بااهداء سلام وآرزوی توفیق الهی ضمن تشکرازحسن اعتمادشمابه این بخش پاسخ سؤال مطرح شده به حضورتان تقدیم می گردد. کتاب نهج البلاغه توسط سید رضی ( 406- 359) جمع آوری شده است و در این کتاب خطبه های نامه ها و کلمات قصار آن حضرت نقل شده است گفته می شود که خطبه های حضرت علی(ع) بیش از 400 مورد می باشد که فقط حدود 240 مورد و نهج البلاغه ذکر گردیده است امروزه شکی وجود ندارد که نهج البلاغه تام و کمال سخنان حضرت علی (ع) می باشدوگرچه برخی شبهات و ایراداتی بیان کرده اند اما اسناد و مدارک نهج البلاغه چنان ثابت و دستورات که احدی نمی تواند به آن خدشه وارد نماید .
خطبه شقشقیه نیز یکی از خطبه ها می باشد که موضوع آن خلافت و … است و به همین دلیل برخی که آن را به زیان خود می دانند تلاش کرده اند که آن خطبه را ساخته و پرداخته سید رضی بدانند و به این طریق حق را بپوشانند اما ابن ابی الحدید از استادش ابوالخیر واسطی نقل کرده که ابوالخیر از ابن فشاب می پرسد که آیا این خطبه ساختگی است ؟ ابن خشاب می گوید : ‹‹ به خدا سوگند هرگز ! من یقین دارم که این گفتار علی است به خدا سوگند من این خطبه را در کتاب های دیده ام که 200 سال پیش از تولد سید رضی تالیف شده اند .
ابن خطبه در کتابهای که قبل از سید رضی نوشته شده بودند ذکر شده است از جمله :
1- المحاسن : ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی قمی ( 274)
2- الفادات : ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی ( 283)
3- ابوالقاسم بلخی ( پشوای مقنزله ) در کتاب های خود نقل کرده است
4- عبدالله بن محمود کجی بلخی معتزلی ( 319 )
5- ابوعلی محمد بن عبدالوهاب جبائی بصری معتزلی (303 ه ) راوی این خطبه است .و….
با ذکر این موارد و بسیاری از موارد دیگر که در کتابها آمده است به یقین این خطبه همانند بقیه نهج البلاغه سخنان گهربار حضرت می باشد از طرفی آیا کسی توان دید چنین خطبهای را دارد ؟اگر امکان داشت خطبه های بسیاری جعل می شد . اما چنین نشده است
منابع:
دانشنامه امام علی ،ج 12، علی اکبر شاد
نهج البلاغه،ترجمه سید جعفر شهیدی
شرح نهج البلاغه ، محمد تقی جعفری
استناد نهج البلاغه، امتیاز علی خان عرشی
منابع ذکر شده علاوه بر مفاتیح
1- احتجاج شیخ طبرسی : در پاسخ به نامه محمد حمیری آمده است که زیارتی است بسیار عالی و پر محتوا
2- بحار، به نقل آیه الله مکارم شیرازی، مفاتیح نوین ،ص 489
3- بحار الانوار ،ج 99 …………..ص 491 و ذکر ناد علی هم در بحار موجود است اگر خواستی این دعا را بخوانی با امید ثواب بخوانید .
مصادر الخطبه،
1- الجمل ،ص 62: المفید .
2- فهرست النجاشی ،ص 92.
3- فهرست ابن الندیم ،ص 224 .
4- الانصاف فی الامامه ابن قبه الرازی .
5- معانی الاخبار : الصدوق ص 343 .
6- علل الشرایع : الصدوق.
7-العقد الفرید الجزء الرابع ابن عبدربه المتوفی 328 ه .
8- البحار،ج 8 الکبانی .
9- شرح نهج البلاغه القطب الراوندی.
10- المناقب ابن الجوزی .
11- الفرقه الناجیه : القطیفی.
12- الارشاد ،ص 135 : المفید ( المتوفی 412 ه).
13- المغنی : القاضی عبدالجبار ( المتوفی 415 ه).
14- نثر الدرر – .
15- نزهه الادیب : الوزیر ابوسعید الابی ( المتوفی 422 ه).
16 الشافی ،ص 203 الشریف المرتضی .
17- الامالی ابوالفتح هلال بن محمد بن جعفر الحفار.
18- الامالی : 1 شیخ الطائفه الطوسی .
19- تذکره الخواص،ص 203 الشریف المرتضی.
20-تحف العقول : الحرانی ،ص 313.
21- شرح الخطبه الشقشقیه السید المرتضی علی الهدی ( المتوفی 436 ه).
22- الافصاح ،ص 17 : المفید .
23- الاحتجاج ،ص 281 الطبرسی.
24- المحاسن : البرق.
25- المستقصی ، ج 1 ،ص 393 الزمخشری.
26- مجمع الامثال ،ج 1 ،ص 197 : المیدانی ( 518 ه) .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی
خطبه شقشقیه نیز یکی از خطبه ها می باشد که موضوع آن خلافت و … است و به همین دلیل برخی که آن را به زیان خود می دانند تلاش کرده اند که آن خطبه را ساخته و پرداخته سید رضی بدانند و به این طریق حق را بپوشانند اما ابن ابی الحدید از استادش ابوالخیر واسطی نقل کرده که ابوالخیر از ابن فشاب می پرسد که آیا این خطبه ساختگی است ؟ ابن خشاب می گوید : ‹‹ به خدا سوگند هرگز ! من یقین دارم که این گفتار علی است به خدا سوگند من این خطبه را در کتاب های دیده ام که 200 سال پیش از تولد سید رضی تالیف شده اند .
ابن خطبه در کتابهای که قبل از سید رضی نوشته شده بودند ذکر شده است از جمله :
1- المحاسن : ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی قمی ( 274)
2- الفادات : ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی ( 283)
3- ابوالقاسم بلخی ( پشوای مقنزله ) در کتاب های خود نقل کرده است
4- عبدالله بن محمود کجی بلخی معتزلی ( 319 )
5- ابوعلی محمد بن عبدالوهاب جبائی بصری معتزلی (303 ه ) راوی این خطبه است .و….
با ذکر این موارد و بسیاری از موارد دیگر که در کتابها آمده است به یقین این خطبه همانند بقیه نهج البلاغه سخنان گهربار حضرت می باشد از طرفی آیا کسی توان دید چنین خطبهای را دارد ؟اگر امکان داشت خطبه های بسیاری جعل می شد . اما چنین نشده است
منابع:
دانشنامه امام علی ،ج 12، علی اکبر شاد
نهج البلاغه،ترجمه سید جعفر شهیدی
شرح نهج البلاغه ، محمد تقی جعفری
استناد نهج البلاغه، امتیاز علی خان عرشی
منابع ذکر شده علاوه بر مفاتیح
1- احتجاج شیخ طبرسی : در پاسخ به نامه محمد حمیری آمده است که زیارتی است بسیار عالی و پر محتوا
2- بحار، به نقل آیه الله مکارم شیرازی، مفاتیح نوین ،ص 489
3- بحار الانوار ،ج 99 …………..ص 491 و ذکر ناد علی هم در بحار موجود است اگر خواستی این دعا را بخوانی با امید ثواب بخوانید .
مصادر الخطبه،
1- الجمل ،ص 62: المفید .
2- فهرست النجاشی ،ص 92.
3- فهرست ابن الندیم ،ص 224 .
4- الانصاف فی الامامه ابن قبه الرازی .
5- معانی الاخبار : الصدوق ص 343 .
6- علل الشرایع : الصدوق.
7-العقد الفرید الجزء الرابع ابن عبدربه المتوفی 328 ه .
8- البحار،ج 8 الکبانی .
9- شرح نهج البلاغه القطب الراوندی.
10- المناقب ابن الجوزی .
11- الفرقه الناجیه : القطیفی.
12- الارشاد ،ص 135 : المفید ( المتوفی 412 ه).
13- المغنی : القاضی عبدالجبار ( المتوفی 415 ه).
14- نثر الدرر – .
15- نزهه الادیب : الوزیر ابوسعید الابی ( المتوفی 422 ه).
16 الشافی ،ص 203 الشریف المرتضی .
17- الامالی ابوالفتح هلال بن محمد بن جعفر الحفار.
18- الامالی : 1 شیخ الطائفه الطوسی .
19- تذکره الخواص،ص 203 الشریف المرتضی.
20-تحف العقول : الحرانی ،ص 313.
21- شرح الخطبه الشقشقیه السید المرتضی علی الهدی ( المتوفی 436 ه).
22- الافصاح ،ص 17 : المفید .
23- الاحتجاج ،ص 281 الطبرسی.
24- المحاسن : البرق.
25- المستقصی ، ج 1 ،ص 393 الزمخشری.
26- مجمع الامثال ،ج 1 ،ص 197 : المیدانی ( 518 ه) .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی