خانه » همه » مذهبی » مقام حضرت ابراهیم(ع)-مقام ابراهیم(ع)

مقام حضرت ابراهیم(ع)-مقام ابراهیم(ع)

خداوند در آیه 97 سوره آل عمران درباره کعبه و مسجدالحرام مى فرماید: در آن نشانه هاى روشن از جمله مقام ابراهیم است. و هر کس داخل آن (خانه خدا) شود در امان خواهد بود. حضرت امیرالمؤمنین على(ع) در خطبه 192 نهج البلاغه به بعضى از این نشانه اشاراتى دارند از جمله اینکه: (آیا مشاهده نمى کنید که همانا خداوند انسان هاى پیشین از آدم تا آیندگان این جهان را با سنگ هایى در مکه آزمایش کرد که نه زیان مى رسانند و نه نفعى دارند… این سنگ ها را خانه محترم خود قرار داده و آنرا عامل پایدارى مردم گردانید.
سپس آدم(ع) و فرزندانش را فرمان داد که به سوى کعبه برگردند و آن را اجتماع و سرمنزل مقصود و بار اندازشان گردانند تا مردم با عشق قلب ها به سرعت از میان فلات و دشت هاى دور و از درون شهرها، روستاها، دره هاى عمیق و جزایر از هم پراکنده دریاها به مکه روى آورند شانه هاى خود را بجنبانند و گرداگرد کعبه لااله الاالله بر زبان جارى سازند و در اطراف خانه طواف کنند و با موهاى آشفته و با بدن هاى پر گرد و غبار در حرکت باشند. لباس هاى خود را که نشانه شخصیت هر فرد است در آورند و با اصلاح نکردن موهاى سر قیافه خود را تغییر دهند که آزمونى بزرگ و امتحانى سخت و آزمایشى آشکار است براى پاکسازى و خالص شدن که خداوند آن را سبب رحمت و رسیدن به بهشت قرار داد.)
مقام ابراهیم جاى پاى حضرت ابراهیم است محلى که براى بناى خانه کعبه آن حضرت ایستاده و سنگ بنیان توحید را بنا نهاده است.
«فیه آیات بینات»، ضمیر «ها» در «فیه» به بیت برمى گردد، یعنى در بیت الحرام دلالت هاى واضح و روشنى وجود دارد. و مفسرین درباره آیات بینات مى گویند: منظور از آیات، مقام ابراهیم، حجرالاسود، ارکان بیت، امن بودن آن، حج کردن و ازدحام مردم در آنجاست و…» (مجمع البیان، طبرسى، ج 2 از مجلد 1، ص 798 و المیزان، علامه طباطبائى، ج 3، ص 389)
و در اصول کافى و تفسیر عیاشی آمده است، از حضرت صادق(ع) درباره آیات بینات سؤال شد، فرمود مقام ابراهیم، حجرالاسود، و حجر اسماعیل مى باشد. (همان)
توجه به هر یک از این آیات و تدبر در تاریخ آنها مایه هدایت انسان است که در این زمینه به کتب فلسفه حج مراجعه کنید. (مانند صهباى حج، آیت الله جوادى آملى)
مقام ابراهیم، اثر قدم هاى حضرت ابراهیم(ع) در سنگى است که هنگام بالا بردن و ساختن دیوار کعبه روى آن ایستاده است که معجزه و آیه و نشانه است. (همان) هر چند گودى حدود ده سانتى مترى امروزى نتیجه دست مالیدن به جهت تبرک به آن سنگ پیدا شده است.
خلاصه اینکه از میان این نشانه هاى روشن بیت، مقام ابراهیم است و آن محلى است که؛ 1. در آن ابراهیم(ع) ایستاد به خاطر بناى کعبه 2. به خاطر انجام مراسم حج، 3. براى دعوت عمومى مردم براى انجام مراسم دیگر.( تفسیر نمونه، ج3، ص15، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص99)
درباره مقام ابراهیم، جای اصلی آن و تغییری که در آن داده شده چند قول هست. این اقوال را می توان به این صورت خلاصه کرد:
قول اول: جای اصلی مقام ابراهیم(ع) کنار دیوار کعبه بود. اهل جاهلیت آن را به جای کنونی منتقل کردند. پیامبر اسلام دوباره آن را به کنار دیوار منتقل کرد و عمر بن خطاب، آن را دوباره به جای کنونی منتقل کرد. این قول، از روایات شیعه به دست می آید.در کتاب «الکعبه والحج فی العصور المختلفه»، ابوالقاسم زین العابدین، ص 171، به این قول اشاره کرده و آورده است: یکی از اقوال این است که حضرت ابراهیم(ع) مقام ابراهیم را به کعبه چسبانده بود و عمر بن خطاب از آنجا به جای کنونی منتقل کرده است.
قول دوم: جای اصلی مقام ابراهیم، جای کنونی بود، در جاهلیت از ترس سیل آن را به دیوار چسباندند و در عهد پیامبر و ابوبکر به این صورت مانده بود ولی عمر بن خطاب آن را به جای کنونی که جای اصلی آن بود، منتقل کرد. ابوالقاسم زین العابدین به این هم اشاره کرده است.
قول سوم: جای اصلی مقام ابراهیم همین جای فعلی بود، در جاهلیت، در عهد پیامبر، در عهد ابی بکر و در عهد عمر هم در همین جا بود. سیل آمد و مقام را برد و مردم مقام را روبروی در کعبه گذاشتند و عمر بن خطاب به جای اصلی برگردانید. ابوالقاسم زین العابدین این قول را هم آورده است.
قول چهارم: سیل ام نهشل مقام ابراهیم را برد. مردم مقام را به دیوار کعبه چسباندند و عمر آن را به جای اصلی که همین جای کنونی است برگردانید.
قول پنجم: مقام ابراهیم، بین در کعبه و مصلای آدم بود. پیامبر آن را به جای کنونی منتقل کرد. در ایام حکومت عمر بن خطاب سیل آن را برد. مردم آن را به دیوار کعبه چسباندند و عمر آن را به جایی که پیامبر در نظر گرفته بود آورد.
قول ششم: ابوالقاسم قول دیگری به این صورت آورده است که مقام ابراهیم را حضرت ابراهیم به دیوار چسبانده بود و پیامبر اسلام به جای کنونی تغییر داد(الکعبه والحج فی العصور المختلفه، ص 171)
صاحب جواهر هم روایتی از پسران غبسه و عرویه آورده که طبق آن کسی که مقام ابراهیم را در جای کنونی قرار داده، خود پیامبر اسلام است (جواهر، ج 19، ص 296)
این قول ها جز قول اول، همه از روایات اهل سنت به دست می آید.
امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) فرمود: در عصر رسول خدا مردم به دور کعبه و مقام ابراهیم طواف می کردند ولی شما الان بین مقام ابراهیم و کعبه طواف می کنید. امام اضافه کرد: «حد طواف در آن زمان و در این زمان یکی است و این حد عبارت است از جایی که مقام ابراهیم الان در آن است تا کعبه».

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد