همه ما انسان‌ها برای وارد شدن به هر ضیافت و مهمانی، خود را ملزم به رعایت قوانین و آداب خاصی می‌نماییم، به هر اندازه میزبان و مجلس مهمانی بزرگ و مهم باشد، انگیزه و تمایل مهمان برای رعایت آداب مهمانی بیشتر و پر اهمیت‌تر می‌شود، یکی از نکات بسیار مهمی که در این چنین ضیافت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد، پرهیز از رفتارهای ناشایست است، در بین تمام ضیافت‌ها و مهمانی‌های دنیوی، نمونه‌ای وجود دارد که از همه باشکوتر بوده و هیچ میزبانی به بزرگی و عظمت میزان آن نمی‌رسد.
 

با شکوه‌ترین ضیافت و مهمانی دنیا

مناطق ممنوعه  و خطوط قرمز ضیافت الهی

بسیاری از روزه داران و نمازگزاران ماه مبارک رمضان را به امساک و خودداری از خوردن و آشامیدن می شناسند، گویی در این ماه روزه‌داران فقط وظیفه اجتناب از خوردن و آشامیدن را بر عهده دارند، همین امر موجب شده است، که با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برخی افراد با بهانه و عذر تراشی بدن خود را مریض جلوه داده از انجام این وظیفه مهم شانه خالی کرده و خود را از آثار و برکات شگفت انگیز محروم نمایند. غافل از اینکه ماه رمضان فقط ماه اجتناب از طعام نیست، بلکه مسئولیت‌های دینی و اخلاقی در آن بسی فراتر از نگاه سطحی به این ماه پر خیر و برکت است. در منابع روایی از امام على(علیه السلام) نقل شده است :«صِیَامُ الْقَلْبِ عَنِ الْفِکْرِ فِی الْآثَامِ أَفْضَلُ مِنْ صِیَامِ الْبَطْنِ عَنِ الطَّعَام‏؛[3]روزه قلب از فکر در گناهان ، برتر از روزه شکم از طعام است».
 

 
گناه و نافرمانی الهی

یکی از بدترین و خطرناک‌ترین موانع و خطوط قرمز در ماه رمضان وارد شدن در دایره شوم گناه و رذایل اخلاقی است؛ کما اینکه در خطبه شعبانیه نیز شاهد هستیم موضوع گناه و خطوط قرمز مورد توجه بوده است، باری به هر جهت بر اساس فرهنگ روایات یکی از اهداف مهم و راهبردی روزه‌داری دست‌یابی به ملکه تقوا و مهارت خویشتن‌داری و خود کنترلی است، مهارت با ارزشی که در صورت دست‌یابی به آن شخص روزه‌دار از وارد شدن در مناطق ممنوعه و خطوط قرمز اخلاقی اجتناب می‌ورزد: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقونَ؛[4]ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید». در روایتی نیز نقل شده است که امام علی(علیه السلام) از پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) در خصوص بهترین اعمال در ماه رمضان سؤال کردند و پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) در جواب فرمودند: «فَقَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل؛[5] بهترین عمل در این ماه پارسایى و اجتناب از محرّمات خداست».
از جمله خطوط قرمز و مناطق ممنوعه‌ای که در ماه مبارک رمضان باید به آن توجه جدی داشت، بی صبری است. بی‌صبری می‌تواند انسان را در هر منطقه ممنوعه وارد نماید.

 1-کم رنگ شدن اخلاص و ظاهر سازی

عمل بسیار مهم و با ارزش روزه‌داری یکی از اعمال عبادی است که به طور طبیعی پنهانی است، از این رو کار را برای تقویت اخلاص و الهی کردن کار بسیار راحت می‌کند، ولی با این وجود نباید از نیرنگ و خدعه شیطان در مبتلا کردن افراد به شرک خفی و ریای در عمل غافل شد؛ چرا که بر اساس روایات گناه شوم ریا به طور بسیار خفی و باور نکردنی می‌تواند در اعمال و رفتارهای انسان رسوخ کرده و عمل انسان را از ارزش و غنای الهی تهی نماید، باری به هر جهت در ایام ماه مبارک رمضان می‌توان با تمرین لحظه به لحظه اخلاص در عمل راه نفوذ ریا و شرک خفی را در اعمال بست. در منابع روایی نقل شده است: یکى از اصحاب مى گوید: پیامبر(صلى الله علیه وآله) را گریان دیدم، عرض کردم: چرا گریه مى‌کنید؟ فرمود: «اِنّى تَخَوَّفْتُ عَلى اُمَّتى الشِّرْکَ، َامّا اِنَّهُمْ لایَعَبُدُونَ صَنَماً وَ لا شَمْساً وَ لا قَمَراً وَ لا حَجَراً، وَ لکِنَّهُمْ یُرائُونَ بِاَعْمالِهِمْ؛[6] (من بر امتّم از شرک و چند گانه پرستى بیمناکم! بدانید آنها بت نخواهند پرستید و نه خورشید و ماه و قطعات سنگ را، ولى در اعمالشان ریا مى‌کنند و از این طریق وارد وادى شرک مى‌شوند).

 
2-خودشیفتگی و خود بزرگ بینی

یکی از موقعیت‌های خطرناکی که احتمال مبتلا شدن به خودشیفتگی و خود بزرگ‌بینی را برای انسان به وجود می‌آورد  زمانی است که انسان توفیق انجام یک کار نیک را پیدا می‌کند، هر چند اعمال عبادی همچون روزه‌داری، و شب زنده‌داری آن هم در ماه مبارک رمضان توفیق بسیار بزرگی است که هر کسی به آن مفتخر نمی‌شوند، ولی با این وجود مؤمنین روزه‌دار و شب زنده‌دار نباید از حربه و نفوذ شیطان در سرزمین وجودی خود غافل شده و اعمال عبادی خود را حربه‌ای برای تفاخر و خودشیفتگی به حساب آورند. مؤمنین واقعی در مکتب حضرات معصومین(علیهم السلام) آموخته‌اند که آنچنان که می‌بایست وظیفه بندگی و عبودیت حق تعالی را به جا نیاورده‌اند:  «سُبْحَانَکَ مَا عَبَدْنَاکَ حَقَّ عِبَادَتِک‏؛[7]منزّه و پاکى تو ما تو را چنانکه سزاوار عبادت و بندگى تو است پرستش ننمودیم‏». از این رو این روحیه اخلاق مانع خودشیفتگی و خود بزرگ بینی در آنها می‌شود.
 

3-بی‌صبری و  عدم ایستادگی بر طاعت خدا

 از جمله خطوط قرمز و مناطق ممنوعه‌ای که در ماه مبارک رمضان باید به آن توجه جدی داشت، بی صبری است. بی‌صبری می‌تواند انسان را در هر منطقه ممنوعه وارد نماید، بی‌صبری بر معصیت، بی‌صبری بر طاعت و بندگی حق تعالی، بی‌صبری بر مصیبت و بلا، هر یک از این مناطق ممنوعه جلوه‌ای از بد اخلاقی هستند که باید در ایام روزه و ماه پر فیض ماه مبارک رمضان به آن توجه جدی داشت و در صدد درمان و جبران آن اقدام نمود. رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) می‌فرمایند :«اَلصَّبرُ ثَلاثَةٌ: صَبرٌ عِندَ المُصیبَةِ، وَ صَبرٌ عَلَى الطّاعَةِ و َصَبرٌ عَنِ المَعصیَةِ؛[8] صبر سه نوع است: صبر در هنگام مصیبت، صبر بر طاعت و صبر بر ترک گناه». این روایت تکلیف همه انسان‌ها را در ابعاد مختلف زندگی مشخص می‌فرماید، گاهی اوقات برخی افراد به بهانه ضعف جسمانی به راحتی مجوز روزه‌خواری را به خود می دهند این چنین افرادی مهارت ایستادگی و صبر بر طاعت و بندگی حق تعالی را ندارند از این رو به سادگی به خود اجازه ارتکاب گناه را می‌دهند.
 
 
پی‌نوشت‌ها:
[1]. الأمالی( للصدوق)، ص93، ح4.
[2]. مولوی » دیوان شمس » ترجیعات.
[3]تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 176 ، ح 3365.
[4]. سوره مبارکه البقرة آیه ۱۸۳.
[5]. الأمالی( للصدوق)، ص95.
[6]. شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج‏2، ص179.
[7]. الصحیفة السجادیة، ، نیایش سوم.
[8]. کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص91، ح15.