ماه قمری

ماه قمری دقیقاً 29 روز و 12 ساعت و 44 دقیقه و 3 ثانیه یا 53059028/29 روز و هر سال قمری دوازده ماه و برابر با 3670834/354 روز است. برای سهولت محاسبات هر سال قمری را 354 روز می‌گیرند، بدین جهت در یک سال، 6 ماه سی روزی و 6 ماه 29 روزی وجود دارد(1).
برای جبران کسری سال، هر سه سال یکبار، یک روز اضافه می‌شود؛ یعنی سال سوم 355 روز خواهد بود؛ چرا که مقدار کسری در سه سال، 3670834/0× 3 یا برابر 101/1 روز می‌شود.
نتیجه مهمی که این محاسبه دارد و نباید از آن غفلت نمود، «قاعده یک در میان» است؛ یعنی در سال قمری، ماه‌ها یک در میان 30 و 29 روز می‌باشد.
گردش ماه به دور زمین درمدت سی روز تمام نیست بلکه در ظرف 29 و 12 ساعت و 44 دقیقه و 3 ثانیه به دور زمین می چرخد از این نظر قسمنی از ماههای قمری 29 روز بوده و بعضی 30 روز زیرا مقدار زیادتر از 29 روز (یعنی 12 ساعت و 44 دقیقه و 3 ثانیه) در ماههای متوالی رویهم یک روز تمام را تشکیل می دهد از این نظر گاهی ماه قمری 30 روز تمام می شود. (از ضمیمه شدن نصف روز ماه قبل و ماه بعد یک روز کامل شکل می گیرد). و از انجا که در تقویم مجبورند عدد روزها را با عدد صحیح بیان کنند و کسر مشکل است نمی توانند بنویسند 29 روز و نصف لذا یک ماه را 29 روز و یک ماه را 30 می گیرند.
البته نکات دیگری هم مطرح است. از جمله ماههای قمری که در تقویم ها امده ماههای حسابی است نه ماه هلالی ماه حسابی یعنی روی همان محاسبه گردش ماه به دور زمین محاسبه می کنند و یکی را 29 و دیگری را 30 حساب می کنند ولی ماه هلالی ماهی است که بوسیله رویت ثابت شود و هلال ماه را با چشم ببینیم و مدار احکام اسلامی در همین ماه است. لذا گاهی از اوقات ممکن است ماه در مدت کمتر از 30 روز دیده نشود و ملاک فقها رویت است نه محاسبه نجومی صرف لذا گاهی دو سه ماه پشت سر هم 30 روز می شود. جهت مطالعه بیشتر ر. ک:
آقایان ناصر مکارم و جعفر سبحانی – پرشسها و پاسخهای مذهبی ج2- ص 147- انتشارات نسل جوان
ذبیح الغ بیک – شرح شارح قوشجی