سوره محمد

تعداد آیات

38
 

تعداد کلمات

542
 

تعداد حروف

2424
 

ترتیب نزول

95
 

محل نزول

مدینه منوره
 

معانی نام سوره

این سوره مبارک به نام پیامبر اسلام (صلی اله علیه و آله) نام گرفته است.
 

نامهای دیگر

الذین کفرو – قتال
 

ویژگیهای سوره

این سوره چهار حکم مهم فقهی و نظامی از احکام جنگ و اسیران جنگی و آداب اسیر گرفتن را در بر دارد.
 

موضوعات مطرح شده

مقایسه نتایج عمل کافران با مومنان – نصرت الهی و امدادهای غیبی – مساله سیاحی و جهانگردی – دلداری به رسول خدا (صلی اله علیه و آله) در مورد اخراج وی از مکه مکرمه – لزوم تدبیر و تعقل در آیات قرآن – لزوم اطاعت مطلق از خدا و پیامبر – ترسیم حقیقت و واقعیت زندگی دنیوی – تشویق به انفاق در راه خدا.
 

فضیلت قرائت و خواص سوره محمد

در فضیلت این سوره از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده: هر کس سوره محمد را قرائت نماید هنگام خروج از قبر به هر سو رو می کند چهره پیامبر خدا را می بیند و بر خداست که از نهرهای بهشتی به او بنوشاند. 1

امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده اند: در سوره محمد نشانه ای درباره ما و نشانه ای درباره بنی امیه وجود دارد. 2

امام حسن علیه السلام نیز برای ارزیابی و مقایسه اهل بیت علیهم السلام و بنی امیه، پیروان خود را به قرائت سوره محمد تشویق فرمودند. 3

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس سوره محمد را قرائت کند تا ابد دچار شک و تردید نخواهد شد و در دینش شک نمی کند و خداوند او را به فقر مبتلا نمی کند و از هیچ حاکم و سلطانی نمی ترسد و هموراه از شک و کفر محفوظ و در امان خواهد بود تا زمان مرگ، هنگامی که قاری سوره محمد، از دنیا رفت خداوند هزار فرشته را مأمور می کند تا در قبرش نماز بگذارند و ثواب نماز ایشان برای اوست و او را تا رسیدن به جایگاه امن نزد خداوند همراهی می کنند و همواره در امان خداوند و امان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم خواهد بود. 4
 

آثار و برکات سوره

1) در امان بودن از شر جن

 امام صادق علیه السلام فرموده اند: هر کس سوره محمد را بنویسد و بر گردن آویزد شرّ جنیان از او دفع می شود و در خواب و بیداری در امنیت است و اگر هنگام خواب این نوشته را بالای سر خود بگذارند از هر خطر ناگهانی به اذن خدا حفظ می شود. 5
 

2) در امان بودن از ترس و خطرات

سید بن طاووس از قول امام صادق علیه السلام نقل کرده است: اگر سوره محمد را بنویسند و هنگام جنگ و نزاع به همراه او دارند از خوف و خطر ناشی از آن در امن می مانند و درهای خوبی ها برایشان گشوده می شود و اگر نوشته سوره محمد را بشویند و از آب حاصل از آن بنوشند برای آرام شدن ترس و اضطراب مفید است.6
 

شأن نزول و محتوای سوره محمد

جنگ و جهاد با دشمنان اسلام، مهم ‏ترین موضوعی است که در این سوره مطرح شده و لذا برخی آن را سوره – قتال – نا امیده ‏اند.

عمده مطالب آن درباره‏ ی مؤمنان و کفّار و مقایسه میان وضع آن دو گروه در دنیا و آخرت و نگاهی به عملکرد منافقانی که در مدینه کارهای تخریبی داشتند، می ‏باشد. به علاوه، مسائلی پیرامون اسارت و آزادی اسرای جنگی، دعوت به انفاق و نهی از مداهنه و سازش نابجا با دشمن در آن مطرح شده است.

در حدیث می ‏خوانیم: هر کس می ‏خواهد حال ما اهل بیت و دشمنان ما را بنگرد، سوره محمّد را تلاوت کند. همچنین روایت شده که پیامبر در نماز مغرب این سوره را می ‏خواندند.
 

داستان سوره محمد

بحث روایتی (چند روایت در ذیل آیه: (ذلک بانهم کرهوا ما انزل الله) و بعضی آیات گذشته دیگر)

در مجمع البیان در ذیل آیه ذلک (بانهم کرهوا ما انزل اللّه) می گوید: امام ابی جعفر فرمود: یعنی از آنچه که خدا در حق علی علیه السلام نازل کرده کراهت دارند.

و نیز در همان تفسیر است که در ذیل جمله (کمن زین له سو عمله) از بعضی نقل کرده که گفته اند: منظور منافقین هستند. و این مطلب از امام ابی جعفر علیه السلام روایت شده.

و در تفسیر قمی در ذیل جمله (کمن هو خالد فی النار و سقوا ما حمیما فقطع امعاهم) گفته: کسی که در چنین بهشتی قرار دارد، مثل کسی نیست که در چنین آتشی هست، همچنان که دشمن خدا مثل ولی خدا نیست.

پینوشت
(1) مجمع البیان، ج9، ص159
(2) بحارالانوار، ج23، ص384
(3)شرح الاخبار، ج2، ص484
(4) ثواب الاعمال، ص114
(5) تفسیرالبرهان،ج5، ص53
(6) الامان من أخطار الاسفار و الازمان، ص89.

منبع: سایت رواق الحجاج