پندهای بزرگان به جوانان
۲. پسرم! همانا تو را به ترس از خدا سفارش میکنم که پیوسته در فرمان او باشی و دلت را با یاد خدا زنده کنی و به ریسمان او چنگ زنی. چه وسیلهای مطمئنتر از
پندهای بزرگان به جوانان
سفارشهای حضرت علی علیهالسلام به فرزندش امام حسن علیهالسلام :
۱. بدان که دل نوجوان، مانند زمینی آماده، پذیرای هر بذری است. (پس بکوش تا بذر عشق و ایمان در آن بکاری)؛ وگرنه سرزمین وجودت، در محاصره نااهلان قرار میگیرد.
۲. پسرم! همانا تو را به ترس از خدا سفارش میکنم که پیوسته در فرمان او باشی و دلت را با یاد خدا زنده کنی و به ریسمان او چنگ زنی. چه وسیلهای مطمئنتر از رابطه تو با خداست؟
۳. دلت را با روح اندرز، زندگی ببخش و انگیزههای ناروا و هوا و هوس را از سرزمین وجودت با نیروی زهد و تقوا بیرون کن و بدان که اقامتگاه اصلی و همیشگیات، آخرت است. پس هرگز آخرتت را به دنیا مفروش.
۴. در راه خدا و زنده نگهداشتن ارزشهای الهی بهپا خیز و در این راه، از ملامت هیچ سرزنشگری مهراس.
۵. جان خویش را به زیور صبر بیارای و بدان که تحمل و صبر در راه حق، بسیار دلنشین و زیباست.
۶. همواره با خوبان و خیراندیشان همنشین شو، تا از آنان شوی و از بدان و بدکاران بپرهیز، تا از شمار آنان نباشی.
امام خمینی:
«جوانان ننشینند که گرد پیری، سر و روی آنان را سفید کند. ما به پیری رسیدهایم و به مصایب و مشکلات آن واقفیم. شما تا جوان هستید، میتوانید کاری انجام دهید؛ تا نیرو و اراده جوانی دارید، میتوانید هواهای نفسانی و خواستههای حیوانی را از خود دور سازید، ولی اگر در جوانی به فکر اصلاح و ساختن خود نباشید، دیگر در پیری، کار از کار گذشته است. تا جوانید، فکری کنید؛ نگذارید پیر و فرسوده شوید. قلب جوان، لطیف و ملکوتی است و انگیزههای فساد، در آن ضعیف است، لیکن هرچه سن بالا رود، ریشه گناه در قلب، قویتر و محکمتر میشود، تا جایی که کندن آن از دل، ممکن نیست».
«تا جوانی در دست توست، در عمل و در تهذیب قلب و در شکستن اقفال و رفع حُجُب کوشش کن؛ زیرا هزاران جوان که به افق ملکوت نزدیکترند، موفق میشوند و یک پیر موفق نمیشود. قید و بندها و اقفال شیطانی، اگر در جوانی از آنها غفلت شود، هر روز که از عمر بگذرد، ریشهدارتر و قویتر میشود».
رهنمودهای امام خمینی رحمهالله ، خطاب به فرزندش سیداحمد خمینی:
«عزیزم! از جوانی به اندازهای که باقی است، استفاده کن؛ که در پیری همه چیز از دست میرود، حتی توجه به آخرت و خدای تعالی. از مکاید بزرگ شیطان و نفس اماره، آن است که جوانان را وعده صلاح و اصلاح در زمان پیری میدهد تا جوانی، با غفلت از دست برود و تا لحظه آخر، با وعدههای پوچ، انسان را از ذکر خدا و اخلاص برای او بازمیدارد تا مرگ برسد و اگر تا آن وقت ایمان را نگرفته باشد، در آن حال میگیرد. پس در جوانی که قدرت بیشتر داری، به مجاهدت برخیز و از غیر دوست ـ جلّ و علا ـ بگریز و پیوند خود را هرچه بیشتر محکمتر کن و اگر خدای نخواسته، پیوندی با پروردگارت نداری، آن را برقرار کن و در تقویتش همت گمار؛ که هیچ موجودی جز او ـ جلّ و علا ـ سزاوار پیوند نیست».
«فرزندم! سعی کن از مجالسی که انسان را از یاد خدا غافل میکند، پرهیز کنی؛ زیرا با خو گرفتن به این مجالس، ممکن است برخی توفیقها از انسان سلب شود که خود، مصیبتی است جبرانناپذیر».
«پسرم! هیچگاه دنبال تحصیل دنیا اگرچه حلال آن باشد، مباش که حب دنیا گرچه حلال باشد، رأس همه خطاهاست: رأسُ کُلِّ خَطیئَهٍ حُبُّ الدُّنیا».
قسمتی از نامه امام خمینی رحمهالله به خانم فاطمه طباطبایی (عروس حضرت امام):
«دخترم! به تو و سایر جوانها که طالب معرفتند، وصیت میکنم که شما و همه موجودات، جلوه اویند و ظهور اویند، کوشش و مجاهدت کنید تا بارقهای از آن را بیابید و در آن محو شوید و از نیستی به هستی مطلق رسید».
پس عدم گردم عدم چون ارغنون***گویدم کاِنّا الیه راجعون
مولوی
توصیههای اخلاقی شهید مطهری به فرزندش:
«فرزند عزیزم، نور چشم مکرم، آقای علی آقا مطهری ـ وفّقه اللّه لما یُحِبُّ وَ یَرْضی! در انتخاب دوست و رفیق، فوقالعاده دقیق باش که مار خوش خط و خال فراوان است. همچنین در مطالعه کتابهایی که به دستت میرسد، بر اطلاعات اسلامی و انسانیات بیفزا. حتی الامکان از تلاوت روزی یک حزب قرآن که فقط پنج دقیقه طول میکشد، مضایقه نکن و ثوابش را هدیه روح مبارک حضرت رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله بنما که سبب برکت عمر و موفقیت است. لازم به یادآوری است که در انجام فرایض، نهایت دقت را داشته باش…».
فرازی زیبا و پندآموز، از نامه اخلاقی ـ عرفانی استاد مطهری به دخترش:
«فرزند عزیزم، میگویند:
مرد خردمند هنرپیشه را***عمر دو بایست در این روزگار
تا به یکی تجربه آموختن***با دگری تجربه بردن به کار
ولی بعضی افراد آن چنان زیرک و باهوشاند که گویی دوبار به دنیا آمدهاند و این، بار دوم است و بعضی افراد چنانند که با چند بار به دنیا آمدن هم تجربه نمیآموزند و من امیدوارم و از خداوند متعال مسئلت دارم که تو و سایر فرزندانم، از گروه اول باشید… خداوند متعال میفرماید: «لَئِنْ شَکَرتُم لَاَزیدَنَّکم وَ لَئِنْ کَفَرتُم اِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ؛ اگر نعمتی که به شما دادم، قدر دانستید و حقشناسی کردید، بر نعمتهای خودم بر شما میافزایم و اگر ناسپاسی ورزید، همانا عذاب خدا شدید است». (ابراهیم: ۷) امید و آرزوی من این است که همه فرزندانم، قدردان نعمتها و تفضلات الهی باشند تا روز به روز، خداوند بر تفضلات خود و نعمات خود بیفزاید».
بخشی از اندرز حکیمانه آیت اللّه خامنهای به جوانان:
۱. توبه و استغفار از گناهان
«به جوانان توصیه میکنم که از این بهار رحمت الهی استفاده کنید و استغفار کنید؛ در خانه خدا بروید، از گناهان تن و روح و گناهان فکر و قلب استغفار کنید. آن جامعهای که این طور محل استغفار الهی و توبه الی اللّه باشد، جامعهای نورانی خواهد بود و به برکت آن نورانیت، پروردگار متعال خیرات را بر جامعه نازل خواهد کرد… برای حفظ و جلب رحمت الهی، باید به درِ خانه خدا رفت».
۲. جوانی، فرصتی برای شایستگی
«یکی از بزرگترین وظایف شما، خودسازی اخلاقی است. اخلاق خود را تکمیل کنید؛ شما جوانان این فرصت را دارید. دوران، دوران شماست. شما در دوران خوبی زندگی میکنید؛ در سایه حکومت قرآنی و فرهنگ اسلامی. بنابراین، از لحاظ روحی و معنوی، فرصت برای شایسته شدن دارید؛ این فرصت را مغتنم بشمارید».
ـ پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله در بیانی لطیف میفرماید: «خداوند جوانی را که جوانی خویش را در راه اطاعت خدای تعالی بگذراند، دوست دارد».
ـ «جوانی دوران سازندگی است؛ هم سازندگی جسمانی و هم سازندگی روحانی».
ـ حکیمی گوید: «با زر [طلا] خیلی کارها را میتوان انجام داد، ولی جوانی را نمیتوان خرید».
ـ «بهترین کارها این است که در جوانی، دانش اندوزی و در پیری، به کار بری».
ـ حکیمی گوید: «جوانی، دورهای است که جوان در عین نیاز به همه، خود را از همه بینیاز میداند».
ـ پیامبر خدا در بیانی نغز و دلنشین فرمود: «خدای تعالی، جوان توبهکار را دوست دارد».
ـ بزرگی میگوید: «تنها در ایام جوانی است که انسان بنیاد اخلاق و عادتهای خود را استوار میسازد و هیچ ساعت آن خالی از فرصت نیست، ولی یک دقیقه آن هم که رفت، برنمیگردد».
ـ حکیمی گفته است: «همه، جوانی را میگذرانند، ولی اینکه چه گونه میگذرانند، شرط است».
ـ بزرگی گوید: «بسیاری از مردم، سعادت و شوکت روزگار پیری خود را به سختیها و مشقات روزگار جوانی مدیون هستند»
/س