بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) چیست؟

بیماری انسدادی مزمن ریوی که معمولاً COPD نامیده می شود، گروهی از بیماری های پیشرونده ریوی است. شایع ترین آنها آمفیزم و برونشیت مزمن است. بسیاری از افراد مبتلا به COPD یکی یا هر دو این موارد را دارند.

آمفیزم به آرامی کیسه های هوای ریه های بیمار را از بین می برد، این امر باعث اختلال در جریان هوای خارج می شود. برونشیت باعث التهاب و باریک شدن لوله های برونش می شود که باعث جمع شدن مخاط می شود.

علت اصلی COPD سیگار کشیدن است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تحریک کننده های شیمیایی نیز می تواند منجر به COPD شود. COPD یک بیماری است که توسعه آن معمولاً مدت زمان زیادی طول می کشد.

تشخیص COPD معمولاً شامل آزمایشات تصویربرداری، آزمایش خون و آزمایش عملکرد ریه است. هیچ درمانی برای COPD وجود ندارد، اما درمان می تواند به تسکین علائم، کاهش احتمال بروز عوارض و به طور کلی بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند. داروها، اکسیژن درمانی تکمیلی و جراحی برخی از گزینه های درمان برای این بیماری هستند. COPD بدون درمان می تواند منجر به پیشرفت سریعتر بیماری، مشکلات قلبی و بدتر شدن عفونت های تنفسی شود.

تخمین زده می شود که حدود 30 میلیون نفر در ایالات متحده به بیماری COPD مبتلا باشند. نیمی از آنها از ابتلا به بیماری خود اطلاعی ندارند.1
 

 علائم بیماری انسداد مزمن ریوی چیست؟

این بیماری می‌تواند مجاری هوایی را مسدود کند و به کیسه‌های کوچک و بادکنکی‌مانند جاذب اکسیژن (آلوئول)، آسیب برساند. این تغییرات باعث تنگی نفس در فعالیت‌های روزمره، خس‌خس سینه، درد قفسه‌سینه، سرفه مداوم و تولید مخاط زیادی، احساس خستگی، سرماخوردگی یا آنفلوانزا می‌شود.

انسداد مزمن ریوی شدید، فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، آشپزی، تمیزکردن منزل یا حتی استحمام را دشوار می‌کند. این بیماری باعث افزایش مخاط همراه با سرفه و تشدید تنگی نفس می‌شود. COPD پیشرفته با تورم ران‌ها یا پاها به علت تجمع مایعات، کاهش وزن، کاهش استقامت عضلات، سردرد صبحگاهی، خاکستری‌شدن لب‌ها و ناخن‎ها به دلیل پایین‌آمدن سطح اکسیژن، همراه است.2

علت بیماری انسدادی مزمن ریوی چیست؟

در کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده، بزرگترین عامل ابتلا به COPD، سیگار کشیدن است. حدود 90 درصد افرادی که COPD دارند سیگاری هستند یا سابقه سیگار کشیدن دارند.

در بین افراد سیگاری طولانی مدت، 20 تا 30 درصد آنها به COPD مبتلا می شوند. بسیاری دیگر به بیماری ریه مبتلا می شوند یا عملکرد ریه آنها کاهش یافته است.

بیشتر افراد مبتلا به COPD حداقل 40 سال سن و سابقه سیگار کشیدن دارند. در صورت ابتلا به آسم و سیگار، خطر ابتلا به بیماری COPD حتی بیشتر است.

اگر در محیط کار در معرض مواد شیمیایی و بخار قرار دارید، ممکن است به COPD مبتلا شوید. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا و استنشاق گرد و غبار نیز می تواند باعث بیماری COPD شود.1
 

عوامل خطر برای ابتلا به COPD

قرار گرفتن در معرض دود سیگار

مهمترین عامل خطرساز ابتلا به بیماری COPD مصرف درازمدت سیگار است. هر چه سالهای بیشتری سیگار بکشید و بسته‌های بیشتری مصرف کنید، در معرض خطر بالاتری قرار خواهید گرفت. افرادی که از دود لوله‌ها استنشاق می‌کنند، افرادی که ماری‌جوانا می‌کشند، افراد سیگاری و افرادی که در معرض مقادیر زیادی دود سیگار دست‌دوم از دیگران قرار دارند نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
 

افراد مبتلا به آسم که سیگار می‌کشند

ترکیبی از آسم، بیماری مزمن، گرفتگی راه‌هوا و سیگار کشیدن بازهم باعث افزایش خطر ابتلا به COPD می‌شود.
 

مواجهه شغلی با گرد و غبار و مواد شیمیایی

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض بخارهای شیمیایی، بخار آب و غبار در محل کار می‌تواند ریه‌ها را تحریک و ملتهب کند.
 

سن

بیماری COPD به‌آرامی در طول چندین سال رشد می‌کند، به طوری که بسیاری از افراد حداقل ۳۵ تا ۴۰ ساله هستند که برای نخستین بار علائم را بروز می‌دهند.
 

ژنتیک

یک اختلال ژنتیکی نادر موسوم به کاستی آلفا-۱-آنتی‌تریپسین سرچشمه برخی موارد COPD به شمار می‌رود. سایر عوامل ژنتیکی به احتمال زیاد بعضی افراد سیگاری را بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند.3
 

عوارض بیماری COPD عبارتند از:

• عفونت‌های تنفسی

افراد مبتلا به COPD بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و ذات‌ الریه هستند. هرگونه عفونت تنفسی می‌تواند نفس کشیدن را دشوار کند و آسیب بیشتری به بافت ریه بزند. واکسن آنفولانزای سالانه و واکسیناسیون معمولی علیه ذا‌ت الریه ناشی از باکتری پنوموکوک به جلوگیری از برخی عفونت‌ها کمک می‌کند.
 

• فشار خون بالا

بیماری COPD شاید باعث فشار خون بالا در شریان‌هایی می‌شود که خون وارد ریه‌ها می‌کنند.
 

• مشکلات قلبی

به دلایلی که هنوز به طور کامل شناخته نیست، بیماری COPD خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی از جمله حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
 

• سرطان ریه

افراد سیگاری مبتلا به برونشیت مزمن نسبت به افراد سیگاری که برونشیت مزمن ندارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
 

• افسردگی

دشواری در تنفس می‌تواند شما را از انجام فعالیت‌های لذت‌بخش بازدارد. بنابراین رویارویی با این بیماری جدی موجب افسردگی می‌شود. اگر احساس اندوه یا درماندگی می‌کنید و یا فکر می‌کنید دچار افسردگی شده‌اید حتماً با پزشک گفتگو کنید.3

درمان COPD

درمان دارویی COPD

برونکودیلاتورها، داروهایی است که عضلات مجاری هوایی را شل کرده و به بازنگه‌داشتن آن‌ها و تنفس راحت‌تر کمک می‌کند. آنتی‌کولینرژیک، نوعی برونکودیلاتور است که اغلب توسط افراد مبتلا به COPD استفاده می‌شود. بعضی برونکودیلاتورها اثر کوتاه‌ مدتی داشته، حدوداً چهار تا ۶ ساعت دوام می‌آورد و براساس نیاز بیمار استفاده می‌شود. برونکودیلاتورهایی که دارای اثر طولانی‌ است، برای افراد دارای علائم پایدارتر،  استفاده می‌شود.

 مبتلایان به COPD ممکن است از هر دو نوع برونکودیلاتور استفاده کنند. در صورت تسکین‌نیافتن بیماری با کمک برونکودیلاتورها، بیماران می‌توانند داروهای کورتیکواستروئید مصرف کنند؛ این داروها معمولاً به‌صورت استنشاقی استفاده می‌شود و التهاب مجاری هوایی را کاهش می‌دهد. استروئیدها نیز ممکن است به‌شکل قرص یا تزریق در هنگام عود بیماری تجویز شود. همچنین در صورت تشخیص نشانه‌های عفونت ریه شامل سرفه، تنگی نفس و یا تب نیز مصرف آنتی‌بیوتیک توصیه می‌شود.
 

 درمان COPD با توانبخشی ریه

کلاس‌های توانبخشی ریوی به افراد روش‌هایی را می‌آموزد که بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را بدون هرگونه تنگی‌ نفس پیگیری کنند. تمرینات خاص به تقویت قدرت عضلات، از جمله عضلات مورد استفاده در تنفس کمک می‌کند؛ روش‌های مدیریت استرس و کنترل تنفس نیز  دراین شیوه آموزش داده می‌شود.

 درمان COPD با جراحی

تعداد کمی از مبتلایان به COPD با عمل جراحی بهبود می‌یابند. در بولکتومی و جراحی کاهش حجم ریه، قسمت‌های بیمار ریه برداشته می‌شود تا بافت سالم بهتر عمل کند و تنفس آسان‌تر شود. پیوند ریه نیز ممکن است به بهبود برخی از مبتلایان به COPD شدید که نارسایی ریه دارند، کمک کند، اما این روش ممکن است عوارض جدی داشته باشد.

موضوعی که شاید بیشتر افراد بیمار از آن غافل باشند، این است که در کنار تنگی‌نفس، داشتن فعالیت و انجام تمرینات ورزشی به‌ صورت آهسته و پیوسته در بهبود آن‌ها اهمیت زیادی دارد. معاشرت با افراد سیگاری و استنشاق بخارات شیمیایی و سایر مواد تحریک‎کننده ریه نیز برای بیماران COPD بسیار مضر است.

واکسیناسیون در برابر آنفلوانزا و بیماری پنوموکوکی و شستشوی مرتب دست‌ها می‌تواند برای پیشگیری ازبیماری مفید باشد. همچنین در فصل سرما و آنفلوانزا، بیماران COPD نباید با افراد مبتلا به سرماخوردگی تماس داشته باشند.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.imna.ir
3.www.setaretaban.com