سوال شما حاوی نکات متعددی است که به پاسخ بعضی از آنها پرداخته می شود : امام زمان (عج) ویژگی های بسیار زیادی دارد. یکی از آن ها آگاهی از اوضاع و احوال شیعیان است؛ چرا که امام علم غیب دارد. پس حتماً امام زمان (ع) از مشکلات و ناراحتی هایی که برای منتظران و دوست دارانش می آید باخبر است. در روایات آمده است اعمال و رفتار ما بر امام (ع) عرضه می شود.[کلینی، اصول کافی، ج1، ص219، ح1.] وقتی امام اعمال ما را می بیند، از اعمال خوب و شایسته خوش حال می شود و خدای ناکرده اگر گناهی از سوی ما سرزده باشد ناراحت می شود.[همان ح 3] پس چه خوبست کارنامه ی خود را با رفتاری شایسته بیاراییم و مواظب باشیم خطا و لغزش در آن نباشد. اگر مشکلات ما از گناه باشد این به رفتار خودمان برمی گردد. توقع بی جایی است من خطا کنم و به دردسر بیفتم و از امام زمان توقع حل آن را داشته باشم؛ اما اگر تلاش کنم تا خوب باشم ولی از بد حادثه دچار مشکل شوم امام (ع) برای حل مشکل من چه عنایت هایی که نمی کند. او به خوبی می داند عاشقان چگونه روزگار سپری می کنند و در چه شرایطی قرار گرفته اند؛ از چه رنج می برند و به چه امیدی زندگی می کنند. او می داند تمام دل خوشی عاشقانش توجه آن ها به امام زمانشان است. او اشکی را که در فراق او می ریزند می بیند و آهی را که از سینه ای خسته و دلی شکسته برمی خیزد می شنود. از آن جا که امام رحمت واسعه ی الهی است برای دل جویی از شیفتگان و دلسوختگانش پیش از آن که از او خواسته شود دست به دعا برمی دارد! «عبدالله بن زیات» به امام رضا (ع) گفت: برای حل مشکلات من و خانواده ام دعا کنید. به او فرمود: تو گمان می کنی دعا ننموده ام؟ سپس درحالی که عبدالله بن زیات از این گفته ی امام متعجب شده بود فرمود: اعمال شما از خداوند متعال و ائمه (ع) مخفی نیست.[همان ح 4] به یقین امام زمان (ع) نیز از اعمال و مشکلات ما خبر دارد و همانند جدش امام رضا (ع) مهربان است و برای حل مشکلات شیعه دعا می کند؛ به ویژه در زمان ما که منتظران، پناهی غیر از او ندارند. تنها کافی است باور کنیم که او هرگز ما را فراموش نکرده است و اگر مشکلی وجود دارد که از آن رنج می بریم، چه بسا صبر بر آن، بستر رسیدن به خیر فراوان و موقعیت بهتری باشد؛ و یا حکمتی در آن باشد که خدا می داند و ما از آن بی خبریم. این را هم بگویم هرچند حکمتی الهی، آن خورشید عالمتاب را پشت ابر غیبت قرار داده است اما غیبت آن حضرت هیچ گاه مانع آگاهی او از مشکلات ما نیست؛ چرا که او در بین ما زندگی می کند و دردآشنای جامعه است. او حتی با بعضی از مشکلات که ما از آن ها بی خبریم روبه رو است ولی باز هم بیش تر از ما به فکر ماست و برای حل مشکلات ما تلاش می کند.
بررسی و مرور تاریخ نشان می دهد حوادث ناگواری برای شیعیان در طول تاریخ رخ داده که به دست امام عصر (ع) گره آن گشوده شده است. اگر عنایت های او شامل حال شیعیان نمی شد معلوم نبود آن ها در چه وضعی به سر می بردند ولی به برکت عنایت های امام زمان (ع) و به خاطر شفقت و مهربانی آن «میر مهر» لطف خداوند شامل دوست دارانش شده است. اگر به جز این بود، همان گونه که حضرت مهدی (ع) فرموده بلاهای بسیار زیادی بر شیعیان نازل می شد و دشمنان آن ها را از بین می بردند: «نامه اى به برادر با ایمان و دوست رشید، ابو عبداللّه  محمد بن نعمان – شیخ مفید – که خداوند عزت وى را از محل ودیعه نهادن عهدى که بر بندگان گرفته شده است، مستدام بدارد. اما بعد سلام بر تو اى دوستى که در دین مخلص و در مورد ما به یقین مخصوص گشته اى، ما در مورد (نعمت وجود) تو، خداوند را سپاس گزاریم» آن گاه خطاب به شیعیان مؤمن مى فرماید: «علم ما به اخبار شما احاطه دارد و هیچ چیزى از اخبار شما بر ما پوشیده نیست…»، تا مى رسد به جمله مورد پرسش که مى نویسد :«انا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم و لو لا ذلک لنزل بکم البلاء و احطمکم الاعداء» ؛ «از یارى رساندن به شما کوتاهى نکرده فراموشتان نمى کنیم، و اگر چنین نبود ناگوارى ها بر شما نازل و دشمنان شما را نابود مى ساختند…»[ بحار الانوار، ج 53، ص 175، ح 7 ؛ احتجاج طبرسى، ص 497.].
اما اگر دقت شود ذیل حدیث مى گوید: بلایى که باعث نابودى شیعیان مى شود، با لطف و عنایت آن حضرت برطرف مى شود؛ نه اینکه در دنیا سختى و گرفتارى هایى چون جنگ و زندان، سیل و زلزله و… دامن گیر هیچ یک از افراد نمى شود. چرا که این سنت الهى است و بلاها، باعث تربیت، تقویت و رشد انسان مى شود. زمانى شیعه در اقلیت بود، اما با عنایات حضرت مهدى(عج) هر روز قدرت و توان آن بیشتر مى شود؛ با اینکه تمام قدرت ها به نوعى تلاش مى کنند شیعه را نابود سازند، مهم ترین شرط این عنایت و تداوم آن، دین دارى است که باید بکوشیم تا به دامن گناه و فساد سقوط نکنیم… پس معناى حدیث این نیست که گرفتارى هاى شخصى و امتحانات پیش رو نداریم.
علاوه بر این شیوه و سیره عملى امام عصر(عج) مانند سایر ائمه اطهار علیهم السلام  است؛ یعنى، همان طور که در زمان آن بزرگواران، این طور نبود که مردم ستمدیده، فقیر و یا مریض فوراً نزد ائمه (علیهم السلام)  بیایند و حل مشکل را از آنان بخواهند؛ بلکه اگر مى آمدند، ائمه(ع) آنان را به تلاش و یا صبر در مقابل سختى ها تشویق مى کردند. با این حال آن بزرگواران و به خصوص امام زمان(عج) در موارد فراوانى به نیازمندان کمک کرده و از آنها دستگیرى نموده اند و یا نسبت به افراد مشتاق و شایسته، نظر لطف خود را بروز داده اند .

حال سوال این است نقش امام زمان (عج) در هنگام نزول بلایا چیست؟
عالم بر اساس نظام اسباب و مسببات اداره می‌شود، لذا ممکن است خود امام زمان (عج) نیز که جزئی از همین عالم است، به بیماری مبتلا شود و از ما خواسته شود که برای سلامتی آن حضرت دعا کنیم. در این باره باید نکاتی را مد نظر قرار داد:
۱- قرار نیست امام زمان (عج)، نظام اسباب و مسببات را به هم بریزد، همان‌گونه که سنت خدا نیز چنین چیزی نیست. عالم بر اساس نظام اسباب و مسببات اداره می‌شود، لذا ممکن است خود امام نیز که جزئی از همین عالم است، به بیماری مبتلا شود و از ما خواسته شود که برای سلامتی آن حضرت دعا کنیم.
۲- حوادث و پدیده‌هایی که در این عالم رخ می‌دهد، اسباب گوناگونی دارد، گاهی سبب و عامل بیماری، گناهی است که بشر مرتکب می‌شود؛ همانگونه که بسیاری از ابتلائات و مشکلات زیستی از ناحیه عملکرد نادرست بشر بوده است. الان این بحث به صورت جدی مطرح است که آیا در پیدایش بعضی از این بیماری ها اغراض شیطانی و دستکاری خود بشر دخیل بوده است یا خیر؟ بر این اساس آثار وضعی برخی از گناهان دامنگیر انسان‌ها می‌شود. این یک سنت و قانون الهی است.
در چنین مواردی نقش امام زمان (عج) چیست؟ آیا بناست آن حضرت جلوی نتیجه کار ناشایست بشر را بگیرد که اگر این بود، غیبتش اتفاق نمی‌افتاد. با غیبت آن حضرت بشر از فیوضات بسیاری محروم شد و در واقع بلائی را نمی‌توان مهم‌تر از آن شمرد، عامل این بلاء عظیم چه چیزی بوده است؟ یقیناً یکی از مهمترین عوامل به عدم آمادگی و گناه بشر بر می‌گردد.
۳- نقش امام زمان (عج) در این عالم نقش فاعلی است؛ یعنی امام واسطه در نزول فیض از طرف خداوند بر بندگانش است و از این جهت در سلسله اسباب و علل فاعلی این عالم قرار دارد. این نقش فیض‌رسانی عام است و به زمان حضور، همچنین به انسان‌ها و مؤمنان اختصاص ندارد. در روایات آمده است که اگر حجت نباشد، زمین واژگون می‌شود یا از سر صدقه امام و مؤمنین است که به کافر هم روزی داده می‌شود. البته این مطلب استدلال عقلی هم دارد و صرفاً به دلیل درون دینی تکیه نمی‌کند.
۴- لطف ویژه آن حضرت (عج) در قالب سنت مشروط تحقق می‌پذیرد؛ همانگونه که شرط گشایش و نزول برکات، ایمان و تقوای جوامع دانسته شده است. این لطف ویژه می‌تواند سبب‌سازی یا سبب‌سوزی باشد. اگر تلاشی در جهت حصول این شرایط از سوی جوامع تحقق پیدا نکند، خود از لطف خاص محروم خواهند و باید خود را ملامت و سرزنش کنند. شفابخشی این دارو در گرو انجام برخی کار‌ها است که با عدم تحقق شرط، جزاء هم تحقق نمی‌پذیرد. این قانون یک قانون مشروط است که تخلف‌ناپذیر است.
۵- جریان برخی بلا‌ها بر اساس برخی از سنت‌های دیگر خداوند مثل سنت امتحان و ابتلاء است. خداوند با ابتلای بشر، وی را در مسیر رشد قرار می‌دهد. انسان با این ابتلائات به ضعف خود پی می‌برد و به تضرع و زاری رو می‌آورد. این گریه‌ها و دعا کردن‌ها، همان لبیک خدا است. ما باید کل‌نگر باشیم نه جز نگر. گاهی بلا از سوی امام زمان (عج) دفع نمی‌شود؛ زیرا به صلاح بشریت نیست. البته معنای حرف ما این نیست که ما نباید کاری در دفع بلا‌ها انجام دهیم؛ حساب ما با آن‌ها جداست. اینکه خدا می‌گوید من به قدر و اندازه می‌دهم تا انسان طغیان نکند به معنای این نیست که ما هم باید مردم را فقیر نگه داریم.