نماز تراويح چيست؟ اصل واژه ى تراويح از چه چيزى گرفته شده است و نماز مذكور به چه علت خوانده مى شود؟

يكى از موارد مشترك در مذاهب اسلامى نمازهاى مستحب يا نافله است كه در شبانه روز خوانده مى شود البته در شب هاى ماه مبارك رمضان نمازهاى خاصى وارد شده است كه اهل سنّت آن را تراويح مى گويند ولى شيعيان ضمن عقيده به نمازهاى مستحبى نام تراويح را به كار نمى برند.
اما تراويح كه در فقه اهل سنّت آمده در لغت جمع ترويحه و به معناى نشستن است و بر جلسه ى استراحتى كه بعد از چهار ركعت نوافل شب هاى ماه مبارك رمضان قرار دارد گفته مى شود. و در اصطلاح، تراويج عبارت است از نمازهايى كه در شب هاى ماه رمضان پس از نماز عشاء توسط برادران اهل سنّت به جماعت خوانده مى شود.
پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) اين نمازها را به صورت فرادى مى خوانده است و روايتى نيز نقل نشده است كه آن بزرگوار اين نمازها را به جماعت خوانده باشد. در زمان ابوبكر مردم به شيوه ى پيامبر (صلى الله عليه وآله) عمل مى كردند تا اين كه عمر در زمان خلافت اش به جماعت خواندن اين نمازها را براى مردم مقرر نمود.
امام شرف الدين در مورد تاريخ تشريع  جماعت خواندن نماز تراويح چنين مى گويد: پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) در شب هاى ماه رمضان، نمازهاى مستحبّى و نوافل آن را بدون جماعت انجام مى داد و مردم را بر گزاردن نمازهاى اين ماه، ترغيب مى نمود و آنان نيز بر همان شيوه اى كه از پيامبر (صلى الله عليه وآله) ديده بودند، عمل مى كردند. اين مسأله در عهد خلافت ابوبكر نيز چنين بود تا اين كه او در سال سيزده هجرى وفات كرد و پس از او عمر بن خطاب، عهده دار خلافت گرديد. او ماه رمضان همان سال را روزه گرفتن و نمازهاى ماه را تغيير نداد تا اين كه ماه رمضان سال چهاردهم از هجرت فرا رسيد. او در شب اول ماه رمضان آن سال به همراه برخى از يارانش وارد مسجد شده و مشاهده كرد كه مردم نوافل ماه رمضان را انجام مى دهند; در حالى كه برخى در حال قيام، برخى ديگر در ركوع، عده اى در حالت نشسته، بعضى مشغول قرائت، برخى در حال گفتن تكبير و تسبيح و عده اى در حال سلام دادن مى باشند در اين حال او تصميم گرفت كه اين كار را اصلاح نمايد. از اين روى به جماعت خواندن تراويح را در اول شب از ماه رمضان براى مردم سنت قرار داد و مردم نيز حكم او را قطعى تلقى كردند. عمر اين حكم را به سرتاسر بلاد اسلامى ابلاغ كرد و براى مردم مدينه، دو امام منصوب كرد تا براى آنان نماز تراويح بخوانند امامى براى مردان و امامى براى زنان، تمامى اين مطالب مطابق اخبار متواتر است.
از آنچه گذشت معلوم مى شود كه تراويح به معناى نمازهايى است كه اهل سنّت پس از نماز عشاء در ماه مبارك رمضان به جماعت مى خوانند و به جماعت خواندن اين نماز در عهد خليفه دوم و به دستور او تشريع شد.
 

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
ابن منظور، لسان العرب، ج 5، ص 360.
صحيح نجارى، كتاب الصلواة، ج 1، ص 233.
صحيح مسلم، باب الترغيب فى قيام رمضان، ج 1، ص 283.
الفقه على مذاهب الاربعه، ج 1، ص 342.