ظلم به کسی مستلزم ضایع کردن حقی از حقوق او و وارد کردن صدمه و ضربه به شخص یا شخصیت و حیثیت و موقعیت او است و به طور کلی لازمه آن ایجاد نوعی نقصان و کمبود و ضرر در دیگری است. اصل ظلم در لغت به معنای ناقص کردن حق و یا گذاشتن چیزی در غیر موضع خویش است.(قاموس قرآن، سیدعلی اکبر قریشی، ماده ظلم). ظلم به معنای رعایت نکردن حقوق او بر بندگانش نشناختن جایگاه ربوبی و کم گذاشتن از وظایف بندگی خود در برابر پروردگار است. انحرافاتی مانند کفر و شرک در قرآن کریم از موارد و مصادیق بزرگ ظلم شمرده شده است: «وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ یَعِظُهُ یا بُنَیَّ لا تُشْرِکْ بِاللّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ؛ به خاطر بیاور هنگامی را که لقمان به فرزندش در حالی که او را موعظه می کرد، گفت: پسرم هیچ چیز را شریک خدا قرار مده که شرک ظلم عظیمی است.» هر حرکت تخریبی و ضد الهی از شرک سرچشمه می گیرد. دنیاپرستی، مقام پرستی، هواپرستی و مانند آن هر کدام شاخه ای از شرک محسوب می شود همان گونه که اساس تمام حرکت های صحیح و سازنده توحید است یعنی تنها دل به خدا بستن و سر بر فرمان او نهادن و از غیر او بریدن و همه بت ها را در آستان کبریایی او درهم شکستن.چه ظلمی از این بالاتر که هم در مورد خدا انجام گرفته که موجود بی ارزشی را همتای او قرار دهند و هم درباره خلق خدا که آنها را به گمراهی بکشانند و با اعمال جنایب بار خود آنها را مورد ستم قرار دهند و هم درباره خود که از اوج عزت عبودیت پروردگار به قعر دره ذلت پرستش غی او ساقط کنند. در واقع ظلم به مخلوق ثمره ظلم بزرگ شرک و کفر است و از این نظر ظلم به خدا مثل شرک و کفر علت و سبب است و از ظلم به مخلوق بالاتر است. نکته قابل توجه این است که هر چند ظلمی مانند شرک، نادیده گرفتن مقام و جایگاه عظیم و رتبه والای پروردگار و نوعی ظلم به خداوند است زیرا مقام و رتبه عظیم او را نادیده گرفته و او را در جایگاه لایق و شایسته او قرار نداده ایم ولی در حقیقت این ظلم به خود و خویشتن است و ضرر و آسیب و آثار منفی و سوء آن متوجه خود بندگان کافر و مشرک و منحرف است و هیچ آسیب و گزندی و نقصان و کمبودی به مرتبه رفیع و جایگاه عظیم خداوند وارد نمی آورد و شاید به همین دلیل است که خداوند در برخی آیات پس از بیان گمراهی ها و انحرافات و طغیان برخی از بندگان می فرماید: « وَ ما ظَلَمُونا وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ؛ یعنی آنها(با اعمال بد و سرکشی و گمراهی خود) به ما ظلم نکردند بلکه بر خویشتن ستم روا داشتند.(بقره57/ و اعراف160)