مقدس اردبیلی

«احمدبن محمد اردبیلی»، معروف به مقدس اردبیلی. ضرب المثل زهد و تقواست و در عین حال از محققان فقهای شیعه است. محقق اردبیلی در نجف سکنی گزید. معاصر صفویه است. گویند شاه عباس اصرار داشت که به اصفهان بیاید، حاضر نشد. شاه عباس خیلی مایل بود که مقدس اردبیلی خدمتی به او ارجاع کند تا اینکه اتفاق افتاد که شخصی به علت تقصیری از ایران فرار کرد و در نجف از مقدس اردبیلی خواست که نزد شاه عباس شفاعت کند. مقدس نامه ای به شاه عباس نوشت به این مضمون:بانی ملک عاریت عباس بداند: اگر چه این مرد اول ظالم بود اکنون مظلوم می نماید، چناچه از تقصیر او بگذری «شاید» که حق سبحانه از «پاره ای» تقصیرات تو بگذرد ـ بنده شاه ولایت ،احمد اردبیلی.
شاه عباس نوشت:
به عرض می رساند که عباس خدماتی که فرموده بودید به جان منت داشته به تقدیم رسانید. امید که این محب را از دعای خیر فراموش نفرمایید ـ کلب آستان علی، عباس.
امتناع مقدس اردبیلی از آمدن به ایران سبب شد که حوزه نجف به عنوان مرکزی دیگر در مقابل حوزه اصفهان احیا شود. همچنانکه امتناع شهید ثانی و پسرش شیخ حسن، صاحب معالم و دختر زاده اش، سید محمد، صاحب مدارک، از مهاجرت از جبل عامل به ایران سبب شد که حوزه شام و جبل عامل همچنان ادامه یابد و منقرض نگردد. صاحب معالم و صاحب مدارک برای اینکه دچار محظور و رودربایستی برای توقف در ایران نشوند از زیارت حضرت رضا(ع) که فوق العاده مشتاق آن بودند صرف نظر کردند.
مقدس اردبیلی در سال 993 در نجف درگذشته است. کتاب فقهی معروف او یکی شرح ارشاد است و دیگر آیات الاحکام. نظریات دقیق او مورد توجه فقهاست.
مجموعه آثار شهید مطهری ج20ـ آشنایی با علوم اسلامی(فقه).