رجعت به چه معناست؟
رجعت به معنای بازگشت پس از مرگ و در اصطلاح، عبارت است از اینکه خداوند، هم زمان با زمان ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف عده‌ای از بندگان صالح که در ایمان و عمل، خالص بوده‌اند و نیز عده‌ای از کفار و منافقان که در کفر و نفاق، سرآمد بوده‌اند را با همان ویژگی‌های روحی و جسمی خود به دنیا برمی‌گرداند، تا هر دو گروه، در حد امکان نتیجه دنیایی اعمالشان را دریافت کنند.
طبق آن‌چه از احادیث برداشت می‌شود، رجعت، عمومی نیست؛ بلکه مخصوص عده‌ای از مؤمنان خالص و کفار معاند است. هم‌چنین سر سلسله رجعت کنندگان، انبیا، امامان معصوم علیهم السلام و دشمنان آنان هستند.
اثبات رجعت
در قرآن کریم، آیات بسیاری از رجعت سخن می‌گویند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
آیه اول:
( وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کَانُوا بِآیَاتِنَا لَا یُوقِنُونَ * وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِّمَّن یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ )؛ و هنگامی که فرمان [عذاب] بر آن‌ها واقع شود، جنبنده‌ای از زمین برای آن‌ها خارج می‌کنیم که با آنان سخن می‌گوید که: «مردم، به آیات ما یقین ندارند». و روزی که ما از هر امتی گروهی را از کسانی که آیات ما را تکذیب می‌کنند محشور می‌کنیم و آن‌ها نگه داشته می‌شوند [تا به یکدیگر ملحق شوند] . سوره نمل/ آیات82و83 با بیان چند نکته، دلالت آیه بر رجعت روشن می‌شود:
1. عبارت « وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً » اشاره به حشر گروهی از هر امتی دارد و این غیر از حشر در روز قیامت است. حشر در آیه فوق، همگانی نیست؛ در حالی که حشر در روز قیامت شامل همه انسان‌ها می‌گردد؛
طبق آن‌چه از احادیث برداشت می‌شود، رجعت، عمومی نیست؛ بلکه مخصوص عده‌ای از مؤمنان خالص و کفار معاند است. هم‌چنین سر سلسله رجعت کنندگان، انبیا، امامان معصوم علیهم السلام و دشمنان آنان هستند
2. آیات پیش از این آیه، از نشانه‌های قبل از رستاخیز در پایان جهان سخن گفته‌اند و در آیات پس از آن نیز به همین موضوع اشاره می‌شود. بنابراین، بعید به نظر می‌رسد آیات قبل و بعد، از حوادث پیش از رستاخیز سخن گویند؛ امّا آیه وسط، درباره رستاخیز باشد. هم آهنگی آیات، ایجاب می‌کند که همه درباره حوادث قبل از قیامت باشند.
3. شاهد دیگر برای دلالت آیه بر رجعت، «خروج دابة الارض» است که یکی از نشانه‌های رستاخیز به شمار می‌رود ؛ یعنی از نشانه‌هایی است که قبل از رستاخیز رخ می‌دهد.

آیه دوم:
(اِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَ الَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنیَا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْاَشْهَادُ )،.بی‌گمان ما رسولان خود و کسانی که ایمان آورده‌اند را در زندگی دنیا و روزی که گواهان به پا می‌خیزند، یاری می‌دهیم. ” سوره مؤمن/ آیه51 “
با بیان چند نکته روشن خواهد شد که این آیه، به رجعت اشاره دارد و رجعت هم مخصوص تمام انسان‌های مؤمن خاص و کفار خاص است.
1. سیاق آیه، بر فعلی دلالت دارد که در آینده به طور حتم به وقوع خواهد پیوست.
2.نصرت و پیروزی که در این آیه وعده داده شده، تاکنون تحقق نیافته است و خداوند، هرگز خلف وعده نمی‌کند؛ پس ناگزیر باید در آینده تحقق یابد.
3.همه پیامبران (بجز حضرت عیسی و حضرت خضر علیهما السلام ) و مؤمنان، هنگام نزول قرآن در قید حیات نبوده و در این دنیا یاری نشده‌اند؛ پس به مقتضای این آیه، باید زنده شوند، تا در همین دنیا یاری شوند.
4.لفظ نصرت، در مواردی به کار می‌رود که دو گروه، مشغول مخاصمه و جنگ باشند و شخصی یا گروهی، به یکی از طرف‌های درگیر کمک کند، تا برطرف مقابل، چیره شود. طبیعی است چنین معنایی با یاری کردن انبیا و مؤمنان در آخرت سازگاری ندارد؛ بلکه مصداق آیه با رجعت، و نصرت انبیا و اولیا تحقق می‌یابد.
شیخ مفید در تفسیر این آیه می‌فرماید:
شیعیان عقیده دارند خدای تبارک و تعالی وعده نصرت خود را درباره دوستانش، پیش از آخرت تحقق خواهد بخشید و آن، هنگامی است که قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام کند. در پایان دنیا، مؤمنان رجعت می‌کنند و وعده الهی تحقق می‌یابد .

هدف رجعت
یکی از سؤالاتی که در بحث رجعت مطرح می‌شود، این است که چرا باید عده‌ای از انسان‌ها ـ اعم از خوب و بد ـ قبل از قیامت و در دوران ظهور حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به دنیا برگردند؟ رجعت چه اهمیتی دارد که معصومان علیهم السلام تا این مقدار در روایات، بر آن تأکید کرده‌اند، تا حدّی که بعضی از علما و بزرگان دین، رجعت را از ضروریات مذهب شیعه برشمرده‌اند؟
رجعت به دنیا، تنها به اذن و اراده الهی قابل تحقق است و چون همه افعال خدای حکیم، از روی حکمت است، رجعت نیز دارای حکمت خواهد بود. این‌جا به مواردی از اهداف رجعت اشاره می‌کنیم:
اعتقاد به رجعت و بازگشت به دنیا، می‌تواند نقش برجسته‌ای در نشاط دینی و امید حضور در حکومت جهانی حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته باشد. رجعت، برای همه افراد ـ چه زن و چه مرد که لایق یاری‌رساندن بوده و قبلاً از دنیا رفته‌اند ـ زمینه این مهم را فراهم می‌سازد
1. انتقام گرفتن از ستمگران
در رجعت، گروهی از منافقان و ستمگران تاریخ که در حق انسان‌ها، از هیچ ظلم و ستمی دریغ نکردند و غصب کنندگان خلافتِ اهل‌بیت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به دنیا برمی‌گردند، تا قبل از قیامت به بخشی از مجازات‌های خود برسند.
امام صادق علیه‌السلام فرمود:
هنگامی که کار حسین علیه‌السلام خاتمه یافت، ملائکه به درگاه خداوند تضرع کردند. پس خداوند سایه حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف را برپا داشت و فرمود: «به وسیله این، از آنان که به او ستم کردند{قاتلان امام حسین علیه‌السلام} انتقام می‌گیرم» .[ محمد بن حسن حر عاملی، الایقاظ من الهجعة، ص245 .] امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در صورتی می‌تواند از قاتلان امام حسین علیه‌السلام انتقام بگیرد که آن‌ها زنده باشند و این، با رجعت تحقق می‌یابد.
2. نصرت دین
یکی از اهدافی که رجعت مؤمنان بر آن استوار است، نصرت و یاری رساندن به دین الهی در عصر طلایی ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است. بزرگی و عظمت قیام جهانی حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌طلبد که یاران آن حضرت، از حیث تعداد و نیرو، متناسب با آن نهضت باشند.
اعتقاد به رجعت و بازگشت به دنیا، می‌تواند نقش برجسته‌ای در نشاط دینی و امید حضور در حکومت جهانی حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته باشد. رجعت، برای همه افراد ـ چه زن و چه مرد که لایق یاری‌رساندن بوده و قبلاً از دنیا رفته‌اند ـ زمینه این مهم را فراهم می‌سازد.
منبع:مجله علمی تخصصی انتظار موعود/ شماره 22 .
ارسال توسط کاربر محترم سایت :alirezamazrooei