در ماه رمضان علاوه بر امساک از خوردن و آشامیدن بایستی فضائل دیگری را نیز در خود پرورش دهیم. این ماه برکات معنوی و اجتماعی بسیاری داشته که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.
هر ساله در ماه رمضان، میلیونها مسلمان در سراسر جهان یکی از روحانیترین اعمال دینی خود یعنی روزه را برگزار میکنند. در طول این ماه مسلمانان از سپیده دم تا غروب آفتاب از خوردن هر نوع ماده غذایی و نوشیدن هر نوع نوشیدنی، کشیدن سیگار و بسیاری کارهای دیگر خودداری میکنند. آنها همچنین سعی میکنند از انجام گناه دوری کرده و به خداوند نزدیکتر شوند. در این بخش چند نکته جدید از برکات معنوی و اجتماعی روزه داری آورده شده است.
1- بعد مادی روزه راهی برای دستیابی به رشد معنوی
آیا چنانچه در روزهای عادی به عمد از انجام برخی کارهای مشروع و مجاز خودداری کنید، دوری از انجام کارهای نامشروع راحتتر نخواهد شد؟ روزه گرفتن علیرغم آنکه از فوائد مادی بسیاری برخوردار است، اما فراتر از خودداری صرف از خوردن و آشامیدن و سایر خواستههای مادی و جسمانی است. در حقیقت تنها در صورت حفظ زبان، گوش، چشم، دست، پا و سایر اندام خود از گناه است که اعمال روزه به طور کامل رعایت شده و پذیرفته میشوددر حقیقت تنها در صورت حفظ زبان، گوش، چشم، دست، پا و سایر اندام خود از گناه است که اعمال روزه به طور کامل رعایت شده و پذیرفته میشود. بنابراین چنانچه روح ما نیز از انجام تمایلات دنیوی خودداری کند، روزه بیشترین فایده را خواهد داشت. در کتاب نهجالبلاغه حکمت 145 آمده است:«چه بسیار روزه دارانی که از روزه خود جز گرسنگی و تشنگی بهرهای نبرند و بسیاری که از شب زنده داری خود بهرهای غیر از بیداری و رنج نمیبرند»
2- آموزش صبر و بردباری بوسیله روزه
صبر و بردباری از جمله مهمترین فضیلتها در اسلام به شمار میروند. به مسلمانان همواره توصیه میشود این خصلت نیکو را در جنبههای مختلف زندگی خود آموخته و آن را پرورش دهند. روایات و آیات بسیاری در قرآن در خصوص اهمیت صبر وجود دارد. در قرآن کریم آیه 153 سوره بقره آمده است: «ای کسانی که ایمان آوردهاید از صبر و نماز استمداد طلبید، همانا خداوند با صابران است». همچنین از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است که: «ایمان از دو نیمه تشکیل شده، نیمهای صبر و نیمه دیگر شکر است».
همانطور که از طریق روزه گرفتن، درد گرسنگی و تشنگی و محرومیت از غذا را با صبر و بردباری تحمل میکنیم، همچنین میتوانیم در سایر شرایط موجود در زندگی، خود کنترلی و بردباری را تمرین نماییم.
3- مفید بودن روزه برای سلامتی
در مطالعات بسیاری آمده است که روزه میتواند فوائد بسیاری در سلامت داشته باشد. این موارد، پایین آمدن فشار خون، کاهش کلسترول، کاهش سطح قند خون، سم زدایی بدن و پیشگیری از بروز بیماریهای مغزی و آلزایمر و غیره را شامل میشود. همچنین در طول روزه داری، اندامهای گوارشی مجال استراحت مییابند و نیز هوس خوردن مواد غذایی فرآوری شده در فرد کاهش یافته و موجب ارتقاء سطح زندگی سالم میشود. به همین دلیل است که روزه اکنون به یکی از محبوبترین گرایشهای رژیمی در سراسر جهان تبدیل شده است. پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: «روزه بگیرید تا سلامت باشید».
4- رسیدن به آرامش درونی با روزه گرفتن
همه ما به هنگام روزه داری بیشتر بر روی نفس درونی خود تمرکز کرده و سعی میکنیم خود را از امیال دنیوی رها سازیم و همین امر باعث میشود که به رضایت، شادی و آرامش درونی دست یابیم.
5- جاری شدن الطاف خداوند نسبت به فرد روزه دار
یکی از نمودهای لطف خداوند نسبت به فرد روزه دار آن است که دعاهای او را اجابت میکند. پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «روزه دار دعایش رد نمیشود». همچنین از امام علی (ع) روایت شده است که: «خواب روزه دار عبادت، سکوت وی تسبیح، دعایش مستجاب و عمل نیکش مضاعف میشود».
6- درک فقر و افراد فقیر به لطف روزه داری
با خودداری از خوردن، درد فقری که تعداد بی شماری از همنوعان ما از آن رنج میبرند را هرچند ناچیز احساس میکنیم. و این طعم گرسنگی باعث میشود احساس کنیم همه ما به نوعی با هم برابر هستیم و در نتیجه آن به احتمال زیاد به فقرا رحم کرده و برای حمایت از آنها خیرات و صدقات داده و آنها را تحت پوشش خود قرار میدهیم.
علاوه بر آن روزه گرفتن به تعبیری دیگر یادآور محرومیتها و رنجهایی است که در روز قیامت متحمل میشویم.
7- تقویت روابط اجتماعی بواسطه روزه داری
روزه جلوهای از وحدت اسلامی است. مسلمانان در سراسر جهان تقریباً در یک روز مشابه روزه را آغاز و به آن پایان میدهند. آنها همچنین، به هنگام افطار به دیدار یکدیگر رفته و روزه خود را در کنار یکدیگر افطار میکنند. در اسلام توصیه میشود از دوستان و آشنایان خود برای افطار دعوت کنید و همچنین این عمل را به عنوان یکی از بهترین اعمال در ماه رمضان معرفی میکنددر اسلام توصیه میشود از دوستان و آشنایان خود برای افطار دعوت کنید و همچنین این عمل را به عنوان یکی از بهترین اعمال در ماه رمضان معرفی میکند. «ثواب افطاری دادن به روزه دار برابر با ثواب روزه داری است». این امر روابط دوستی و خانوادگی را میان اعضای جامعه مسلمان تقویت میسازد. همچنین مهربانی، اخوت، همدلی، شفقت و عشق را برای آنها به ارمغان میآورد.
8- رسیدن به رستگاری و نجات از خشم خداوند بواسطه روزه
چنانچه انسان از خود در برابر امیال نفسانی محافظت نکند، به رستگاری نخواهد رسید. روزه داری به لحاظ معنوی از ما در برابر خشم خداوند محافظت کرده و به نجات از آتش جهنم رهنمون میسازد. پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: «روزه سپری در مقابل آتش جهنم است».
روزه داری علاوه بر هشت نکته فوق، از برکات و جنبههای مثبت بسیاری برخوردار است. روزه گرفتن در واقع یکی از مهمترین اعمال دین به حساب آمده به طوری که اسلام بر پایه آن بنا نهاده شده است. به طور خلاصه روزه نشانه ایمان است تا بدین ترتیب مشخص شود که کدامیک از ما صادقانه مطیع اوامر خداوند متعال هستیم و کدامیک از دستورات خداوند سرپیچی میکنیم. روزه راهی برای تجدید ایمان به خدا است. روزه وسیلهای است که به ما کمک کرده بیشتر مراقب اعمال خود باشیم و بتوانیم با نفس درونی و خالق خود ارتباط برقرار کنیم. به نظر شما چه درسهای دیگری میتوانیم از ماه رمضان بیاموزیم؟
یادداشت:
امام علی (ع) میفرمایند: «روزه نفس و امساک آن از لذتهای دنیوی، از جمله سودمندترین روزهها است».