…».[5]بر پایه این روایت، تعجیل در فرج متناسب با دعای افرادی است که در عذاب و بحران به سر می‌برند و اگر آنان احساس مشکلی نکرده و دست به دعا برندارند، خداوند آنان را در همان وضعیت رها خواهد کرد. همچنین اگر مؤمنان مشتاقانه و متضرعانه دست به دعا بردارند، ممکن است زمان غیبت امام مهدی(عج) کاهش ‌یابد.

دعای فرج در زمان غیبت فواید فراوانی برای دعا کننده دارد. آیت الله موسوی اصفهانی در کتاب مکیال المکارم در فوائد دعا برای قائم(عج)،برای دعا کنندگان فرج، ۹۰ فایده بر می شمارد.(۲)دعا برای ظهور امام مهدی (عج) نجات دهنده از مهلکه و سرگردانی های آخر الزمان است. چنانچه حضرت امام حسن عسکرى علیه السّلام به احمد بن اسحاق فرمودند: «به خدا سوگند![فرزندم مهدى]غیبت خواهد کرد غیبتی،که در آن نجات نخواهد یافت مگر کسى که خداى-عزّ و جلّ-او را بر اعتقاد به امامتش ثابت دارد و به دعا کردن براى تعجیل فرجش توفیق دهد.»(۳)
اما ظهور امام مهدی (عج) گشایش و فرج برای عموم انسانها و به خصوص شیعیان است. هرچند ما تا وقتی که از زندان غیبت رهایی نیابیم و عصر ظهور را درک نکنیم ، نمی‌توانیم عظمت آن روزگار پرشکوه را – که علم و آگاهی ، عدالت و توانایی سراسر گیتی را فرا می‌گیرد – به گونه کامل دریابیم ،به روایاتی که از اجداد طاهرین امام (عج) در خصوص روزها و روزگار بعد از ظهور تمسک می جوییم: پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) :شما را به ظهور مهدی(علیه السلام) بشارت می دهم; زمین را پر از عدالت می کند همان گونه که از جور و ستم پر شده است;… و دلهای پیروان محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم) را پر از بی نیازی می کند، و عدالتش همه را فرا می گیرد.(۴) «آسمانها بارانش را مثل ناودان فرو می فرستد و زمین همه ی روئیدنیهایش را بیرون می آورد و هیچ نباتی را ذخیره و احتکار نمی کند.»(۵) «در آن روز زمین گنجهای پنهانش را آشکارمی کند و برکاتش را نمایان می سازد.»( ۶)«در دولت امام مهدی(عج) آبها فراوان و نهرها امتداد می یابد و زمین خوردنیهایش را دو چندان ظاهر می کند و همه ی گنجهای پنهان استخراج می شود.»(۷) در حدیث حذیفه بن یمان از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم آمده است: «از خلافت و دولت او، اهل آسمان و زمین و پرندگان آسمان راضی خواهند بود.» (۸) ازحضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم روایت است: «در آخرالزمان به امّت من از سوی سلاطین آن‌ها گرفتاری شدیدی می‌رسد که کسی سخت‌تر از آن را نشنیده است ، به طوری که انسان پناهگاه و راه فرار از آن را نمی‌یابد. پس خداوند مردی از عترت و اهل بیت من را به سوی آنان می‌فرستد که زمین را پر از قسط و عدالت می‌نماید همان گونه که از ظلم و جور پر شده باشد. ساکنین زمین و آسمان او را دوست دارند و آسمان باران خود را می‌بارد و زمین گیاهان خود را می‌رویاند و چیزی از آن را در خود نگه نمی‌دارد. زندگی آنچنان خوشایند و سرورآفرین است که زندگان آرزو می‌کنند کاش مردگانشان [زنده]بودند . این آرزو به خاطر خوبی‌هایی است که خداوند در آن عصر به مردم زمین می‌نماید.»(۹) حضرت امام حسن مجتبی(ع) می‌فرمایند: «در حکومت حضرت مهدی علیه السلام ، درندگان با یکدیگر در صلح و آرامش خواهند بود.»(۱۰) از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود: زمین گنجینه‌هایش را براى او خارج مى‌سازد و وى مال و سرمایۀ بى‌شمار بین مردم پخش مى‌کند.(۱۱) در روی کره ی زمین هیچ نقطه ی خراب و ویرانی نمی ماند مگر آنکه حضرت آنجا را آباد و معمور می سازد.(۱۲) به قدری آبادانی فراوان می شود که زنی از سرزمین عراق تا شام پیاده اگر طی طریق کند در تمام مسیر روی سبزیها و نباتات گام برمی دارد و زمین خشک و بایری نخواهد دید. (۱۳) «در آن روز زمین گنجهای پنهانش را آشکارمی کند و برکاتش را نمایان می سازد.»(۱۴) امام حسین (ع) : «سرانجام در عصر ظهور هیچ فرد نابینا و زمینگیر و مبتلا باقی نمی‌ماند مگر آن که خداوند به وسیله ما اهل بیت بلا را از او برطرف می‌نماید.»(۱۵) در روایتی که امام صادق علیه السلام از امام باقر علیه السلام ، از امام سجّاد علیه السلام نقل نموده‌اند تصریح شده است ، آن حضرت فرمودند: «هر گاه قائم قیام نماید ، خداوند مرض را از هر فرد مؤمن می‌برد و توانایی او را به سویش برمی‌گرداند.»(۱۶)رسول خدا (ص):«در آن زمان امت من چنان از نعمت برخوردار شوند که هرگز امتی آن چنان از نعمت برخوردار نشده باشد، زمیت بتمامه محصول دهد و هیچ را از آنان دریغ ندارد، و اموال انبوه شود. هر کس نزد مهدی آید و گوید: به من مالی ده – مهدی بی درنگ گوید: بگیر.»(۱۷)امام باقر (ع): «[امام مهدى (عج) ] در سال دو بار به مردم مال ببخشد و در ماه دوبار امور معیشت بدانان دهد. . . تا نیازمندى به زکات باقى نماند و صاحبان زکات، زکاتشان را نزد محتاجان آورند، و ایشان نپذیرند. پس آنان زکات خویش در کیسه‌هایى نهند و در اطراف خانه‌ها بگردند (براى دستیابى به محتاجى) ، و مردم بیرون آیند و گویند:ما را نیازى به پول شما نیست. . . پس دست به بخشش گشاید، چنانکه تا آن‌روز کسى آنچنان بخشش اموال نکرده باشد.»(۱۸)
مفضّل به امام صادق (ع) عرض نمود: ای مولای من ؛ کسی از شیعیان شما بمیرد و به برادران دینی و به مخالفین خود قرض داشته باشد ، چه می‌شود ؟امام صادق علیه السلام فرمودند :« اوّل کاری که مهدی علیه السلام شروع می‌کند این است که منادی در تمام عالم ندا می‌کند: آگاه باشید هر کس یکی از شیعیان ما به او قرضی دارد آن را بگوید . تا آنجا که سیر و خردل را به صاحبش رد می‌کند تا چه رسد به مال‌های بسیار از طلا و نقره و زمین‌ها که آن‌ها را به مالکش می‌دهد.»( ۱۹) امام صادق (ع) «باهم در ارتباط باشید و به یکدیگر نیکویی کنید و باهم مهربانی نمایید ، سوگند به کسی که دانه را شکافته و روح می‌دمد ، حتماً زمانی بر شما فرا می‌رسد که احدی از شما جایی برای مصرف دینار و درهم خود نداشته باشد ، یعنی در زمان ظهور حضرت قائم علیه السلام جایی نمی‌یابد که پول خود را در آن مورد خرج کند ، زیرا به فضل خداوند و ولیّ او تمامی مردم بی‌نیاز خواهند بود.
گفتم : این چه زمانی خواهد بود ؟حضرت فرمودند : آن زمان که شما امامتان را نیابید ، پس همین گونه خواهید بود تا زمانی بر شما طالع شود همان گونه که خورشید طلوع می‌کند ، این در زمانی خواهد بود که از هر زمان به ظهور آن حضرت بیشتر ناامید باشید. پس بپرهیزید از این که شک کنید یا خود را به شک بیندازید ، شکّ‌ها را از خودتان دور کنید ، به راستی من شما را برحذر نمودم پس برحذر باشید . از خداوند توفیق شما و ارشاد شما را خواهانم.»(۲۰)
از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده که فرمودند:دانش در دلهای مؤمنین انداخته می شود، در آن زمان مؤمن، نیازی به دانش برادر ایمانی خویش پیدا نمی کند.( ۲۱) امام محمد باقر (ع) فرموده اند: زمانی که قائم ما اهل بیت قیام کند، دستش را روی سر مردم نهد، پس به عقلهایشان کمال و به فکرهایشان رشد بخشد.(۲۲) امام صادق (ع) فرموده اند: علم و دانایى از ۲۷ حرف تشکیل مى‌شود، تمام آنچه پیامبران (تاکنون) آورده‌اند ۲ حرف است و مردمان بیش از این ۲ حرف تاکنون نشناخته‌اند. آنگاه که قائم ما قیام کند ۲۵ حرف دیگر را آشکار سازد، و میان مردمان بپراکند، و آن ۲ حرف را (نیز) بدانها ضمیمه سازد، تا ۲۷ حرف را گسترش داده باشد.(۲۳)امام صادق (ع) فرمودند: به راستی آن گاه که قائم ما قیام نماید خداوند در گوش‌ها و چشمان شیعیان ما کشش ایجاد می‌کند (بر قدرت آن‌ها می‌افزاید) تا آنجا که میان آن‌ها و حضرت نیازی به پُست (واسطه) نیست . او با آنان سخن می‌گوید و آن‌ها می‌شنوند و به او نگاه می‌کنند در حالی که او در مکان خود می‌باشد.(۲۴) در حدیثی از امام صادق(علیه السلام) نیزمى خوانیم:«هنگامى که قائم قیام کند: حکومت را بر اساس عدالت قرار مى دهد.و ظلم و جور در دوران او برچیده مى شود. و جادّه ها در پرتو وجودش امن و امان مى گردد.زمین برکاتش را خارج مى سازد. و هر حقّى به صاحبش مى رسد. در میان مردم همانند داوود(علیه السلام) و محمد(صلى الله علیه وآله وسلم) داورى مى کند.در این هنگام زمین گنجهاى خود را آشکار مى سازد.و برکات خود را ظاهر مى کند. و کسى موردى را براى انفاق و صدقه و کمک مالى نمى یابد زیرا همه مؤمنان بى نیاز و غنى خواهند شد.»(۲۵) امیرالمؤمنین امام علی (ع) فرمود: «بدانید اگر شما از قیامگر مشرق (امام مهدى «ع») پیروى کنید، شما را به آیین پیامبر درآورد … تا از رنج طلب و ظلم (در راه دستیابى به امور زندگى) آسوده شوید، و بار سنگین (زندگى) را از شانه‌هاتان بر زمین نهید.»(۲۶)
منابع:
1- عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 154، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.
۲- ج ۱،مکیال المکارم
۳-کمال الدین ج۲ص۳۸۴
۴-حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) ص ۲۶۹ به نقل از نورالابصار فی مناقب آل بیت النّبی المختار، ج۱ ص ۱۵۶ و ۱۵۷
۵-دولت مهدی سیرت مهدی ، مصطفی دلشاد تهرانی ، ص ۴۶۴ به نقل از بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۸
۶-بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۵
۷-منتخب الاثر، ص ۴۷۲
۸-دولت کریمه، مرتضی مجتهدی سیستانی ص۲۸۰ به نقل از گمشدگان مثلث برمودا ص ۱۹۲و ستارگان ص۴
۹- احقاق الحق ج۱۳ص۱۵۲
۱۰- بحار الانوار ج۵۲ ص۲۸۰
۱۱-عصر ظهور ص ۳۶۳ به نقل از بحار ج ۵۱ ص ۶۸
۱۲- منتخب الاثر، ص ۴۸۲
۱۳- بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۶
۱۴-دولت مهدی سیرت مهدی ، مصطفی دلشاد تهرانی ص ۴۶۴ به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۵
۱۵- بحار ج۵۲ص۳۳۵
۱۶-غیبت نعمانی ص۳۱۷
۱۷- کشف الغمه، ج ۲، صص ۴۷۹ – ۴۷۸، بحار الانوار، ج ۵۱، ص۸۸
۱۸- عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج») ج ۱ ص۱۱۶
۱۹-دولت کریمه امام زمان (عج)ص۱۰۸به نقل از بحار ج۵۳ص۳۴
۲۰-غیبت نعمانی ص۱۵۰
۲۱-غیبت انتظار ظهور، نگاهی به دوران پس از ظهور، واحد تحقیقات مسجدمقدس جمکران به نقل از بحار الانوار ج ۵۳ ص ۸۶
۲۲-در فجر ساحل(امام غائب علیه السلام و دنیای آینده از نظر شیعه) ، محمد حکیمی،ج۱ ، ص۱۲۱ به نقل از کمال الدین ص۶۷۵
۲۳-بحار الانوار جلد ۵۲ صفحه ۳۳۶ حدیث ۷۳
۲۴-دولت کریمه به نقل از بحار الأنوار : ۳۳۶/۵۲ ح ۷۲
۲۵-بحار ج ۵۱ص۱۱۳
۲۶- عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام ص۱۱۴ به نقل از بحار ج۵۱ .