هر ساله پیش از فرا رسیدن سال نوی باستانی همه ایرانیان بر اساس یک رسم دیرینه و زیبا مبادرت به خانه تکانی و زدودن آلودگی‌‌ها و غبار روبی از اسباب و وسایل منزل می‌کنند، از طرفی امسال این ایام با شیوع بیماری ناخوانده و منحوس کرونا ویروس در کشور مصادف شده است، از این رو علاوه بر خانه تکانی‌های شخصی در منازل، برخی از گروه‌های مردم نهاد و جهادی برای رفع آلودگی از سطح جامعه به کمک ارگان‌های مسئول و بهداشتی آمده و مبادرت به گندزدایی و رفع آلودگی از  معابر، اماکن و وسایل عمومی نمودند.
 

سال جدید و گندزدایی از ویروس‌های مرگبار

همه‌ی تلاش و کوشش‌ها برای رفع آلودگی بسیار مقدس و ضروری است، ولی در سال نوی پیش رو همه افراد باید در یک عرصه بسیار مهم اقدام به گندزدایی نمایند و الا با مشکل جدی و دردسرهای بزرگ در زندگی مواجه خواهند شد، این نوع گندزدایی اختصاص به متن زندگی داشته و می‌بایست بدین وسیله به مصاف با ویروس‌های خطرناکتر از کرونا ویروس رفته و وجود آنها را از صحنه زندگی حذف کرد.
یکی دیگر از ویروس‌های ویرانگر و شومی که در ابتدای سال جدید باید به طور جدی وجود آن را از زندگی حذف کرد و اجازه نداد که شیوع و گسترش آن روح آرامش و صلح و صفا را در زندگی از میان بردارد، ویروس سوء ظن و بدگمانی است.

 1-ویروس بد خُلقی و بد رفتاری

یکی از بدترین و زجرآورترین ویروس‌های که اگر در هر زندگی وارد شد زمینه ساز ناراحتی و گرفتارهای بی‌شمار خواهد بود، ویروس بدخُلقی و بد رفتاری است، در واقع حیات انسانی، فعالیت سازنده، نشاط و تکاپو و تلاش ثمر بخش در گرو نرم خویی، انبساط وجه و اخلاق خوش است، از این رو کسانی که از این عنصر حیاتی تهی بوده و به ویروس مرگبار بدخُلقی گرفتار شده‌اند، علاوه بر اینکه زندگی را برای خود بسیار تلخ و ناگوار می‌کنند دیگران نیز از ارتباط با آنها در رنج و ناراحتی می‌باشند. در منابع روایی هشدارهای بسیار شدید و تکان دهنده ای نسبت به این ویروس بیان شده است: «لا وَحْشَةَ اَوْحَشُ مِنْ سُوءِ الْخُلْقِ;[1]وحشتى بدتر از سوء خلق نیست».
 
در نکوهش و تبعات شوم این ویروس مرگبار همین بس که اخلاق خشن و بد اخلاقی ریشه بسیاری از تنش‌ها، درگیری‌ها و کشمکش‌های اجتماعی است. باخوی ناپسند بدخلقی اختیار و کنترل اعصاب آدمی از دست وی خارج شده، به طور ناخواسته بحران‌ها و حوادث ناگوار شکل گرفته، بر حجم مشکلات افزوده می‌شود و همین پی آمدهای تلخ ، زمینه را برای بروز هر خطا و اشتباهی از فرد بد خلق فراهم می‌آورد.[2]

 
2-ویروس خشم و غضب

خشم در فرهنگ و اخلاق اسلامی به دو قسم مذموم و ممدوح تقسیم شده است، ولی خشم مذموم و غیر ضابطه‌مند و خارج چارچوب عقل، شرع و اخلاق از جمله ویروس‌های بسیار خطرناک و مرگباری است، که به طور قطع و یقین آتش آن زندگی افراد زیادی را تباه و ویران کرده است، بسیاری از فتنه و بلاهای بسیار خطرناک و ناگوار ریشه در چند دقیقه خشم مذموم دارد، چه بسیار طلاق‌ها‌ و قطع ارتباط‌ با خویشاوندان، قتل‌ها و فتنه‌هایی که عامل آنها تصمیم گیری در زمان خشم بوده که اگر خشم در آن مدیریت و کنترل می‌شد هیچگاه به وقوع نمی‌پیوست.  از این رو در منابع روایی این ویروس بدقدم به عنوان کلید تمام بدی ها یاد شده است: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ الْغَضَبُ مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ؛[3]امام صادق (ع) فرمود: خشم کلید همه بدیها است».
 

 
3-ویروس سوء ظن و بدگمانی

یکی دیگر از ویروس‌های ویرانگر و شومی که در ابتدای سال جدید باید به طور جدی وجود آن را از زندگی حذف کرد و اجازه نداد که شیوع و گسترش آن روح آرامش و صلح و صفا را در زندگی از میان بردارد، ویروس سوء ظن و بدگمانی است. هرگاه این ویروس خانمان سوز در زندگی پیدا شود، آرامش در آن خانه رخت خواهد بست، اضطراب و استرس و مشاجرات و درگیری‌ها در زندگی رو به فزونی خواهد یافت، در واقع این ویروس آن قدر شوم و بد قدم است که خود می‌تواند زمینه ساز گناهان دیگری همچون تهمت، غیبت، خشم و غضب،…شود، آثار زیان بار آن قلب و روح انسان را مسخ و تاریک خواهد کرد و انسان را دچار توهمات خواهد کرد، در مذمت این گناه همین بس که خدای متعال نیز در قرآن کریم از آن نهی کرده است: «یا اَیُّها الَّذینَ ءامَنُوا اِجتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ اِنَّ بَعضَ الظَّنِّ اِثمٌ؛[4]‌ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که پاره ای از گمانها گناه است».

 
4-ویروس تکبر و خود بزرگ بینی

تکبر و خود بزرگ بینی علاوه بر اینکه یکی از گناهان کبیره بوده و برای آن آثار و تبعات شومی در منابع روایی و اسلامی ذکر شده از جمله رذایل اخلاقی است که تأثیر بسیار منفی در روابط اجتماعی برجای می‌گذارد، تکبر دارای انواع و اقسام مختلفی است، ولی خطرناک‌ترین و شوم‌ترین انواع آن خود بزرگ بینی و تکبر در برابر باری تعالی است، ویروس مرگباری که می‌تواند انسان را از دایره عبودیت و بندگی حق تعالی خارج نماید و او را از بهشت واقعی و سعادت ابدی محروم نماید، اصلی‌ترین ویژگی شیطان همین رذیله است که موجب نافرمانی او در برابر حق تعالی شد. «وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى‏ وَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرینَ؛[5] و (یاد کن) هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: «براى آدم سجده و خضوع کنید!» همگى سجده کردند؛ جز ابلیس که سر باز زد، و تکبر ورزید، (و به خاطر نافرمانى و تکبرش) از کافران شد».

5-ویروس حسد

درد و رنج بیماری و ویروس مرگبار حسد، اگر بیشتر از موارد ذکر شده نباشد، به طور قطع و یقین کمتر نیست، این رذیله اخلاقی همچون سایر بیماری‌های اخلاقی و روحی روح زندگی الهی و آرامش بخش را از انسان سلب کرده و اضطراب و نگرانی را به زندگی‌ها تزریق می‌کند. این بیماری نه تنها درد و گرفتاری‌های دنیوی انسان را صد چندان می‌کند؛ بلکه بلای اخروی را نیز برای انسان به دنبال دارد، این ویروس همچون آتشی که هیزم را به خاکستر تبدیل می‌کند، روح انسانی را به یغمی می‌برد، و نگاه توحیدی و الهی را در زندگی انسان از میان می‌برد، خدای متعال در آیات قرآن کریم به شدت از آن نهی کرده و مبتلایان به این بیماری مرگبار را توبیخ می‌نماید: «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‏ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه‏؛[6] بلکه به مردم، براى آنچه خدا از فضل خویش به آنان عطا کرده رشک مى‏ورزند». در شومی و خطرناکی این ویروس اخلاقی همین بس که در برخی از روایات حسد از جمله ریشه‌های کفر معرفی شده است: در منابع روایی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «اصولُ الکُفرِ ثَلاثَهٌ الحِرصُ وَ الاِستِکبارُ وَ الحَسَدُ؛[7]ریشه‌های کفر سه چیز است:حرص و بزرگ منشی نمودن و حسد ورزیدن».
 
پی‌نوشت‌ها:
[1]. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص265، ح5722.
[2]. ر.ک: عباس اسماعیلی یزدی، فرهنگ صفات، ص 636.
[3]. الخصال ؛ ج‏1، ص7، ح22.
[4]. سوره مبارکه حجرات، آیه 12.
[5]. سوره مبارکه بقره، آیه 34.
[6]. سوره مبارکه نساء آیه 54.
[7]. کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 289.