طبق آیات قرآن و احادیث اسلامی وصیّت چه حکمی دارد؟

از ظاهر قرآن بر می آید وصیت کردن حکمی الزامی است، ولی در مواردی که حق خدا یا حق خلق، بر عهده کسی باشد وصیت واجب است و گرنه بر واجب نبودن و مستحب بودن آن اجماع است: «کُتب علیکم إذا حضر أحدکم الموت إنْ تَرَک خیراً الوصیّة للوالدین و الأقربین بالمعروف حقّاً علی المتّقین» بقره/180؛ [بر شما نوشته شده و لازم است هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد اگر چیز خوبی (مال حلالی) از خود بر جای گذارده (و کسی را بر آن حقّی نیست، یعنی حقّ الله و حقّ الناس در آن راه نیافته) برای پدر، مادر و بستگان نزدیک به طور شایسته و عادلانه وصیّت کند. این حقّی است بر ذمّة پرهیزکاران.]پیامبر اسلام و پیشوایان دین(ع) سفارش اکید به وصیت دارند، پیامبر اسلام(ص) می فرماید: شایسته است مسلمان وصیت کند و وصیت نامة او هر شب زیر سرش باشد و شبی را بدون آن نگذراند: «ینبغی للمؤمن أن یوصی. ما ینبغی لامرء مسلم آن یبیت لیلة إلاّ وصیّته تحت رأسه» (وسائل 20/171، کتاب الوصایا.) آن حضرت بر این معنا پای فشرده و چنین می فرمود: کسی که بدون وصیّت بمیرد به نوع مرگ جاهلیت مرده است: «من مات بغیرٍ وصیّةٍ مات میتةً جاهلیةً» (همان 19/259)
امام صادق(ع) نیز فرموده است: وصیّت از احکام ثابت و استوار بر هر مسلمان است: «هی حقّ علی کلّ مسلم» (همان 2/446) پس شایسته است یک فرد مسلمان پیر باشد یا جوان، همیشه با وصیّت باشد. البته مورد وجوب وصیت و موارد استحباب آن در فقه بیان شده که قبلاً به نموداری از آن اشاره شد و مرگ بدون وصیت در حال وجوب آن، مرگ جاهلیت است.
آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 4 (معاد در قرآن)