معنای زایا بودن بادها چیست و اینکه در قرآن آمده که شما توانایی ذخیره‌سازی آبها را ندارید آیا با صنعت سدسازی نقض نمی‌شود؟!

قرآن کریم در مورد باران و نزولات آسمانی و چگونگی نزول آنها می‌فرماید: «وَ أَرْسَلْنَا الرِّیاحَ لَواقِحَ فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَیْناکُمُوهُ وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِینَ»؛[1] و بادها را باردار کننده فرستادیم، و از آسمان آبى نازل کردیم و شما را با آن سیراب ساختیم و شما ذخیره کننده آن نیستید.
در این آیه به عنوان نمونه‌‏اى از آن پدیده‌‏ها که خزانه و گنجینه آن نزد خدا است، ولى آن‌را به مقدار معیّنى فرود مى‏‌آورد، از باران یاد مى‌‏کند و مى‏فرماید: ما بادها را بارور کننده فرستادیم پس، از آسمان آبى فرود آوردیم.
کلمه «لواقح» جمع «لاقحه» از ماده «لقح» به فتحه لام و سکون قاف است. لقح به معناى باردار کردن است «لقح النّخلة» یعنى گرد خرماى نر را به خرماى ماده پاشید و آن‌را باردار کرد.[2] لواقح بادهایى که ابرها را تلقیح مى‌‏کنند تا حامل آب گردند. تلقیح حیوان، باردار کردن او است.[3]
امروزه در مباحث گیاه‌‏شناسى اثبات شده است که مسئله نر و مادگى در تمام گیاهان وجود دارد و بادها در وزش خود ذراتى از گرد گل گیاه نر را به گیاه ماده منتقل مى‌‏کنند و آن‌را بارور مى‌‏سازند. قرآن کریم در آیه مورد بحث از همین حقیقت پرده برمی‌دارد و مى‏‌فرماید: ما بادها را براى کار تلقیح فرستادیم. جمله «فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَیْناکُمُوهُ» اشاره به باران است که از ابرها فرو مى‌‏ریزد.[4]
جریان هوا و تغییرات مهمى که در جوّ اتفاق مى‏‌افتد باعث پیدا شدن بادهایى مى‏‌شود که ابرها را به حرکت در مى‌‏آورند و بارور مى‌‏سازند. همان‌گونه که در عالم گیاه و حیوان از ملاقات دو جنس نر و ماده و تلقیح آنان، زایش به وجود مى‌‏آید، در جوّ زمین هم از به هم رسیدن ابرهایى که بارهاى مثبت و یا منفى دارند، ابرهاى باران‌زا به وجود مى‌‏آید و باران مى‌‏بارد و این تلقیح به وسیله باد انجام مى‌‏شود. ولى در این آیه به نقش باد در تلقیح ابرها اشاره شده است، نظیر: «اللَّهُ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیاحَ فَتُثِیرُ سَحاباً فَیَبْسُطُهُ فِی السَّماءِ کَیْفَ یَشاءُ وَ یَجْعَلُهُ کِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ»؛[5] خدا است آن‌که بادها را مى‌‏فرستد که ابر را بر مى‏‌انگیزانند، پس آن‌را در آسمان آن‌گونه که بخواهد مى‌‏گستراند و پاره پاره‌‏اش مى‌‏کند، پس باران را بینى که از خلال آن بیرون مى‌‏آید.
در آیه مورد بحث پس از ذکر چگونگى نزول باران، اضافه مى‌‏کند که ما شما را به وسیله آن سیراب مى‌‏کنیم و شما ذخیره کننده آن نیستید. اشاره به این‌که خداوند ضمن سیراب کردن بندگان و زراعت‌‏ها و چهارپایان آنان، مقدارى از آب را هم ذخیره مى‌‏کند و آب در دل زمین فرو مى‌‏رود و سپس به صورت چشمه‌‏ها ظاهر مى‌‏شود و رودها به وجود مى‌‏آیند و بشر در مواقعى هم که باران نمى‌‏بارد از آن استفاده مى‌‏کند و یکى از نعمت‌‏هاى بزرگ خداوند، ذخیره سازى آب در زمین است.
حال ممکن است که پرسشی مطرح شود مبنی بر اینکه چگونه خدا بیان داشته که شما نمی­توانید ذخیره‌سازی کنید، با آنکه امروزه بشر با ساخت سدهای عظیم، آب را ذخیره‌سازی می‌کند؟!
در پاسخ می­توان گفت که سدسازی در مقیاسهای کوچکتر از قبل از اسلام هم وجود داشته و مطمئناً آیه فوق، ناظر به امکان نداشتن سدسازی نیست اما بدیهی است ظرفیت مخازن و سدهای نوین ساخت بشر نیز در مقابل اقیانوس­هایی که منبع عظیم ذخیره آب هستند بسیار ناچیز به شمار آمده و می­توان گفت که انسان هیچگاه به توانایی ذخیره­سازی این حجم سنگین از آب دست نخواهد یافت.
البته برخی گفته‌اند جمله: «ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِینَ» (شما توانایى حفظ و ذخیره کردن این آبها را ندارید) ممکن است اشاره به ذخیره کردن آب باران قبل از نزولش باشد؛ یعنى شما نمى‌‏توانید آب را در این ابرها که منابع اصلى بارانند ذخیره‌سازی کنید.[6]

---