برای بسیاری از افراد، گیاه دارواش چیزی جز کریسمس را به ذهن نمی آورد. اما علاوه بر این که به عنوان تزئینات جشن تعطیلات مورد استفاده قرار می گیرد، آیا می دانستید که گیاه دارواش در طب گیاهی نیز استفاده می شود و صدها سال است که به کار گرفته می شود؟ در واقع بیش از یک نوع گیاه دارواش وجود دارد و بیش از 100 گونه دارواش در سراسر جهان رشد می کنند. بعضی از این ها معمولا برای اهداف دارویی که دارند، برداشت می شوند.

گونه های گیاه دارواش

دارواش امریکایی (Pharadendron flavescen) گونه ای است که در ایالات متحده رشد می کند و به عنوان تزئین جشن ولنتاین، مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که دارواش اروپایی (Viscum album) گونه ای است که برای قرن ها در طب سنتی گیاهی مورد استفاده قرار می گرفته است. سومین گونه دارواش (Loranthus ferrugineus) کمتر رایج است، اما بعضی از آنها برای درمان فشار خون بالا و بیماری های گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد.

گونه های دیگر، از جمله دارواش ژاپنی (Taxillus yadoriki Danser)، به خاطر خواص ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی شان، مشهور هستند.

گیاه دارواش چیست؟

گیاه دارواش یکی از اعضاء خانواده Viscaceae است و به عنوان یک گیاه همیشه سبز در نظر گرفته شده است. به عنوان یک گیاه انگلی، بر روی درختان چسبیده و از آنها تغذیه می کند.

این گیاه به خاطر توت ها، برگ ها و ساقه هایش برداشت می شود. سپس گیاه شناسان برای تولید عصاره های گیاهی از آن استفاده می کنند زیرا اثرات فیزیولوژیکی ویژه ای دارند. گیاه اروپایی، نوعی که به عنوان مکمل / دارو استفاده می شود، بر روی درخت های معمولی مانند سیب، بلوط، کاج و نارون رشد می کند.

گیاهان دارواش بر روی این درخت ها، خوشه ها یا بوته هایی را تشکیل می دهند و پس از آن به گل های کامل و رسیده تبدیل می شوند و در آخر، به دسته های توت سفید و چسبناکی در ماه های سردتر سال، تبدیل می شوند.

آکادمی بین المللی هنر و علوم گیاهی در وب سایت خود اعلام کرده است که ریشه های گیاه دارواش به داخل چوب درختان نفوذ می کنند و از شیره آنها تغذیه می کند. یک آفت سنگین با گیاه دارواش می تواند شاخه های گیاه میزبان یا حتی کل گیاه میزبان را از بین ببرد و این یکی از دلایلی است که چرا دارواش عنوان سمی بودن را کسب کرده است.

برخی از شناخته شده ترین گونه ها عبارتند از: ویسکوم، فورادندرون، آرسو توبیوم، پراکسیلا، لورانتوس، آمیما، تاکسیلوس، سیتاکانتوس و اسکرولا. گیاهان دارواش در سراسر جهان و در سراسر اروپا، امریکا، آسیا و آفریقا رشد می کنند و به استرالیا و نیوزیلند توزیع می شوند.

هنگامی که خشک شده و به عصاره تبدیل می شود، به طور معمول به عنوان یک داروی تزریقی مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال، می توان از طریق دهان و به عنوان کپسول / مکمل و یا به صورت چای / تنتور نیز مورد مصرف قرار بگیرد. مطالعات، انواع مختلفی از این گیاه را از نظر خواص رادیکال های آزاد آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی شناسایی کرده اند، از جمله:

فلاونوئیدها

آلکالوئیدها

لکتین ها

پلیپپتید ها

آرجینین

پلی ساکاریدها

تانن ها

ترپنوئید ها یا استروئید ها

ترکیبات اسیدی

گلیکوزیدها

اسید گالیک 1

مزیت سلامتی

برای بهبود سلامتی کدام نوع از دارواش بهتر است؟ مرکز ملی بهداشت و سلامت، بیماری‌هایی که دارواش به درمان آنها کمک کرده است، عبارتند از: تشنج، سردرد، آرتروز و سرطان. برای تایید صحت تاثیرات آن نیاز به تحقیقات بیشتر است.

برای درمان سرطان مفید است

در برخی کشورهای اروپایی، این گیاه برای درمان سرطان تجویز می‌شود. علت کارایی آن برای سرطان این است که طبق مشاهدات آزمایشگاه سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد.
یکی دیگر از مزایای آن کمک به کاهش اثرات درمان سرطان، شیمی درمانی و پرتو درمانی است. با کمک این گیاه خستگی بیماران در طول درمان شیمی درمانی کم می‌شود.

تقویت سیستم قلبی و عروقی

دارواش برای تنظیم فشار خون بالا و دستگاه گوارشی کاربرد دارد. همچنین این گیاه خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد.

طبق مشاهدات آزمایشی که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، دارواش انقباض عروق خونی را کاهش می‌دهد.

استفاده موضعی برای پوست

استفاده از آن در حمام برای درمان واریس، روماتیسم و دردهای عصبی نیز رایج است. این گیاه را به صورت موضعی روی پوست ماساژ دهید.

درمان افسردگی و اضطراب

این گیاه می‌تواند درمان جایگزینی برای افسردگی و اضطراب باشد. مطالعات نشان داده است این گیاه برای افسردگی حین درمان سرطان و بعد از آن بسیار موثر است.

تنظیم کننده هورمون

این گیاه برای درمان علائم یائسگی، تنظیم هورمون در زنان با قاعدگی نامنظم استفاده می‌شود. همچنین بعد از یائسگی با پوکی استخوان مقابله می‌کند.

درمان سرماخوردگی، سرفه و آسم

برخی از گونه‌های این گیاه خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهاب و بهبود سیستم ایمنی دارند که می‌توانند با ویروس‌ها و عفونت‌ها مبارزه کنند. همچنین به منظور بهبود سرماخوردگی، سرفه و آسم نیز استفاده می‌شود.

دارواش در طب سنتی

طبق اسنادی که از سالیان قبل به جا مانده است، از این گیاه برای درمان اضطراب، تشنج، مشکلات پوستی، زخم و جراحات، تب، اختلالات ادراری و بیماری‌های قلبی استفاده شده است.

ترکیب دارواش، سنبل الطیب و گل شاه پسند برای تنظیم هورمون و رفع خستگی استفاده می‌شود.

در طب سنتی معمولا این گیاه به چای تبدیل می‌شود.2

مضرات استفاه از دارواش

مضراتی یرای این گیاه یافت نشد.

طریقه مصرف دارواش

زنبورعسل از گلهای نر دانه گرده و از گلهای ماده آن نوش بدست میآورد . میوه دارواش که به کشمش کولی نیز معروف است دارای ماده چسبنده بنام ‹‹ ویسین ›› است که در صنعت بمصرف نوعی چسب بنام ‹‹ گلو ›› می‌رسد . اثر مواد مؤثره در گیاه دارواش برحسب آنکه به روی چه درختی بسر می‌برد فرق مینماید . قسمت‌ مورد استفاده‌ی‌ داروئی‌ دارواش‌ شاخه‌های‌ پر برگ‌ جوان‌ یا خشک‌ شده‌ و میوه‌ی‌ آن‌ است. که‌ معمولاً در طول‌ سال‌ جمع‌آوری‌ شده‌ و در حرارت‌ حدّاکثر 45 درجه‌ی‌ سانتی‌گراد خشکانده‌ می‌شود. 

ترکیبات دارواش

دارواش‌ دارای‌ مادّه‌ای‌ چسبنده‌ به نام ویسین‌ در میوه، در برگ‌ها املاح‌ مختلف‌ نظیر کلسیم، پتاسیم، منیزیوم، اینوزیت، ساپونین، مادّه‌ای‌ به نام اورسون، و در شیره‌ی تازه‌ی‌ آن‌ آرژینین، آسپاراژین، یک‌ پرولین، اسید سیستئیک، کینورنین‌ و مقدار کمی ‌هایدروکسی‌لیزین‌ است.3

پی نوشت:
1.www.hidoctor.ir
2.www.mosbatesabz.com
3.www.drsaina.com