تاریخ پیدایش و شروع آئین ودایی به درستی معلوم نبوده و تا شیوع آئین برهمنی، یعنی در حدود قرن هشتم قبل از میلاد ادامه داشته است. آئین ودایی با نام همان کتاب ودا (Veda) نامیده شده که قدیم‌ترین قسمت آن، یعنی ریگ ودا (Rig Veda) که به نظر ماکس مولر (Max Muller) احتمالاً بین سال‌های 1200 تا 1500 قبل از میلاد به وجود آمده است، شامل یک هزار و بیست و هشت سرود و نیایش می‌باشد. سه ودای دیگر، یعنی ساما ودا (Sama Veda)، یاجور ودا (Yajur Veda) و آتروه ودا (Atharva Veda) شامل سرودها و ادعیه‌ی مربوط به اجرای مناسک مذهبی در برابر خدایان و دستورالعمل‌ها و حِرزهایی جهت دفع گزند غول‌ها، پریان، شیاطین موذی و اوراد برانگیزاننده‌ی عشق و محبت و اشعار حکیمانه‌ی مربوط به امور دنیا و نکات فلسفی و اجتماعی می‌باشند. بسیاری از سروده‌های ریگ ودا در یاجور ودا منعکس شده، اما مطالب آن اندکی تغییر کرده است. یاجور ودا بر دو نوع یاجور ودای سفید و یاجور ودای سیاه می‌باشد. یاجور ودای سیاه، شامل اوراد مربوط به آئین قربانی و تفسیرهای آن بوده، اما یاجور ودای سفید فقط شامل اوراد قربانی می‌باشد. ساما ودا نیز اغلب دارای سرودهایی است که از ریگ ودا اخذ گردیده و به طور مستقل ارزشی ندارد. آتروه ودا که از وداهای دیگر متأخرتر است، دارای یک پنجم سرودهای ریگ ودا بوده، کتاب سحر و جادو می‌باشد و اوراد آن اغلب جهت تسلیم نیروهای اهریمنی ساخته شده‌اند، اما ریگ ودا با خدایان بالاتر از طبقه‌ی متمدن موبدان سروکار دارد. رنه گنون (Rene Guenon) درباره‌ی آئین ودایی می‌گوید: «ودا همچون یگانه معرفتی است که بر اساس سُنن فناناپذیر بنا شده، از این رو شالوده‌ی تمامی شعب علوم فرعی به شمار می‌رود که از آن سرچشمه گرفته‌اند. مسئله‌ی تاریخ نگارش و گسترش این علوم کوچک‌ترین اهمیتی ندارد. باید که این سنت و تمام جوانب آن را به طور کلّی و یک جا پذیرفت و هیچ لزومی ندارد که ما از خود همواره بپرسیم چه قسمت از این آئین، ابتدایی و چه قسمت از آن متأخر می‌باشد، زیرا آئین هندو مجموعه‌ای است که تمام اعضای آن به یکدیگر مربوط و پیوسته‌اند، یعنی تمام جوانب آن را می‌توان هم بر اصل توالی و هم بر اصل مقارنه در نظر گرفت». وداها به صورتی خلل ناپذیر و طی ادوار متوالی آفرینش و انحلال عالم موجود بوده و در انحلال جهان فقط پروردگار است که بقای سرمدی دارد. هنگامی که خداوند قصد آفرینش داشت، برهمن (Brahman) را آفریده و به وی حکمت ودا را بخشید. برهمن نیز طبق احکام الهی، ودا و جهان را آفرید که گهگاهی نیز فرزانگانی یافت می‌شوند تا اسرار آن را از طریق مکاشفه درک کنند. خدایانی که در آئین ودایی پرستش می‌شدند، یعنی ایندرا (Indra = خدای طبیعت)، وارونا (Varuna = خدای آسمان)، میترا (Mitra = خدای حق و عدالت)، دارای مادری مشترک به نام آدیتی (Aditi) بودند که خدا و جوهر اصلی همه‌ی الهه‌ها بوده است. غیر از این سه خدا که تثلیث هندو را تشکیل می‌دهند، خدایان دیگری به نام‌های دیائوس پیتار (Dyaus Pitar = خدای آسمان)، پریتوی ماتر (Prithivi mater = خدای زمین)، سوریا (Surya = خدای خورشید)، واتا (Vata = خدای باد) و مانو (Manyu = خدای قوانین) نیز وجود دارند. در آئین ودایی مقرر است که خدایان، عطشی بسیار نسبت به شربت مقدس و قربانی داشته و با بی‌صبری در انتظار فدیه و قربانی هستند تا وجودشان را توسط آنها حفظ کرده و آن را تکثیر نمایند. بنابراین برای رسیدن به مقام الوهیت، موجودات مافوق الطبیعه بر سر قربانی با یکدیگر به منازعه می‌پردازند. از جمله خدایانی که بر اثر این قربانی‌ها پدید آمده‌اند آگنی (Agni = الهه‌ی آتش و اجاق) و سوما (Soma = خدای شراب مقدس) می‌باشند. مراسم قربانی باید فقط توسط برهمنان انجام شود، زیرا آنها بر سحر و افسون تسلط داشته و مردم باید برای اجرای مراسم قربانی به آنها اجرت بدهند. در سرود دهم از کتاب ریگ ودا نیز آمده است که: «اگر یک ماده گاو به برهمن بدهند، تمام دو جهان را به دست می‌آورند». قربانی‌ها معمولاً گوسفند بوده و حتی در دوره‌های اولیه، انسان‌ها را قربانی می‌کردند، اما در زمان‌های بعدی، برهمنان فقط قربانی کردن طبقات پست را تجویز می‌نمودند. قربانی انسانی تا قرن نوزدهم میلادی ادامه داشت.
منبع مقاله :
معصومی، غلامرضا؛ (1388) دایره المعارف اساطیر و آیین های باستانی جهان جلد اول، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر؛ چاپ اول.