عدد چهل-چله در عبادات

حکمت چهل مرتبه دعای عهد خواندن و مواردی از این قبیل و اسراری که در عدد چهل نهفته است برای ما روشن نیست. فقط اجمالاً می دانیم عدد چهل ریشه در فرهنگ دینی ما دارد و دارای اسراری می باشد. برخی عدد چهل را عدد کاملی دانسته اند به همین جهت در قرآن کریم آمده است «و واعدنا موسی ثلثین لیلة واتممناها بعشرفتم میقات ربه اربعین لیلة؛ و ما با موسی(ع) سی شب وعده گذاشتیم. سپس آن را با ده شب «دیگر» تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش «با او» چهل شب تمام شد». همچنین در روایتی از امام رضا(ع) از پیامبر گرامی اسلام آمده است «ما اخلص عبد لله عزوجل اربعین صباحا الا جرت ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه؛ خالص نمی کند بنده ای خودش را برای خداوند چهل روز مگر این که جاری می سازد خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش»، (بحار، ج 67، ص 242 و ج 53، ص 325).
از امام باقر(ع) روایت شده است که هیچ بنده ای چهل روز ایمانش را به خدای عزوجل خالص نگرداند یا فرمود هیچ بنده ای ذکر خدا را در چهل روز نیکو انجام ندهد جز آن که خدای عزوجل او را نسبت به دنیا زاهد سازد و درد و داروی دنیا را به او بنماید، پس حکمت را در دلش ثابت کند و زبانش را به آن گویا سازد…»، (کافی، ج 3، ص 27، ح 6).