مراد از اينكه در قيامت هر نفسى به آنچه مقدم و مؤ خر داشته عالم مى شود چيست؟

طبق آيه 5 سوره انفطار مراد از اينكه در قيامت هر نفسى به آنچه مقدم و مؤ خر داشته عالم مى شود چيست؟
(عَلِمَت نَفْسٌ مَّا قَدَّمَت وَ أَخَّرَت).مراد از ((علم نفس ))،علم تفصيلى است به آن اعمالى كه در دنيا كرده ، و اين غير از آن علمى است كه بعد از منتشر شدن نامه اعمالش ‍ پيدا مى كند، چون آيات زير هم دلالت دارد بر اينكه انسان به اعمالى كه كرده آگاه است:((بل الانسان على نفسه بصيره و لو القى معاذيره ، يوم يتذكر الانسان ما سعى ، يوم تجد كل نفس ما عملت من خير محضرا و ما عملت من سوء)).و مراد از ((نفس ))، جنس انسانها است ، پس عموميت را افاده مى كند. و مراد از ((آنچه مقدم و موخر داشته ))، اعمالى است كه خودش كرده ، و سنت هايى است كه براى بعد از مرگش باب كرده ، حال چه سنت خوب و چه سنت زشت ، كه بعد از مردنش هر كس به آن سنت ها عمل كند ثواب و عقاب را به حساب او نيز مى نو يسند، همچنان كه فرمود: ((و نكتب ما قدموا و اثارهم )).ولى بعضى گفته اند: مراد از اين دو جمله ، اعمالى كه در اول عمر كرده و اعمالى كه در آخر عمر انجام داده مى باشد، در نتيجه عبارت ((ما قدمت و اخرت )) مى خواهد بفهماند به همه اعمال خود آگاه مى شود و چنان نيست كه اعمال دوران كودكى و جوانى را فراموش كند.

منبع:

ترجمه تفسير الميزان جلد 20 صفحه 367