نهضت و فرهنگ عاشورا دانشگاهی ارزشمند به وسعت تاریخ است، دانشگاه شگفت انگیزی که فارق التحصیلان ممتاز و الهی همچون اصحاب عاشورایی امام حسین(علیه السلام) را به جامعه بشری تحویل داده است، دانشجویان و فارق التحصیلانی که بعد از هزار و چندی سال سیمای ملکوتی و عرشی آنها همچون خورشیدی تابناک الگویی صادق در مسیر دست یابی به زندگی مطلوب و قرآنی بوده و تبعیت از آنها ضامن سلامت و سعادت بشری به حساب می آید، از جمله اسوه های تقوا و پارسایی در مکتب عاشورا چهره بی بدیل مکتب حسینی(علیه السلام) جناب قمر بنی هاشم(علیه السلام) است، شخصیت والا مقامی که با واکاوی و تأمل در سیره و روش زندگانی ایشان به خوبی می توان عناصر کلیدی دست یابی به زندگی مطلوب را مشاهده کرد.

 
راه و رسم زندگی مطلوب در سیمای قمر منیر بنی هاشم(علیه السلام)

برای دست یابی به یک زندگی مطلوب می بایست عناصر و شاخص هایی را در زندگی مورد توجه و تقویت قرار داد. عناصر بسیار مهمی که اگر در زندگی انسانی جایگاه شایسته ای نداشته باشند، نمی توان امیدی به سعادت و خوشبختی آنها در زندگی داشت و رنگ و بوی زندگی مطلوب را آن چنان که شایسته است نخواهند چشید.

عناصر کلیدی دست یابی به زندگی مطلوب

1-شناخت و معرفت جاده سعادت

اولین و مهمترین موضوع درس آموزی که در زندگی اصحاب امام حسین(علیه السلام) بخصوص سردار بی بدیل و مشکل گشای کربلا یعنی حضرت عباس (علیه السلام) به خوبی چشم نوازی می کند، برخورداری از عنصر شناخت و معرفت به جاده سعادت و زندگی مطلوب است، هیچ انسانی بدون این عنصر حیاتی نمی تواند ادعا نماید که می تواند پا در مسیر خوشبختی و کام یابی بگذارد، بسیاری از کسانی که در زندگی روی عاقبت به خیری به خود ندیده اند عمده دلیل آنها گرفتاری در دام جهل و فقدان معرفت بوده است، از این رو اولین و مهمترین رسالت انبیاء و اولیای الهی مبارزه با جهل و قرار دادن جامعه انسانی بر روی ریل و مسیر علم، معرفت، شناخت و آگاهی بوده است.[1]خدای متعال نیز در قرآن کریم   عدم استفاده صحیح و هوشمندانه از ابزار علم و معرفت معرفی می فرماید: «به یقین، گروه بسیارى از جن و انس را براى دوزخ آفریدیم؛ آنها دل ها [عقل ها] یى دارند که با آن (اندیشه نمى‏ کنند، و) نمى ‏فهمند؛ و چشمانى که با آن نمى ‏بینند؛ و گوش هایى که با آن نمى ‏شنوند؛ آنها همچون چهارپایانند؛ بلکه گمراه تر! اینان همان غافلانند (چرا که با داشتن همه‏ گونه امکانات هدایت، باز هم گمراه ند)!».[2]

محققان و مقتل شناسان در خصوص جایگاه و عظمت علمی قمر منیر بنی هاشم (علیه السلام)  این چنین بیان داشته اند: «حضرت عباس(علیه السلام) کسب علم و معرفت را در منزلی آغاز کرد که همچون دانشگاهی معتبر و درجه یک اساتید آن منبع علم الهی و وارثان اسرار رسالت بودند، عباس همراه  و مصاحب دو امام بزرگورار یعنی امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) بود همان کسانی که در نشر معارف اسلامی انواع سختی ها را به جان دل خریدند و از افاضه ی علوم و معارف اسلامی به طالبان فیض خودداری نکردند».[3]در خصوص مقام علمی و معرفتی حضرت عباس(علیه السلام) در منابع تاریخی این چنین نقل شده است: «ان العباس بن علی زق العلم زقا؛ [4]عباس بن علی علم را به طور کامل چشیده است». این شناخت و آگاهی سبب انتخاب آگاهانه در امتحانات بزرگ بشری می شود. موضوعی که موجب شده حضرت عباس بن علی(علیه السلام) در یکی از سخت ترین امتحانات تاریخ بشریت حائز نمره برتر علمی و قبولی شود.
در واقع مهمترین هدف در منظومه فکری و استراتژی انسان کامل دست یابی به قرب الهی است که اصحاب امام حسین(علیه السلام) بخصوص حضرت عباس(علیه السلام) این موضوع را به محوریت و مدیریت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) پی گیری کردند.

 2-داشتن هدف و استراتژی توحیدی در زندگی

یکی دیگر از ارکان وجودی زندگی مطلوب برخورداری از استراتژی هوشمندانه و برگزیدن راه و رسم زندگی توحیدی و الهی است، همه یاران و اصحاب امام حسین(علیه السلام) بخصوص قمر منیر بنی هاشم(علیه السلام) برترین و بهترین استراتژی کوتاه و بلند مدت زندگی را به رخ جهانیان کشیدند، تا انسان در زندگی برای خود هدف معینی را ترسیم ننماید که نمی تواند به سوی آن حرکت نماید، حال این هدف می خواهد دنیوی باشد یا اخروی.

 استراتژی اصحاب امام حسین(علیه السلام) در مسیر پر مخاطره کربلا، نه فقط اخروی بلکه دنیوی هم بود، در واقع برخلاف برخی افراد که یک نگاه ساده اندیشانه به حیات مادی دارند، ایشان علاوه بر دست یابی به سعادت و کمال اخروی جویای سعادت و کمال دنیوی نیز بودند، کمال دنیوی را در مبارزه با جهل، خودکامگی، مبارزه با استبداد و هوا پرستی و بی اخلاقی و آزاد کردن انسان ها از یوق بردگی دستگاه ظلم و جور مشاهده می کردند و خود پرچم دار مبارزه با جهل و خودکامگی بودند در واقع هدف اصلی و مهم حضرت عباس(علیه السلام)  در زندگی، حرکت به سوی معشوق و قرار گرفتن در مسیر رضایت او بود، بالاترین هدفی که می توانست موجب فرح و شادی واقعی در زندگی باشد. «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ؛ ارْجِعی‏ إِلى‏ رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً؛ فَادْخُلی‏ فی‏ عِبادی وَ ادْخُلی‏ جَنَّتی‏؛[5] تو اى روح آرام‏یافته! به سوى پروردگارت بازگرد در حالى که هم تو از او خشنودى و هم او از تو خشنود است، پس در سلک بندگانم درآى، و در بهشتم وارد شو!».

 
3-انتخاب بهترین گزینه برای دست یابی به  اهداف متعالی

بهترین و با ارزش ترین موضوعی که اصحاب امام حسین(علی السلام) در زندگی خود به خوبی از آن استفاده کردند، انتخاب بهترین الگو برای زندگی بود، ایشان با اقتدا به ولی امر مسلمین و سرسپردن به اوامر و نواهی او نمونه عینی تبعیت از الگوی برتر زندگی را به رخ جهان کشیدند، در خصوص این الگو و اسوه برتر زندگی در منابع تاریخی و روایی وقتی امام حسین(علیه السلام) به  منزلگاه «بیضه» یکی از منزلگاهای به سوی کوفه، رسیدند ضمن خطبه ای فرمودند: «فَأَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ، وَابْنُ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّهِ(صلى الله علیه وآله)، نَفْسی مَعَ أَنْفُسِکُمْ، وَ أَهْلی مَعَ أَهْلیکُمْ، فَلَکُمْ فِىَّ أُسْوَةٌ؛[6] من حسین بن علی(علیه‌السلام) و فرزند فاطمه دختر رسول خدایم. من در کنار شما، و خاندانم در کنار خاندان شما است. اسوه و الگوی شما من هستم».حضرت عباس(علیه السلام) بعد از انتخاب بهترین و ارزشمند ترین الگوی زندگی صالحانه، به طور صادقانه در تبعیت و پیروی از او و اطاعت پذیری، معنای واقعی «سلم بودن» را به همگان نشان دادند، و فرازی از زیارت عاشورا به برای جهانیان تفسیر عینی کردند: «یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ ؛[7]ای اباعبداللّه من تسلیمم و در صلحم با کسی که با شما در صلح است و در جنگم با هر کس که با شما در جنگ است».

4-ایستادگی و مقامت و ایثار برای دست یابی به آرمان ها

اصحاب امام حسین(علیه السلام) به دنیا ثابت کردند برای دست یابی به اهداف مهم باید با بلایا و سختی های پیچیده ای مواجه شد، سختی ها و امتحان های مهمی که گوهر وجودی انسان را به منصه ظهور می رساند و انسان صادق را از غیر صادق غربال گری نمی نماید، استقامت و پایداری که می تواند منجر به فدا کردن جان، مال دارایی و هستی دنیوی باشد. ولی با تمام سختی ها و بلایای روز عاشورا این چنین غیرت مردانه و دلاورانه برای دشمن رجزخوانی می کند:
 

سخن پایانی

در واقع مهمترین هدف در منظومه فکری و استراتژی انسان کامل دست یابی به قرب الهی است که اصحاب امام حسین(علیه السلام) بخصوص حضرت عباس(علیه السلام) این موضوع را به محوریت و مدیریت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) پی گیری کردند؛ کما اینکه در زیارت عاشورای حسینی(علیه السلام) نیز این چنین دست به دعا بر می داریم. «ای اباعبداللّه من تقرب  می جویم به درگاه خدا و پیشگاه رسولش و امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و به حضرت تو قرب می طلبم بواسطه محبت و دوستی تو».
 
پی نوشت ها:
[1]. ر.ک: آل عمران، آیه 164.
[2]. سوره مبارکه اعراف، آیه 179.
[3]. العباس بن علی،مقتل مقرم، آیت الله سید عبد الرزاق موسوی مقرم، ص 162.
[4]. اسرار الشهاده، ص324.
 [5]. سوره مبارکه فجر، آیات27-30.
[6].  طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۰۳.
[7]. فرازی از زیارت عاشورای حسینی.
[8].مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج‏4، ص108.