حرام بودن طلا برای مرد و حلال بودن آن برای زن دلایل مختلفی دارد چرا که زن و مرد از نظر ویژگی های جسمی و روانی، از تفاوت های بسیاری برخوردارند و همین تفاوت که خودش پر از حکمت های ارزشمند است، احکام و مقررات ویژه ای برای آنان وضع کرده. احادیث و روایات بسیاری مبنی بر حرام بودن زینت طلا برای مرد روایت شده که از آن جمله می توان به سخنان امام صادق(علیه السلام) در «وسایل الشیعه» اشاره کرد که می فرمایند:« و جعل الله الذهب فی الدنیا زینه النساء فحرم علی الرجال لبسه و الصلوه فیه/ خداوند طلا را در دنیا زینت زنان قرار داده است. استفاده از آن برای مردان و نماز خواندن با آن حرام شده است». در این دو صفحه می توانید علاوه بر دیدگاه علما، دلایل پزشکی حرمت طلا برای مردان را بخوانید.

1- چرا طلا برای مردان حرام است؟

برای رسیدن به پاسخ این سؤال که چرا طلا برای مردان حرام است، باید از چند جنبه وارد بحث شد. باید بدانیم ممکن است علم بشر هنوز به رتبه ای نرسیده باشد که بتواند فلسفه همه احکام الهی را دریابد. علم بشر به تکامل نرسیده و ناقص است. بنابراین دلیل علمی فقط می تواند موید یک حکم شرعی باشد و بس. نکته دوم اینکه روایات بسیاری وجود دارد که مسئله حرام بودن طلا برای مردان را تأیید می کند. سوم اینکه همه علما به اتفاق، استفاده از طلا را برای مردان حرام می دانند.
علم پزشکی چه می گوید؟
تحقیقات پزشکی نشان می دهد طلا روی گلبول های قرمز خون مردان اثرگذار است و سیستم ایمنی بدن آنان را دچار مشکل می کند. درواقع وقتی طلا با پوست مردان تماس پیدا کند، یون های آن وارد بدن می شود چرا که در ساختار چربی پوست آقایان و خانم ها تفاوت هایی هست و همین مقدار چربی کمتر پوست آقایان باعث می شود طلا به راحتی به صورت یون از پوست مردان عبور کرده و در کبد آنان اختلال ایجاد کند. بنابر بررسی هایی که در سال 2010 در «ونکوور» کانادا انجام شده طلا دارای خاصیت شبه القایی است که بر پوست و خون مردان اثر منفی دارد. این فلز می تواند علاوه بر اثر منفی در کبد، موجب غلظت خون شده و به مرور زمان به امراض قلبی و سکته برای آقایان منتهی شود.
تأثیر طلا بر عقیم شدن
استفاده طولانی مدت از طلا روی تمام هورمون های مردان، به ویژه هورمون هایی که از ناحیه هیپوفیز در بدن پخش می شود تأثیر منفی می گذارد و باعث کاهش ترشح تستسترون و کمبود اسپرماتوزوئید و در نهایت کاهش قدرت جنسی و عقیم شدن مردان می شود.

2- حرمت طلا در کلام ائمه معصومین(علیهم السلام)

امام صادق(علیه السلام) درباره حرام بودن طلا برای مرد می فرمایند:« آهن، زینت اهل جهنم و طلا زینت اهل بهشت است و خداوند آهن را در دنیا زینت جن و شیاطین و طلا را زینت زنان قرار داده است؛ پس پوشیدن و نماز خواندن با آن برای مردان حرام است». همچنین در حدیث دیگری می فرمایند:« مرد طلا نپوشد و در آن نماز نخواند.» امام باقر(علیه السلام) نیز می فرمایند: « جایز است برای زن با طلا انگشتری داشته باشد و با آن نماز بخواند و این بر مردان حرام است». پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به امام علی(علیه السلام) می فرمایند:« ای علی! انگشتر طلا مپوش که این زینت تو در بهشت است.»

3- دلایل اجتماعی حرام بودن طلا برای مردان

ممکن است استفاده از طلا برای مردان آثار روحی و اجتماعی نامطلوب داشته باشد. مثلاً اگر مردان انگشتر طلا به دست کنند و خود را با طلا آلات مانند زنان زینت کنند، روحیه تکبر و خودگرایی در آنان بوجود می آید یا باعث رواج تجمل گرایی در جامعه می شود. علاوه بر این شباهت به زنان پیدا می کنند. بدیهی است چنین چیزی برای یک مرد و روحیه مردانه، مطلوب و پسندیده نیست. در روایات از شباهت زن و مرد در پوشاک، بسیار نهی شده است.

4- آیت الله خامنه ای:

به دست کردن انگشتر طلا توسط مردان، به خصوص در نماز چه حکمی دارد؟
– به دست کردن انگشتر طلا برای مردان در هیچ حالی جایز نیست و نماز با آن هم بنابر احتیاط واجب، باطل است. اگر چیزی که طلای سفید نامیده می شود، همان طلای زرد است که بر اثر مخلوط کردن ماده ای رنگ آن سفید شده، حرام است ولی اگر عنصر طلا در آن به قدری کم است که عرفاً به آن طلا نمی گویند، مانع ندارد و پلاتین نیز اشکال ندارد.
– آیا استفاده از طلا بدون قصد زینت به طوری که دیگران نبینند، اشکال شرعی دارد؟
پوشیدن طلا، خواه حلقه انگشتری باشد یا غیر آن برای مردان مطلقاً حرام است؛ هرچند به قصد زینت نباشد و از دید دیگران مخفی باشد.
– استفاده از طلا برای مردان به مدت کوتاه چه حکمی دارد؟ ما اشخاص بسیاری را مشاهده می کنیم که می گویند استفاده از آن برای مدت کوتاه، مثل لحظه عقد اشکال ندارد.
پوشیدن طلا برای مرد حرام است و فرقی بین مدت کم یا زیاد نیست.
– ساخت و فروش جواهرات طلا که مخصوص مردان است و زنان از آنها استفاده نمی کنند، چه حکمی دارد؟
ساخت جواهرات طلا اگر به منظور استفاده مردان باشد، حرام است و خریدو فروش آن به این قصد جایز نیست.
– آیا گذاشتن روکش طلا روی دندان اشکال دارد؟ روکش پلاتین چطور؟
گذاشتن روکش طلا یا پلاتین روی دندان اشکال ندارد ولی پوشاندن دندان های جلو با طلای زرد، اگر به قصد زینت باشد، خالی از اشکال نیست.

5- آیت الله نوری همدانی

در استفتا از دفتر آیت الله نوری همدانی تأکید شد: طلا چه سفید باشد و چه زرد، استفاده از آن برای مردان حرام است اما استفاده از پلاتین بلامانع است.

6- آیت الله سبحانی

پوشیدن لباس طلابافت برای مرد حرام و نماز با آن باطل است ولی برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.
زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است؛ و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا هم خودداری کند ولی زینت کردن به طلا، برای زن در نماز و غیرنماز اشکال ندارد.
– اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتری یا لباسش از طلاست و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است.
پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلابافت و لباسی که از مردار تهیه شده، در حال ناچاری مانعی ندارد؛ و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد و لباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ناچاری او از بین نمی رود، می تواند با این لباس ها نماز بخواند.

7- آیت الله مظاهری

پوشیدن لباس طلابافت و ابریشم خالص برای مرد حرام و نماز با آن باطل است و اگر کسی عمداً و در حال اختیار و با دانستن اینکه لباس او طلابافت یا ابریشم خالص است و با علم به مسئله، در آن نماز بخواند نماز او باطل است ولی اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه لباس او طلابافت یا ابریشم خالص است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد. زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا و مانند اینها برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است. چیزهایی از ابریشم خالص و طلا که صدق لباس و زینت نمی کند و همچنین لباس های طلابافت و ابریشم که ساتر عورت نیستند، نظیر عرقچین، جوراب کوتاه و دستمال در نماز و غیرنماز برای مرد اشکال ندارد.
پوشیدن لباس طلابافت و ابریشم خالص و زینت نمودن به طلا برای زنان در نماز و غیرنماز اشکال ندارد بلکه استحباب زینت نمودن آنها به طلا در نماز خالی از وجه نیست.

8- آیت الله سیستانی

پوشیدن طلا، اگرچه با آبکاری رنگ آن سفید شده باشد مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست، برای مردان حرام و نماز خواندن با آنها باطل است ولی پوشیدن فلز پلاتین اشکال ندارد.

9- آیت الله مکارم شیرازی

– آیا آقایان می توانند در نماز حلقه ازدواج از جنس طلای سفید و برلیان در دست داشته باشند؟
زینت طلا به هر رنگی باشد برای مردان حرام است ولی برلیان و مانند آن اشکالی ندارد.
– استفاده از عینکی که دسته آن مخلوط به طلا یا طلای آن ظاهر است، برای مردان چه حکمی دارد؟ نماز خواندن با آن چه صورتی دارد؟
اگر مخلوط به طلا باشد، اشکالی ندارد اما اگر قسمت طلا به صورت روکش باشد، جایز نیست.
– از نظر شما نماز خواندن مرد با انگشتری که طلای سفید است چیست؟
باطل است ولی پلاتین با طلای سفید تفاوت دارد و نماز با آن اشکال ندارد.

10- آیت الله علوی گرگانی

آیت الله علوی گرگانی درباره استفاده اجناس طلا برای مردان، این طور می گوید:« به دست کردن ساعت از جنس طلا جایز نیست اما حمل آن در جیب مانعی ندارد.»

11- آیت الله وحید خراسانی

– آیا استفاده از طلای سفید برای مردان به عنوان حلقه نامزدی اشکال دارد و بر فرض حرام بودن آن، آیا نمازهایی که با آن خوانده ام نیز باطل هستند یا فقط خود فعل حرام است؟
انگشتر طلا به دست کردن و مانند اینها بر مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و فرقی نیست که سفید باشد یا زرد؛ و در صورتی که طلا نباشد مثل پلاتین، مانعی ندارد و اگر مردی نداند یا فراموش کند که مثلاً انگشتر یا لباس او از طلاست یا شک داشته باشد و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است؛ و این احکام مترتب است بر پوشیدن هرچیزی که عرفاً به آن طلا گفته می شود؛ چه زرد باشد، چه سفید.

12- چند استفتا

آیت الله فاضل لنکرانی

به نظر آیت الله فاضل، ظاهراً پلاتین غیر از طلای سفید است؛ لذا پلاتین برای مردان حلال است، اگرچه طلای سفید حرام است.

آیت الله صافی گلپایگانی

به نظر آیت الله صافی گلپایگانی، طلای سفید حرام و پلاتین اشکال ندارد.

آیت الله مجتبی تهرانی

آیا استفاده از فلز پلاتین برای مرد جایز است؟
اشکال ندارد.
منبع: همشهری آیه، شماره 3 تیر 1391.