«لا تصحب الشریر فإن‏ طبعک‏ یسرق‏ من طبعه شرّاً و أنت لا تدری»؛ (با افراد شرور هم‌نشین مشو؛‌ زیرا ناخواسته، طبیعت تو شرّ را از طبیعت او می‌دزدد). آیا این سخن از امام علی(ع) است و در کل، هم‌نشینی با این افراد چه حکمی دارد؟

در روایات توصیه شده است تا با انسان‌های شرور هم‌نشین نشویم:

1. پیامبر اسلام(ص): «هم‌نشین خوب مانند فرد عطر فروش است که اگر از عطر خویش به تو ندهد، بوى خوش آن به تو خواهد رسید، و هم‌نشین بد مانند آهنگر است که اگر آتش او تو را نسوزاند، بوى بدش به تو می‌رسد».[1]

گفتنی است؛ این روایت تنها برای مثال بوده و در صدد نکوهش شغل آهنگری نیست؛ زیرا به عنوان نمونه، داوود پیامبر(ع) آهنگر بود.

2. امام علی(ع): «انسان شرور، گمان نمی‌کند که کسی کار نیکی را انجام دهد؛ زیرا گمان می‌کند که همگان مانند او هستند».[2]
3. امام جواد(ع): «از رفاقت با انسان بد بپرهیز؛ زیرا او مانند تیغ تیزی است که شکل ظاهری او زیبا بوده، اما اثر زشتی از خود برجا می‌گذارد‏».[3]

با تمام آنچه گفته شد، اما متنی که در پرسش آمده است را با جست‌وجویی که داشتیم، به عنوان یک روایت نیافتیم، اما چنین متنی در برخی منابع به یکی از حکما نسبت داده شده است.[4] البته هم‌خوان با روایاتی است که نمونه‌ای از آنها را ذکر کردیم.

در پایان باید گفت که این توصیه، توصیه‌ای فراگیر و غیر قابل اجتناب نیست، بلکه انسان می‌تواند در مواردی که امید به اصلاح شدن افراد شرور وجود دارد، با آنها هم‌نشینی کند.[5]

[1]. زمخشری، محمود بن عمر، الفائق فی غریب الحدیث، محقق، مصحح، شمس الدین، ابراهیم،‏ ج 1، ص 384، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1417ق.

[2]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 105، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش.

[3]. دیلمی، حسن بن محمد، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص 309، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.

[4]. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورام، ج 2، ص 15، قم، مکتبة الفقیه، چاپ اول، 1410ق.

[5]. «انتساب بالعرض شرور به خداوند»، 5529؛ «چگونی انتساب شرور به خداوند»، 2992؛ «نسبت آفرینش خیر و شر به خداوند»، 91408.