قرص آتنولول ( Atenolol ) با نام تجاری ترنورمین در درمان فشارخون بالا و کنترل فشار خون استفاده می شود. که با کاهش فشار خون بالا از مواردی مثل سکته مغزی ، حملات قلبی و کلیه کمک می کند این دارا برای درمان آنژین صدری مزمن و پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد  تجویز می شود. آتنولول (تنورمین) در گروهی از داروها بنام بتا بلاکرها طبقه بندی می شود. بتا بلاکرها روی قلب و جریان گردش خون از طریق سرخرگ ها و وریدها تاثیر می گذارد.
 
حدود 60-50 درصد دارو از مجرای گوارش جذب می شود. پیوند این دارو به پروتئین های پلاسما اندک است. متابولیسم دارو به مقدار کم در کبد صورت می گیرد. نیمه عمر دارو 7-6 ساعت و زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر 4-2 ساعت می باشد. 100-85 درصد دارو به صورت تغییر نیافته از راه کلیه دفع می شود.

مکانیسم اثر آتنولول

آتنولول یک داروی مسدد گیرنده های بتا-آدرنرژیک می باشد که بصورت انتخابی روی رسپتور بتا-1 اثر می گذارد. یا سمپاتومتیک ذاتی (آگونیست جزئی) است. این اثر ترجیحی است نه مطلق ، با این حال در دوزهای بالاتر آتنولول رسپتورهای بتا-2 را مهار می کند که عمدتا در عضلات عروقی و ریوی قرار گرفته است

نحوه مصرف آتنولول و دوز مصرفی

آتنولول را بصورت خوراکی با غذا یا بدون غذا طبق دستور پزشک خود مصرف کنید.
 
در درمان آنژین صدری – خوراکی: در ابتدا 50 میلی گرم یک بار در روز، در صورت ضرورت و تحمل پس از یک هفته دوز دارو به تدریج افزایش خواهد یافت. برخی از بیماران ممکن است به بیش از 200 میلی گرم در روز نیاز داشته باشند.
 
در درمان فشار خون – خوراکی: در ابتدا 25 تا 50 میلی گرم یک بار در روز، در صورت ضرورت و تحمل پس از دو هفته دوز به 50 تا 100 میلی گرم در روز افزایش خواهد یافت.
 
سکته قلبی: در بیمارانی که کل دوز داخل وریدی را تحمل نمایند: به صورت خوراکی، در ابتدا 50 میلی گرم 10 دقیقه پس از آخرین دوز داخل وریدی دارو تجویز می گردد و با 50 میلی گرم 12 ساعت بعد، ادامه می یابد.
 
درمان با یک دوز 100 میلی گرم در روز یا 50 میلی گرم دو بار در روز به مدت 6 تا 9 روز و یا تا زمان ترخیص از بیمارستان ادامه می یابد.
 
بیماران سالخورده ممکن است حساسیت کمتر و یا بیشتری به اثرات دوز معمول بزرگسالان نشان دهند.
 
 
در بیماران مبتلا به نقص شدید عملکرد کلیه، دوزهای زیر توصیه می گردد:
 
Creatine Clearance                  Maximum dose
(ml/min/1.73)
15-35                                          50mg per day
15                                             50mg every second day
 
دوز معمول کودکان : دوز مشخص نشده است. 1

 عوارض جانبی قرص آتنولول

عوارض جانبی متداول قرص آتنولول عبارتند از :

 یبوست، سوء هاضمه

 سرگیجه یا ضعف

 خشکی دهان

 ناتوانی جنسی

 سردی اندام ها

 گیجی

 افسردگی

 بی خوابی، کابوس

 ادم یا تورم

 خستگی، کمبود انرژی

عوارض جانبی جدی قرص آتنولول عبارتند از:

 فشار خون پایین

 هذیان

 احساس پین و سوزن

 واکنش های پوستی، بثورات، کهیر، پسوریازیس

 تاری دید

 دشواری در صحبت کردن یا شنیدن

 ناتوانی درایستادن

 نفس نفس زدن یا تنفس با صدای بلند

در صورت تجربه هر یک از علائم زیر بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید:

 ضربان قلب آهسته و نامنظم

 سرگیجه یا غش کردن

 تورم پا یا مچ پا

 تنگی نفس

 تهوع، تب، ادرار تیره، از دست دادن اشتها

 افسردگی

در حالی که قرص آتنولول باعث ایجاد عوارض جانبی سیستم عصبی مرکزی مانند افسردگی و کابوس می شود، به عنوان افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ٢ نیز شناخته شده است.

مسدود کننده های بتا به طور خطرناک قند خون را کاهش می دهند، که باعث می شود آن ها را برای افراد مبتلا به دیابت یا پیش دیابت بی خطر تر سازد. 2

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه‌ی تأثیرگذاری داروها را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهند.

لیستی از تمام داروهای مصرفی‌تان (ازجمله داروهای نسخه‌ای و غیرنسخه‌ای و محصولات گیاهی) تهیه کنید و آن را در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید. بدون تأیید پزشک‌تان مصرف هیچ دارویی را قطع یا شروع نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند، عبارتند از: دولاسترون، فینگولیمود.

برخی محصولات دارای مواد تشکیل‌دهنده‌ای هستند که می‌تواند ضربان قلب یا فشار خون شما را بالا ببرد یا نارسایی قلبی‌تان را بدتر کند. به داروسازتان بگویید
که از چه محصولاتی استفاده می‌کنید و از او بپرسید که نحوه‌ی مصرف درست آنها چگونه است (به‌خصوص داروهای سرفه و سرماخوردگی، قرص‌های لاغری یا NSAIDs مانند ایبوپروفن/ ناپروکسن). 3

توصیه های مهم مصرف آتنولول

دارو را طبق دستور پزشک مصرف نمایید اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید به محض به یاد آوردن، آن را مصرف نمایید. چنانچه کمتر از 8 ساعت تا زمان مصرف دوز بعدی باقی مانده است از مصرف آن خودداری نمایید و مقدار مصرف بعدی را دو برابر نکنید.

دارو را بیش از مقدار تجویز شده مصرف ننمایید.

از مصرف همزمان آن با دارو های دیگر بدون توصیه پزشک خودداری نمایید.

بدون توصیه پزشک مصرف دارو را قطع نکنید.

مصرف این دارو در موارد زیر باید با احتیاط فراوان صورت گیرد: سابقه آلرژی، آسم نایژه ای، آمفیزم یا برونشیت غیر آلرژیک، نارسایی احتقانی قلب، دیابت،
پرکاری تیروئید، افسردگی روانی یا سابقه ابتلاء به آن.

در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه، مقادیر مصرف آتنولول باید کاهش یابد

در صورت بروز افسردگی ناشی از این دارو، مصرف آن باید قطع شود

منع مصرف آتنولول

این دارو در شوک قلبی، نارسایی آشکار قلب، بلوک قلبی درجه دو یا سه دهلیزی – بطنی، برادی کاردی سینوسی و کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از 100 میلی لیتر جیوه ( برای پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد ) نباید مصرف شود.

آتنولول در شیردهی و دوران بارداری

آتنولول در شیر ترشح می گردد. طبقه بندی FDA برای مصرف در دوران بارداری D می باشد. از این رو دارو را در این دوران با نظر پزشک مصرف نمایید.
—کارایی و سلامت دارو در کودکان به اثبات نرسیده است. 1

پی نوشت:
1.www.shomanews.com
2.www.drhsnajafi.com
3.www.rastineh.com