نماز جماعت-نماز فرادا

اسلام دینی فردگرا و عزلت پذیر نیست . عبادات اسلامی , ضمن آن که برای تصفیه باطن و نفس انسانی وضع شده است , هیچ گاه فرد را گسسته از جامعه نمی نگرد و برنامه های خود را به گونه ای تنظیم نموده که حضور اجتماعی یک فرد مسلمان حفظ شود, عبادات جنبه جمعی و اجتماعی پیدا کند و روح عبادت و پرهیزکاری بر جامعه سایه افکند. بنابراین عبادت و تقوا در اسلام , صرفا مربوط به کنج خانه ها و نهانخانه دل نیست ; بلکه دستورالعملی اجتماعی است و باید فرهنگ آن , بر همه فعالیت های فردی و اجتماعی حاکم شود و چنین چیزی جز با تجمعات عبادی امکان پذیر نیست . پس نماز فرادا اگر هم رابطه قلبی نیرومندتری برقرار کند, اما عبادت و ارتباط با خدا را به یک شعار و کنش جمعی و اجتماعی مبدل نمی سازد, فرهنگ دینداری را در جامعه نمی گستراند و مظاهر اجتماعی را تحت پوشش فرهنگی عبادی قرار نمی دهد.