آلرژی چیست؟

آلرژی، واکنش فوق‌العاده‌ای از سیستم ایمنی بدن نوزادان به انواع آلرژن‌ها است. معمولاً، سیستم ایمنی کودکان آنتی‌بادی‌هایی را برای محافظت از بدن در برابر پاتوژن‌های خارجی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و انواع قارچ‌ها تولید می‌کند؛ اما در بعضی موارد، سیستم ایمنی بدن نوزادان از آنتی‌بادی‌هایی برای حمله به یک عامل خارجی نسبتاً خفیف مانند پروتئین مواد غذایی استفاده می‌کند.

این شرایط نه تنها منجر به بروز مشکلاتی در بدن کودک می‌شود، بلکه مواد خارجی را نیز از بین نمی‌برد. بر این اساس، می‌توان ادعا کرد که آلرژی یک مشکل مربوط به سیستم ایمنی بدن نوزادان است.1
 

تشخیص نشانه‌های آلرژی‌

خوشبختانه، آلرژی‌ نشانه‌های خاصی دارد که به ما کمک می‌کند تا علت آنها را تشخیص دهیم. برای تضمین مداوای زودهنگام، اطلاع از اینکه چه چیز باعث بروز حساسیت می شود ضروری است:

بچه‌های مبتلا به آلرژی اغلب با مشکل کاهش میزان انرژی روبه‌رویند که با گردش میزان زیاد هیستامین (فرستنده‌ی عصبی که طی فرایند واکنش های آلرژیک در بدن تولید می‌شود) و در نتیجه خواب بد مرتبط است.

آبریزش بینی مداوم یا تکرار دوباره‌ی آن و خرناس کشیدن، التهاب مزمن بینی را نشان می‌دهد. خرناس کشیدن در خردسالان طبیعی نیست، بنابراین همیشه به آن توجه کنید.

مالیدن چشم‌ها یا بینی از جمله نشانه‌ های دیگر آن است. همچنین چروک و خطوط در عرض بینی علایم آلرژی است (چروک کلاسیک آلرژی) که در اثر مالیدن دائم بینی به سمت بالا رخ می‌دهد.

واکس آلرژی مثل حلقه‌های تیره‌ی زیر چشم پدیدار می‌شود.

خرناس کشیدن یا تنفس مداوم از دهان که در طولانی مدت بر شکل چهره و ساختار دندانی تاثیر می‌گذارد.

بزرگ شدن لوزه و اغلب عفونی بودن آن که مرتبط با تنفس دهانی و آبریزش از بینی است.

سرفه خصوصاً اگر دائمی یا شبانه باشد و گاهی در خردسالان با استفراغ همراه است.

پوست ملتهب، خشک و خارش‌ دار که اکثراً در چروک‌ های پشت زانو، مچ‌ها و آرنج مشهود است.

هر واکنشی به مواد غذایی یا تماس با مواد خاص (مثل چمن). این مشکل می‌تواند شامل هر چیزی از استفراغ، تا تورم لب‌ها، وزوز گلو یا سرفه باشد.

اگر فرزندتان هر یک از این نشانه‌ها را داشت، برای یافتن علل آن به پزشک مراجعه کنید. روش‌های ثابت نشده‌ی زیادی وجود دارد که مدعی تشخیص آلرژی‌های پنهان است، بنابراین آگاهی از این موضوع اهمیت دارد.

فقط سه روش ثابت شده برای نمایش آلرژی‌های پنهان وجود دارد که از سوی متخصصان بهداشتی اجرا می‌شود: آزمایش خراش پوست، آزمایش‌های خون و آزمون روی پوست.2
 

علت بروز آلرژی در بدن نوزادان چیست؟

همان‌طور که قبلاً بیان شد، علت اصلی بروز آلرژی در بدن کودکان، قرار گرفتن آن‌ها در معرض انواع آلرژن‌ها است. با این حال، علت اصلی بروز آلرژی در بدن نوزادان، هنوز مشخص نشده است. در ادامه این مقاله، علل بروز آلرژی در بدن نوزادان مورد بررسی قرار می‌گیرد که مهم‌ترین این موارد عبارتند از:
 

1-ژن‌های معیوب

لازم است بدانید که اگر یکی از والدین کودکی آلرژی داشته باشد، شانس مبتلا شدن او نیز به این مشکل بالا خواهد بود. احتمال دارد که هر دو والدین نوزادی آلرژی داشته باشند؛ در این صورت، ژن‌های معیوب منجر به ایجاد حساسیت در بدن کودک می‌شوند. با همه این توصیفات، اکثر پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که ژنتیک، در کنار عوامل دیگر ممکن است باعث بروز آلرژی در بدن نوزادان شود.
 

2-عوامل محیطی

تعدادی از عوامل محیطی مانند آلاینده‌ها، مواد شیمیایی، گرده‌ها و ذرات گرد و غبار موجود در هوا می‌توانند باعث واکنش آلرژیک بدن نوزادان شوند. جالب است بدانید که بعضی از کارشناسان عقیده دارند که زندگی در محیط بسیار شیک و بهداشتی نیز می‌تواند سیستم ایمنی بدن نوزاد را به آلرژن‌های بالقوه حساس کند.
 

3-داروها و سایر مواد شیمیایی

بعضی از داروها حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند سیستم ایمنی بدن نوزادان را تحریک کنند. سایر مواد شیمیایی مانند لاتکس نیز دارای ترکیبات خاصی هستند که با عملکرد استاندارد سیستم ایمنی نوزادان مقابله کرده و باعث بروز واکنش آلرژیک در بدن آن‌ها شوند.
 

4-انواع عفونت‌ها

پاتوژن‌ها می‌توانند باعث واکنش شدید سیستم ایمنی بدن نوزادان شوند. گاهی اوقات، این واکنش به شکل یک پاسخ ایمنی مداوم است که منجر به بروز آلرژی در بدن کودکان می‌شود؛ به عنوان مثال، عفونت ویروس سنسیتیال تنفسی (RSV) می‌تواند خطر ابتلا به آسم را حتی بعد از اتمام دوره درمان عفونت نیز به میزان قابل توجهی افزایش دهد. علاوه بر این مورد، چندین عفونت ویروسی تنفسی نیز وجود دارد که منجر به بروز آلرژی در زندگی آینده نوزادان می‌شوند.1
 

غذاهای آلرژی‌زا برای کودک

هر غذایی می‌تواند باعث آلرژی شود اما رایج‌ترین غذاهای آلرژی‌زا برای بچه‌های کوچک عبارتند از:

تخم‌‌مرغ

شیر گاو

بادام‌زمینی

آجیل‌هایی مثل گردو و بادام هندی

غلات

سویا

ماهی مثل ماهی تن، سالمون و ماهی روغن

صدف و گوش‌ماهی، خرچنگ و میگو.3
 

عارضه‌ های معمول آلرژی نوزادان و درمان آن

اگر فرزندتان آلرژی دارد، احتمالاً به یکی از روش‌های زیر نمایان می‌شود:
 

1. اگزما 

با نام آلرژی پوستی نیز شناخته می‌شود. این عارضه‌ی معمول پوست، بر نواحی کوچکی در سراسر بدن تاثیر می‌گذارد، اما جالب است که هرگز بر بینی اثری نمی‌گذارد.

نشانه‌ها به عنوان التهاب متورم، سرخ، خشک و فلس‌گونه ظاهر می‌شود. اگزما اغلب به علت وجود دسته‌ای از آغازگرهاست و بهترین روش درمان آن استفاده از مرطوب‌کننده و در صورت لزوم ضدالتهاب موضعی است.
 

2. تب یونجه

احتمالاً معمول‌ترین و پایدارترین عارضه‌ی آلرژیک است. تب یونجه (یا آلرژی ورم غشای مخاط بینی) اغلب فصلی است، خصوصاً در نواحی ساحلی که در آن علف و دیگر گرده‌ی گیاهان و نیز باد نقش بزرگی در شدت این ناخوشی دارد.

نشانه‌های معمول عبارتند از خارش بینی همراه با آب بینی شفاف و مداوم و نیز خرناس کشیدن شب‌هنگام و بالا کشیدن آب بینی. امکان دارد با تب یونجه متوجه دوایر تیره‌ی زیر چشم‌های بچه شوید و یا تنفس بچه را با دهان باز و چانه‌ی او را بیرون زده ببینید. برای توصیه‌های درمانی با پزشک مشورت کنید.
 

3. آلرژی ورم ملتحمه

این عارضه به همراه تب یونجه است و با خارش و سرخی چشم‌ها مشخص می‌شود که ترشحات آبکی شفافی دارد و به ندرت دردناک است.

در این موارد استروئیدهای بینی به نشانه‌های چشمی نیز کمک می‌کند، ولی آنتی‌هیستامین قطره‌ی چشمی با تاثیری طولانی مدت درمان بهتری است. استروئیدها را فقط متخصص چشم باید تجویز کند.
 

4. آسم

در گذشته، بیماری آسم تصاویر کودکان زیر چادر اکسیژن را در ذهن  تجسم می‌کرد که باید هفته‌ها در بیمارستان بستری می‌بودند. اما با امکانات امروزی، داروهای عالی و درک بهتر از آسم – که عارضه‌ا‌ی التهابی است و به درمان منظم با هوا و ضدالتهاب نیاز دارد – تشخیص و درمان آن را فقط به عنوان عارضه‌ی آلرژیک معمول از سوی پزشک امکان‌پذیر می‌سازد.
 

5. کهیر

این التهاب پس از قرار گرفتن در معرض یا تماس با یک آلرژن یا آغازگر آلرژی، به سرعت نمایان می‌شود. این التهاب در ناحیه‌ای از پوست روی می‌دهد که سرخ و برآمده شده و خارش دارد و به سرعت پدیدار و ناپدید می‌شود.

التهاب می‌تواند به واکنش جدی‌تر آنافیلاکتیک (واکنش سریع و حاد آلرژیک) منجر شود، اما معمولاً التهاب در بخشی از پوست است که به آنتی‌هیستامین خوردنی پاسخ می‌گوید.2
 

چگونه آلرژی در بدن نوزادان تشخیص داده می‌شود؟

در اغلب موارد، پزشک متخصص اطفال با ارزیابی علائم این بیماری و سابقه پزشکی بیمار می‌تواند آلرژی بدن نوزادان را به راحتی تشخیص دهد. با این وجود، سه مرحله ساده برای تشخیص دقیق آلرژی در بدن نوزادان مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارتند از:
 

1-آزمایش خون

این نوع آزمایش حضور آنتی‌بادی‌هایی را که نشانگر واکنش آلرژیک بدن نوزادان است، بررسی می‌کند. هنگامی که بدن نوزادی دچار آلرژی شده یا با مشکل شوک آنافیلاکتیک مواجه شود، آنتی‌بادی‌هایی در خون او تولید می‌شوند.
 

2-آزمایش پوستی

دو نوع از این آزمایش برای تشخیص آلرژی در بدن نوزادان وجود دارد. آزمایش پوستی و آزمایش پوستی عمیق. در آزمایش پوستی، از تزریق آلرژن احتمالی به لایه بالایی پوست بدن نوزاد با استفاده از یک سوزن نازک استفاده می‌شود.

اگر بدن کودک به آن آلرژن خاص، واکنش نشان دهد، تقریباً بلافاصله بعد از تزریق، علائم آلرژی ظاهر می‌شوند. این نکته مهم را به خاطر داشته باشید که این آزمون، فقط در مورد نوزادانی که بیش از شش ماه سن دارند، قابل اجرا است.

آزمایش پوستی عمیق، فرایند داخل عضلانی است که در آن، آلرژن مشکوک به قسمت عمیق پوست بدن کودک تزریق می‌شود. این آزمایش نیز ممکن است برای نوزادان توصیه نشود، زیرا ممکن است باعث ایجاد شوک آنافیلاکتیک در بدن کودکان حساس شود.
 

3-آزمون حذف مواد غذایی

اگر پزشک متخصص اطفال مشکوک باشد که یک ماده غذایی مسئول بروز آلرژی در بدن کودک است، آن ماده غذایی را از برنامه روزانه بیمار حذف خواهد کرد. اگر بدن نوزاد دیگر با علائم آلرژی روبرو نشد، می‌توان نتیجه گرفت که ماده غذایی متوقف شده، آلرژن ایجاد بیماری در بدن فرزند شما است.1
 

راهکارهای کاهش احتمال ابتلای کودک به آلرژی غذایی

بیشتر کودکان اگر علائم آمادگی را نشان دهند می‌توانند در حدود چهار تا شش ماهگی خوردن مواد غذایی جامد را شروع ‌کنند. هر کودکی با دیگری متفاوت است، بنابراین فکر خوبی است که با شروع خوردن مواد غذایی جامد، دربارهٔ اینکه چه غذاهایی به کودک بدهید و در چه زمانی، با پزشکش صحبت کنید.

پزشک ممکن است توصیه کند که با پورهٔ سبزیجات، میوه‌ها، گوشت یا سرلاک غنی‌شده با آهن شروع کنید. این غذاها معمولاً باعث واکنش آلرژیک در کودکان نمی‌شود اما کارشناسان توصیه می‌کنند که برای اطمینان باز هم مراقب بروز علائم آلرژی در کودک باشید.

وقتی کودک چند غذاهای سنتی را خورد و به نظر رسید که آنها را خوب تحمل می‌کند، می‌توانید به او دیگر غذاهای آلرژی‌زا را نیز بدهید. کارشناسان معتقدند که معرفی و دادن غذاهای خیلی ‌آلرژی‌زا مثل آجیل‌ها و خوراکی‌های حاوی آجیل، تخم‌مرغ و ماهی در سال اول زندگی کودک ممکن است ریسک ابتلای او به آلرژی‌ها را در آینده کاهش دهد.

هنگام افزودن هر غذای جدید به برنامهٔ غذایی کودک، بهتر است برای معرفی غذای جدید بعدی سه تا پنج روز منتظر بمانید. به احتمال بیشتر، اگر آلرژی وجود داشته باشد علائم آن طی این مدت ظاهر می‌شود. همچنین به کودکتان غذاهای ساده که از یک مادهٔ غذایی تهیه شده باشد بدهید تا در صورت بروز آلرژی علت آن مشخص باشد.

تا قبل از یک سالگی کودک به او عسل یا شیر گاو ندهید. با این حال، محصولاتی که حاوی پروتئین شیر پردازش‌شده است مثل پنیر و ماست معمولاً مشکلی برای گنجانده شدن در برنامهٔ غذایی کودک ندارد.3

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.niniplus.com
3.www.madarsho.com