زندگی‌نامه عمار بن سلامه دالانی از شهدای عاشورا را بیان نمایید؟

از جمله شهدای کربلا که در روز عاشورا  در سپاه امام حسین(ع) حضور داشته و به فیض شهادت رسید، عمار بن سلامه بود.

نام کامل او عمار بن (ابی)[1] سلامة،[2] بن عبداللَّه بن عمران(عزار)[3]بن رأس(رواس‏)[4] بن دالان[5] بود که با توجه به انتسابش به قبیله‌ی دالان که از تیره‌های قبیله بزرگ‌تر همدان بود، به ایشان دالانی نیز می‌گفتند.[6] لقب دیگر او را عراری ذکر کرده‌اند.[7]

بر اساس گزارش‌های تاریخی، این شهید از صحابه‌ی پیامبر خدا(ص) به شمار آمده [8] و از یاران و همراهان امام علی(ع) نیز بود و در تمام جنگ‌‌های حضرتشان حضور داشت؛[9] از این‌رو می‌توان ایشان را از جمله‌ی صحابیان شهید در روز عاشورا دانست.

او به همراه یزید بن حضیر مشرفی، حنظلة بن أسعد شبامی و عبدالرحمن بن عبدالله ارحبی، عضو گروهی بودند که «فتیان الصبّاح»،(جوان‌مردان صبح) نام داشتند.[10]

گزارش شده است که عمار در منطقه‌ی «نُخَیله» قصد داشت تا عبیدالله بن زیاد را به قتل برساند، اما موفق نشد.[11]

در زیارت ناحیه به این شهید درود فرستاده شده است: «السَّلَامُ عَلَى عَمَّارِ بْنِ أَبِی سَلَامَةَ الْهَمْدَانِی».[12]

البته در برخی از منابع، نام ایشان ابی عمّار نگاشته شده است که به احتمال زیاد اشتباه در نسخه‌برداری می‌باشد: «السَّلَامُ عَلَى [أَبِی‏] عَمَّارِ بْنِ أَبِی سَلَامَةَ الْهَمْدَانِی‏».[13]

علاوه بر آنچه از منابع کهن نقل شد، در برخی منابع معاصر نقل شده است که عامر(عمار) در راه کربلا به گروهی از سپاهیان ابن زیاد به فرماندهی زجر بن قیس جعفى برخورد کرد. آنان مأمور بودند تا کسانى که از کوفه به سوى امام(ع) مى‏روند را بازداشت کنند. زجر بن قیس به عمار گفت: مى‏دانم تصمیم داری به کجا بروی، اما باید بازگردی! او به راهش ادامه داد و کسی نتوانست مانع رفتن وی شود تا به کربلا رسید و به امام(ع) پیوست و در کنارش به شهادت رسید.[14]

[1]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق؛ شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 103، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[2]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 156، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق؛ محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، مصحح، محطوری، مرتضی بن زید، ج 1، ص 212، صنعا، مکتبة بدر، چاپ اول، 1423ق.

[3]. ابن اثیر، على بن محمد، اللباب فی تهذیب الأنساب‏، ج 2، ص 40، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.

[4]. همان.

[5]. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق، عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج 5، ص 107، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.

[6]. تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 156.

[7]. مدنی شیرازی، علی خان بن أحمد، الطراز الاول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول‏، ج 8، ص 393، مشهد، مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، چاپ اول، 1384ش.

[8]. الاصابة فی تمییز الصحابة، ج ‏5، ص 107.

[9]. همان؛ الطراز الاول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول‏، ج 8، ص 393.

[10]. الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، ج 1، ص 212.

[11]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 180، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[12]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 495، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[13]. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 577، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.

[14].  مقرم، عبد الرزاق، مقتل الحسین علیه السلام، ص 205-206، بیروت، مؤسسة الخرسان، 1426ق.