خداوند برای اثبات پیامبری پیامبرانش به مردم، به آنها معجزاتی عطا کرده است تا بتوانند پیامبران واقعی را از دروغگویان مدعی تشخیص دهند.[1] هر کدام از پیامبران، معجزات مخصوص به خود دارند که در قرآن به برخی از آنها اشاره شده است. یکی از این پیامبران، حضرت عیسی(ع) است که در قرآن کریم معجزات متعددی برای آنحضرت ذکر شده است.
1. قبل از اینکه حضرت عیسی(ع) مأمور به هدایت مردم شود، معجزه سخن گفتن، در ساعات اولیه زندگی بود. علت اصلی بروز این معجزه، دلداری دادن به مادر خود و رفع تهمت از ساحت پاک او بود. حضرت عیسی(ع) پس از تولد با مادر خود سخن گفت و به او دلداری داد: «فَنَادَاهَا مِن تحَتهِا أَلَّا تحَزَنىِ قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تحَتَکِ سَرِیًّا»؛[2] ناگهان از طرف پایین پایش او را صدا زد که؛ غمگین مباش! پروردگارت زیر پاى تو چشمه آبى (گوارا) قرار داده است. او برای مرتبه دوم، برای دفع تهمت از مادرش، با مردم سخن گفت و خود را پیامبر خدا معرّفی کرد: «قَالَ إِنىِّ عَبْدُ اللَّهِ ءَاتَانىَِ الْکِتَابَ وَ جَعَلَنىِ نَبِیًّا* وَ جَعَلَنی مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا * وَ جَعَلَنىِ مُبَارَکا أَیْنَ مَا کُنتُ وَ أَوْصَانىِ بِالصَّلَوةِ وَ الزَّکَوةِ مَا دُمْتُ حَیًّا * وَ بَرَّا بِوَالِدَتىِ وَ لَمْ یجَعَلْنىِ جَبَّارًا شَقِیًّا * وَ السَّلَامُ عَلىََّ یَوْمَ وُلِدتُّ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا»؛[3] گفت: من بنده خدایم او کتاب [آسمانى] به من داده و مرا پیامبر قرار داده است، و مرا -هر جا که باشم- وجودى پربرکت قرار داده و تا زمانى که زندهام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است، و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و جبّار و شقى قرار نداده است، و سلام [خدا] بر من، در آن روز که متولّد شدم، و در آن روز که میمیرم، و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد. در آیهای دیگر به صورت مجمل به این معجزه اشاره شده است. «وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فىِ الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ مِنَ الصَّالِحِینَ»؛[4] و با مردم در گهواره [به اعجاز] و در میانسالى [به وحى] سخن میگوید، و از شایستگان است.
2. معجزات دیگر؛ زنده ساختن مردگان، شفا دادن بیماران، اخبار از غیب و در آخر نازل کردن مائده آسمانی بود. در آیهای از قرآن آمده: «وَ رَسُولاً إِلىَ بَنىِ إِسْرَ ءِیلَ أَنىِّ قَدْ جِئْتُکُم بِایَةٍ مِّن رَّبِّکُمْ أَنىِّ أَخْلُقُ لَکُم مِّنَ الطِّینِ کَهَیْئةِ الطَّیرْ فَأَنفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَیرْا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْىِ الْمَوْتىَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُکُم بِمَا تَأْکلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فىِ بُیُوتِکُمْ إِنَّ فىِ ذَالِکَ لاَیَةً لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ»؛[5] و فرستادهاى به سوى بنى اسرائیل [قرار میدهد که به آنان میگوید] که من نشانهاى براى شما از جانب پروردگارتان آوردهام، من از گل براى شما چیزى به صورت پرنده میسازم، پس در آن میدمم که به اراده خداوند پرندهاى میگردد، و کور مادرزاد و پیس را بهبود میبخشم و مردگان را به اراده خداوند زنده میکنم، و شما را از آنچه میخورید و آنچه در خانههایتان ذخیره میکنید خبر میدهم. حقاً که در این نشانهاى [از توحید و علم و قدرت خدا و نبوت من] است براى شما اگر مؤمن باشید. همین معجزات را در آیهای دیگر با بیانی متفاوت از آیه قبل بیان میکند: «إِذْ قَالَ اللَّهُ یَاعِیسىَ ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتىِ عَلَیْکَ وَ عَلىَ وَالِدَتِکَ إِذْ أَیَّدتُّکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکلَّمُ النَّاسَ فىِ الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ إِذْ عَلَّمْتُکَ الْکِتَابَ وَ الحْکْمَةَ وَ التَّوْرَئةَ وَ الْانجِیلَ وَ إِذْ تخَلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئةِ الطَّیرْ بِإِذْنىِ فَتَنفُخُ فِیهَا فَتَکُونُ طَیرْا بِإِذْنىِ وَ تُبرْئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ تخُرِجُ الْمَوْتىَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ کَفَفْتُ بَنىِ إِسْرَ ءِیلَ عَنکَ إِذْ جِئْتَهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِنهْمْ إِنْ هَاذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ»؛[6] [به خاطر بیاور] هنگامى را که خداوند به عیسى بن مریم گفت: یاد کن نعمتى را که به تو و مادرت بخشیدم! زمانى که تو را با روح القدس تقویت کردم که در گاهواره و به هنگام بزرگى، با مردم سخن میگفتى و هنگامى که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم و هنگامى که به فرمان من، از گل چیزى به صورت پرنده میساختى، و در آن میدمیدى، و به فرمان من، پرندهاى میشد و کور مادرزاد، و مبتلا به بیمارى پیسى را به فرمان من، شفا میدادى و مردگان را [نیز] به فرمان من زنده میکردى و هنگامى که بنى اسرائیل را از آسیب رساندن به تو، بازداشتم در آن موقع که دلایل روشن براى آنها آوردى، ولى جمعى از کافران آنها گفتند: اینها جز سحر آشکار نیست.
و معجزه دیگر، نزول مائده آسمانی بود که به درخواست حواریون و با دعای حضرت عیسی(ع) نازل گردید: «قَالَ عِیسىَ ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَائدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لّأِوَّلِنَا وَ ءَاخِرِنَا وَ ءَایَةً مِّنکَ وَ ارْزُقْنَا وَ أَنتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ * قَالَ اللَّهُ إِنىِّ مُنزَّلُهَا عَلَیْکُمْ…»؛[7] عیسى بن مریم دعا کرد: «خدایا! پروردگارا! از آسمان مائدهاى بر ما بفرست! تا براى اول و آخر ما، عیدى باشد، و نشانهاى از تو و به ما روزى ده! تو بهترین روزى دهندگانى! خدا در پاسخ فرمود: این کار را برایتان انجام خواهم داد.
1. قبل از اینکه حضرت عیسی(ع) مأمور به هدایت مردم شود، معجزه سخن گفتن، در ساعات اولیه زندگی بود. علت اصلی بروز این معجزه، دلداری دادن به مادر خود و رفع تهمت از ساحت پاک او بود. حضرت عیسی(ع) پس از تولد با مادر خود سخن گفت و به او دلداری داد: «فَنَادَاهَا مِن تحَتهِا أَلَّا تحَزَنىِ قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تحَتَکِ سَرِیًّا»؛[2] ناگهان از طرف پایین پایش او را صدا زد که؛ غمگین مباش! پروردگارت زیر پاى تو چشمه آبى (گوارا) قرار داده است. او برای مرتبه دوم، برای دفع تهمت از مادرش، با مردم سخن گفت و خود را پیامبر خدا معرّفی کرد: «قَالَ إِنىِّ عَبْدُ اللَّهِ ءَاتَانىَِ الْکِتَابَ وَ جَعَلَنىِ نَبِیًّا* وَ جَعَلَنی مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا * وَ جَعَلَنىِ مُبَارَکا أَیْنَ مَا کُنتُ وَ أَوْصَانىِ بِالصَّلَوةِ وَ الزَّکَوةِ مَا دُمْتُ حَیًّا * وَ بَرَّا بِوَالِدَتىِ وَ لَمْ یجَعَلْنىِ جَبَّارًا شَقِیًّا * وَ السَّلَامُ عَلىََّ یَوْمَ وُلِدتُّ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا»؛[3] گفت: من بنده خدایم او کتاب [آسمانى] به من داده و مرا پیامبر قرار داده است، و مرا -هر جا که باشم- وجودى پربرکت قرار داده و تا زمانى که زندهام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است، و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و جبّار و شقى قرار نداده است، و سلام [خدا] بر من، در آن روز که متولّد شدم، و در آن روز که میمیرم، و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد. در آیهای دیگر به صورت مجمل به این معجزه اشاره شده است. «وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فىِ الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ مِنَ الصَّالِحِینَ»؛[4] و با مردم در گهواره [به اعجاز] و در میانسالى [به وحى] سخن میگوید، و از شایستگان است.
2. معجزات دیگر؛ زنده ساختن مردگان، شفا دادن بیماران، اخبار از غیب و در آخر نازل کردن مائده آسمانی بود. در آیهای از قرآن آمده: «وَ رَسُولاً إِلىَ بَنىِ إِسْرَ ءِیلَ أَنىِّ قَدْ جِئْتُکُم بِایَةٍ مِّن رَّبِّکُمْ أَنىِّ أَخْلُقُ لَکُم مِّنَ الطِّینِ کَهَیْئةِ الطَّیرْ فَأَنفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَیرْا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْىِ الْمَوْتىَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُکُم بِمَا تَأْکلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فىِ بُیُوتِکُمْ إِنَّ فىِ ذَالِکَ لاَیَةً لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ»؛[5] و فرستادهاى به سوى بنى اسرائیل [قرار میدهد که به آنان میگوید] که من نشانهاى براى شما از جانب پروردگارتان آوردهام، من از گل براى شما چیزى به صورت پرنده میسازم، پس در آن میدمم که به اراده خداوند پرندهاى میگردد، و کور مادرزاد و پیس را بهبود میبخشم و مردگان را به اراده خداوند زنده میکنم، و شما را از آنچه میخورید و آنچه در خانههایتان ذخیره میکنید خبر میدهم. حقاً که در این نشانهاى [از توحید و علم و قدرت خدا و نبوت من] است براى شما اگر مؤمن باشید. همین معجزات را در آیهای دیگر با بیانی متفاوت از آیه قبل بیان میکند: «إِذْ قَالَ اللَّهُ یَاعِیسىَ ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتىِ عَلَیْکَ وَ عَلىَ وَالِدَتِکَ إِذْ أَیَّدتُّکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکلَّمُ النَّاسَ فىِ الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ إِذْ عَلَّمْتُکَ الْکِتَابَ وَ الحْکْمَةَ وَ التَّوْرَئةَ وَ الْانجِیلَ وَ إِذْ تخَلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئةِ الطَّیرْ بِإِذْنىِ فَتَنفُخُ فِیهَا فَتَکُونُ طَیرْا بِإِذْنىِ وَ تُبرْئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ تخُرِجُ الْمَوْتىَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ کَفَفْتُ بَنىِ إِسْرَ ءِیلَ عَنکَ إِذْ جِئْتَهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِنهْمْ إِنْ هَاذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ»؛[6] [به خاطر بیاور] هنگامى را که خداوند به عیسى بن مریم گفت: یاد کن نعمتى را که به تو و مادرت بخشیدم! زمانى که تو را با روح القدس تقویت کردم که در گاهواره و به هنگام بزرگى، با مردم سخن میگفتى و هنگامى که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم و هنگامى که به فرمان من، از گل چیزى به صورت پرنده میساختى، و در آن میدمیدى، و به فرمان من، پرندهاى میشد و کور مادرزاد، و مبتلا به بیمارى پیسى را به فرمان من، شفا میدادى و مردگان را [نیز] به فرمان من زنده میکردى و هنگامى که بنى اسرائیل را از آسیب رساندن به تو، بازداشتم در آن موقع که دلایل روشن براى آنها آوردى، ولى جمعى از کافران آنها گفتند: اینها جز سحر آشکار نیست.
و معجزه دیگر، نزول مائده آسمانی بود که به درخواست حواریون و با دعای حضرت عیسی(ع) نازل گردید: «قَالَ عِیسىَ ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَائدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لّأِوَّلِنَا وَ ءَاخِرِنَا وَ ءَایَةً مِّنکَ وَ ارْزُقْنَا وَ أَنتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ * قَالَ اللَّهُ إِنىِّ مُنزَّلُهَا عَلَیْکُمْ…»؛[7] عیسى بن مریم دعا کرد: «خدایا! پروردگارا! از آسمان مائدهاى بر ما بفرست! تا براى اول و آخر ما، عیدى باشد، و نشانهاى از تو و به ما روزى ده! تو بهترین روزى دهندگانى! خدا در پاسخ فرمود: این کار را برایتان انجام خواهم داد.