ذکریا بن آدم قمی

قبرستان شیخان:

1. ذکریابن ادم القمّى رحمة اللّه علیه

شهر مقدس قم هماره پایگاهى مهم براى تشیع و پیروان و دوست داران اهل بیت عصمت و طهارت بوده است، این شهر گرچه در طول تاریخ شرائط یکسان و همگون از نظر علمى و فرهنگى و مذهبى نداشته ولى هیچ گاه از حامیان مذهب و عالمان دین پژوه و راویان حدیث خالى نبوده است و به همین جهت نقش ارزشمندى را در پیشبرد فرهنگ شیعى ایفا نموده است.
تا به جاى که امام صادق علیه السلام فرمودند: قم پایگاه ال محمد است، از جمله اشخاص بزرگى که در این مسئله مهم سهم بسزایى دارد زکریا ابن ادم قمّى است او از اصحاب امام رضا علیه السلام و راویان بزرگ و مورد اعتماد است که از خاندان اشعرى قمى است
رجالى بزرگ مرحوم نجاشى در حق وى فرموده: زکریا ابن ادم ثقه اى جلیل القدر است که مقام و منزلت بالایى نزد امام رضاعلیه السلام داشته و داراى کتاب روایت است عبداللّه بن صلت قمى مى گوید خدمت امام جواد رسیدم در حالى که حضرت روزهاى پایان عمر شریف خود را مى گذراند، از ایشان شنیدم که فرمودند خداوند به صفوان بن یحیى و محمدبن سنان و ذکریا بن ادم به خاطر خدمتشان به من جزاى خیر دهد آنان به عهد خود با امام خویش وفا کردند،
زکریا ابن ادم مى گوید به امام رضاعلیه السلام عرض کردم من مى خواهم از خاندان خویش دورى گزینم زیرا بسیارى از آنان نادان مى باشند، حضرت رضا به من فرمودند این کار را مکن زیرا خاندانت به وسیله تو از نادانان و نادانى نجات مى یابند همانگونه که اهل بغداد به وسیله امام کاظم علیه السلام از نادانى نجات پیدا مى کردند.
و مهمتر از همه کلامى است که على بن مسیّب در مقام و منزلت زکریا ابن ادم از امام رضاعلیه السلام نقل کرده.
او مى گوید به امام رضا علیه السلام عرض کردم محل زندگى من از شما دور است (او در قم زندگى مى کرد) و امکان اینکه در هر وقت نیاز خدمت شما برسم و معارف دینم را بپرسم وجود ندارد، در چنین مواقعى از چه کسى علوم دین خود را بپرسم؟ حضرت فرمودند: از زکریا بن ادم قمّى او امانت دار دین و دنیاى شما است، على بن مسیّب مى گوید هنگامى که به قم برگشتم به حضور زکریا بن ادم رسیدم و هر آنچه را که نیاز داشتم از او پرسیدم.
برخى از بزرگان قمّى بعد از وفات زکریا بن ادم در مسیر تشرّف به حج نامه اى از معصوم دریافت کردند که در آن نوشته شده بود:
من از خبر قضاى الهى راجع به وفات زکریا بن ادم اطلاع دارم، خدا او را رحمت کند روزى که دنیا آمد و روزى که قبض روح شد و روزى که مبعوث مى شود بدرستیکه او در زمان زندگیش عارف به حق و قائل به حق بود، اهل صبر و حفظ حق بود و همیشه سعى داشت آنچه را که خدا و رسولش دوست دارند اجرا کند، او در حالى از دنیا رفت که هیچ گاه عهد شکنى نکرد و احکام خدا را تغییر نداد خداوند جزاى خیرش دهد و بهترین آرزوهایش را برآورده کند…»
این مرد بزرگ و یار با وفاى اهل بیت علیهم السلام سرانجام بعد از رحلت در قبرستانى در نزدیکى حرم مطهر حضرت معصومه علیها السلام به خاک سپرده شد که امروزه به قبرستان شیخان معروف است و مورد توجه و زیارت اهل علم و معرفت مى باشد،