فنلاندی های بی نماز رتبه اول کم فسادی را دارند. ایرانی های با نماز از این نظر در رتبه ۱۰۹ قرار دارند.

این مطلب را درچند بخش بررسی می کنیم.
الف: ضرورت اندازه گیری بومی شاخص های فساد در ایران: با توجه به شاخص ها و رتبه بندی کشورها .
بدیهی است که در بسیاری از شاخص ها، رتبه ایران[درست و واقعی]محاسبه نشده است. ایران از سال 2003 در لیست کشورهای منتخب سازمان شفافیت بین الملل قرار گرفته و رتبه آن اعلام می شود و با دقت بیشتر می توان دریافت که محاسبات این سازمان هم خالی از اشکال و ایراد نیست و به این ترتیب به رتبه های اعلام شده از طرف این سازمان نمی توان اکتفا کرد، زیرا فساد و مفهوم آن، امری نسبی است. ممکن است فعلی در یک کشور فساد محسوب شود و در کشور دیگر فساد نباشد و از طرفی میزان و حجم فساد به شرایط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هر کشور بستگی دارد و بدون در نظر گرفتن شرایط خاص هر کشور، مقایسه و رتبه بندی آنها بر اساس یک شاخص واحد و یکسان، امر معقولی نیست.
به خصوص با شرایط خاص سیاسی و ژئوپلیتیکی کشور ایران در خاورمیانه و در جهان و اختلافاتی که کشور ما از نظر عقاید و ارزش های اجتماعی وا خلاقی نسبت به سایر کشورها داراست، مطمئنا نباید با شاخصی یکسان با سایر کشورها سنجیده شود. برای مثال خیلی از رفتارها در کشورهای دیگر مثل ترکیه عادی و پسندیده شمرده می شود، اما در کشور ایران، قبح وناپسند و فساد به شمار می آید.
در تعریف شاخص فساد باید تمام ارزش های فرهنگی با وزن مشخص شده دخیل باشند تا شاخص جامع و کاملی محاسبه شود. از طرف دیگر سازمان شفافیت بین الملل فقط شاخص پرداخت و دریافت رشوه را محاسبه می کند، در حالی که در هر کشوری اولویت خاصی برای مفهوم فساد وجود دارد. ممکن است کشوری میزان رشوه بالایی داشته باشد و در رتبه بندی، رتبه پایین تری کسب کند، اما از جهات دیگر وضعیت بهتری داشته باشد و کشور دیگر از نظر رشوه در وضعیت بهتری باشد، اما از نظر پولشویی در وضع بدتری قرار گرفته باشد و برعکس.
بنابراین این ویژگی ها اقتضا می کند تا شاخص جامع و کلی سنجیده شود به طوری که نمایی کلی از فساد را در کشورها نشان دهد. از طرفی کشور ما در سه دهه گذشته، وقایع تاریخی مهمی مثل جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی را داشته است و تمام این شرایط باید در محاسبه شاخص های فساد مدنظر قرار گیرد و از آن جایی که اعلام این شاخص ها و رتبه بندی های بین المللی در جذب سرمایه گذاری های خارجی و نگرش جهانی به کشور و توسعه صنعت توریست خارجی نقش مهمی دارد، پس شایسته است که خودمان همت گماریم و با مطالعه ای عمیق، شاخص های بومی کشورمان را تعیین کنیم این شاخص ها را می توان در بخش کلان و خرد جامعه محاسبه کرد. می توان با تعریف شاخص هایی برای دستگاه های مختلف دولتی و خصوصی و سنجش میزان فساد این دستگاه ها، در بهبود و ارتقای سلامت اداری آنها موثر بود. به این ترتیب که شاخص های ارزیابی، انگیزه ای خواهد شد تا دستگاه های مختلف در کاهش میزان فساد اداری و ارتقای سلامت اداری تلاش و رقابت کنند و به دنبال آن راهکارهای صحیح مقابله با فساد در سطح کلان مملکتی اندیشیده خواهد شد.
نتیجه گیری و پیشنهادات
بدیهی است که در تمامی کشورها، مقابله و پیشگیری از فساد در اولویت است. کشور ما نیز درصدد است تا با اجرای راهکارهای اساسی در این امر مهم پیشتاز باشد. در گام اول، شناخت مصداق های بارز و شایع فساد برای مقابله با آنها، اولویت دارد و لازمه آن، سنجش میزان واقعی هر یک از مصادیق فساد در جامعه است، بدین ترتیب داشتن شاخص ها و ابزارهای سنجش دقیق و قابل اتکا بسیار ضروری است. لازم است تا با تشویق و حمایت های دولت مقتدر و اندیشه صاحبنظران و متخصصان، راه حل های علمی تعیین این شاخص ها مورد توجه قرار گرفته و شاخص های بومی کشوری تعریف شود. با معرفی این شاخص ها در سطح بین المللی، شفافیت سیاسی، اقتصادی واجتماعی کشور معلوم خواهد شد و این امر تاثیر مثبتی بر توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور در سطح بین المللی خواهد داشت.( منبع: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس)
البته[ ارائه آمارهای این گونه و]شرایط فساد وانحراف برای عده ای بسیار مفید وایده آل [ویک آرزو ویک هدف] است،مثلا برای کشورهائی که می خواهند فرصت رشد به رقبای اقتصادی جدید ندهند وآنها را با مسائل خود آنچنان مشغول سازند تا یارای حرکت نداشته باشند.ویا یک سیستم مذهبی مانند اسلام [مخصوصا شیعه] رامترادف بافساد بگیرند،تا همه جا اسلام با رشوه وفساد تداعی شود وامکان رشد نداشته باشد.مهمتر از آن[متهم ساختن ]یک نظام وابتلای آن به سرطان فساد است که از طریق سازمانهای زیر زمینی فساد (که مترصد چنین شرایطی هستند) وفورا با تمام قوا وارد عمل می شوند،انجام می گیرد.(رفیع پور،توسعه وتضاد ص302)
ب: مفاسد وانحرافات درکشور فنلاند:نکته قابل توجهی که باید در نظر داشت این است که نبایدفکر کنیم در فنلاند هیچ گونه انحراف ومفسده ای وجود ندارد.بلکه با دقت نظر بیشتر وکمی مطالعه وبا پرهیز از ارائه آمارهای غیر واقعی ومتعصبانه ،می توان به وجود انحرافت ومفاسد در آنجا هم پی برد.مطلب زیر گویای این ادعای ماست.
«مردم فنلاند، خوشگذران و پایبند زندگی مادی هستند. استفاده از مشروبات الکلی فراگیر می باشد. اکثر جرایم جنایی فنلاند ریشه در مصرف الکل دارد. زنان و مردان جوان کمتر خود را مقید به خانواده می‌نمایند. زندگی تنها، از خصوصیات فنلاندی‌هاست که یکی از علل خودکشی زیاد در فنلاند محسوب می‌گردد و آمار خودکشی به تناسب جمعیت فنلاند در جهان رتبه اول را نشان می‌دهد…. فرهنگ حاکم بر کشور، کاملاً مادی است ومردم فنلاند .. از مذهب گریزانند. زندگی در جامعه فنلاند کاملاً خصوصی شده و عواطف خانوادگی، پدر، مادر، فرزند، وضعیت جامعه، روند سیاسی و هر پدیدة انسانی دیگر به عنوان کارکرد نگریسته می‌شود.»( سایت متعلق به معاونت امر به معروف و نهی از منکر نمسا،مباحث کشورها و سازمانهای بین‌المللی فلاند ـ ص 73)
ج:بررسی رابطه نماز وفساد وانحرافات:وجود انحرافات ومفاسد را درجامعه ای که در آن نماز برپا واقامه می شود،می تواند اینگونه تحلیل کرد.
1.از نظر دینی:قرآن کریم می فرماید «ان الصلاة تنهی عن الفحشاءوالمنکر»(سوره عنکبوت آیه45) قطعا نماز از فحشاء ومنکر جلوگیری می کند.اما باید اذعان کرد که همه در جامعه نماز نمی خوانند ،ویا آنکه آن را آن طور که شرع مقدس دستور فرموده ،بجای نمی آورند،ودر واقع به شکل صوری آن اکتفاء می کنند،وبه فرموده قرآن کریم«اضاعواالصلاه واتبعوالشهوات«(سوره مریم،آیه 59)نماز را بانخواندن،بد خواند ،گاهی خواندن،گاهی نخواندن،ضایع کردن واز شهوات پیروی نمودند. «نماز را فرو گذاشتند (یعنى در آن سهل انگارى کردند) و کامها و آرزوهاى دل را پیروى نمودند» (جعفرى، بهراد؛ ترجمه تحف العقول ص 258) این آیه به خوبی نمایانگررابطه ضایع کردن نماز وانحرافات ومفاسد در جامعه می باشد.
امام خمینی (ره)در این مورد می فرمایند:« این مطلب که نماز میبایست آدمى را از ارتکاب فحشاء و منکرات باز بدارد، حقیقتى است که هیچ راه گریزى از آن وجود ندارد، زیرا قرآن بصراحت این خاصیت را براى نماز اثبات مى کند پس نمازى که این خاصیت در او نباشد و تنها صورت نماز در آن یافت شود لا محاله آن نماز عملى بر خواسته از نفاق خالص خواهد بود. زیرا اگر ذره اى از روح نماز با خود میداشت بهمان اندازه انسان را از فحشاء و منکرات باز میداشت .
و اما آن نمازى که انسان را از فحشاء باز ندارد از رسولخدا صلّى اللّه علیه و آله رسیده که آن حضرت فرمود: هر کس که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد آن نماز جز دور ساختن او از خدا، برایش ثمره دیگرى نخواهد… و اگر نماز از جمیع جهات فاقد روح بود و هیچیک از مراتب روح نماز را دارا نبود، این نماز در باز داشتن انسان از فحشاء و منکرات هم هیچ اثرى نخواهد داشت نه جزئى، و نه کلى »( أسرارالصلاة ص : 177-179)
نمازگزاران اگر از روى بصیرت در حضور خداوند قیام کنند گرد معاصى و فساد نخواهند رفت. احمد بن عامر طائى از حضرت رضا (ع) از پدرانش از على علیهم السلام روایت کرده که حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله فرمود:
شیطان از مؤمن دلتنگ است …، هر گاه نماز خود را ترک گفت شیطان بر او مسلط میگردد و او را گرفتار گناه و فساد مى کند.( عطاردى ،عزیز الله ؛،اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام ؛ ص 659)
نتیجه آنکه نمازی که افراد جامعه را از ارتکاب جرائم ومفاسد باز می دارد نماز با حضور قلب است.آقای قرائتی نماز بدون حضور قلب را به تخمه پوکی تشبیه کرده که هیچ گاه سبز نمی شود .نماز بدون حضور قلب ،حرکات لب وکمر می باشد که هیچ خاصیتی ندارد.نماز اگر با اصول وشرایطی که دارد اقامه گردد،مانع فحشاء ومنکر می شود.(اقتباس از قرائتی،محسن ،پرسشهای مهم پاسخ های کوتاه،ص33).
افزون بر آن هوا وهوس افراد،طاغوتها،جلوه ها ،وسوسه های شیطانی ،جلوه های مادی همه پرتگاه های افراد ضعیف ایمان در جامعه می باشد که آنها را هرچند با توجه به اقدام نماز،آنها را متزلزل می کند.
2.تبیین روانشناختی مفاسد وانحرافات اجتماعی:بسیاری از روانشناسان انحراف را براساس نقص شخصیت تبیین می کنند؛بدین معنی که برخی انواع شخصیت گرایش بیشتری به انحرا ف اجتماعی دارد.[فروید که از جمله این روانشناسان می باشد]من را به سه بخش نهاد،خود وفراخود تقسیم کرده است…معتقدند که رفتار انحرافی زمانی پیش می اید که نهاد فعال وغیرقابل کنترل با فراخود کمتر فعال ترکبی می شود ودر همان حال،خود سهل انگار می شود ودر هدایت رفتار فرد،نقشی را ایفا نمی کند(بروس کوئن،مبانی جامعه شناسی؛مترجم توسلی ،غلامعباس وفاضل رضا،ص220)
بنابر این دیدگاه برخی از افراد جامعه از آنجا که در برابر هنجارهای اجتماعی شخصیت متزلزل دارند به آسانی وراحتی اقدام به هنجارشکنی خواهند کرد،هرچند گاهگاهی نماز آنچنانی هم می خوانند.البته ممکن است از این موضوع به گونه دیگر هم تحلیل شود.ما به یکی بسنده نمودیم.
3.تبیین جامعه شناختی:از دیدگاه جامعه شناسان هم تحلیلهای مختلف از انحرافات اجتماعی ارائه داده اند،از جمله اینکه ؛«افرادی که به صورت صحیحی اجتماعی نشده اند،هنجارهای فرهنگی را در شخصیت خود جایگزیننمی کنند وبینسان قادر نیستند بین رفتارفرهنگی مناسب ونامناسب تمایز قایل شوند»( بروس کوئن ،همان،ص220)
تبیین دیگر آنکه؛«افزایش نیاز های افراد جامعه توسط رسانه ها ومطبوعات در زمان معاصر،ومحدودیت قدرت خرید وتملک افراد،تغییر یافتن وکم رنگ شدن ارزشهای معنوی ، وبا ارزش شدن پول وثروت واحساس نوعی رقابت مادی بین بعضی افراد ،تضعیف کنترل درونی (ایمان وعقیده برخی ازمردم)همه وهمه عوامل زمینه سازانحرافات ومفاسد اجتماعی می شوند.»(اقتباس از رفیع پور فرامرز؛ص282) در این صورت نماز در بین آنها یا اصلا نیست ویا دارای آن نیروی کنترل کننده از منکرات نخواهد بود.

منابع ومآخذ:
1. امام خمینى، سرّ الصلاة، مؤسسه ى تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ ششم، 1378
2. بروس کوئن،مبانی جامعه شناسی؛مترجم توسلی ،غلامعباس وفاضل رضا،انتشارات سمت؛چاپ دوازدهم،سال1380
3 جعفرى، بهراد؛ ترجمه تحف العقول، ناشر اسلامیه ، تهران ، چاپ: اول، سال: 1380.
4. سایت متعلق به معاونت امر به معروف و نهی از منکر نمسا،مباحث کشورها و سازمانهای بین‌المللی فلاند
5. سایت متعلق به دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس
6. رفیع پور،فرامرز؛توسعه وتضاد ؛نشر شرکت سهامی انتشار؛چاپ چهارم،تهران ،سال1380
7.عطاردى ،عزیز الله ؛،اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام ؛ انتشارات کتابخانه صدر، چاپ: اول، تهران ،سال 1397، ق
8. قرائتی،محسن ،پرسشهای مهم پاسخ های کوتاه،مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن،چاپ اول،سال 1382