سؤال کننده محترم :مرحوم علامه مجلسی در جلد هشتم بحار چاب کمپانی احادیثی درباره افتراق امت پیغمبر آورده است . از جمله عبد الله بن عمر گوید پیامبر (ص) فرمودند : به زودی همانند آنچه که بر بنی اسرائیل پیش آمد بر امت من نیز پیش آید : آنان بر هفتاد دو ملت متفرق شدند و زود است که این امت بر هفتاد و سه فرقه و گروه متفرق شوند : تمام گروهها در دوزخ هستند مگر یک فرقه و گروه . سؤال شد : یا رسول الله آن یک فرقه و گروه کدامند . فرمودند آنهایی که بر طریقه من و اهل بیتم هستند . (1)
آری سؤال کننده محترم از این نمونه احادیث زیاد می باشد که پیامبر خبر به فتنه گری و تفرقه بین امت خود داده است و فرموده است که چه کسانی باعث اختلاف می شوند و چه کسانی باعث اختلاف نمی شوند . اما نکته هائی وجود دارد که باید آنها بررسی شود .
اولاً : به جهت اینکه قصاص کردن قبل از جرم جایز نمی باشد در واقع آنها در زمان پیامبر اکرم هنوز جرمی را مرتکب نشده بوده اند و تفرقه ای بوجود نیامده بود مخصوصاً اینکه آنها در روز غدیر با علی «علیه السلام» در انظار مردم بیعت کردند، لذا هر چند حضرت علم به قضیه داشته اند از نظر اسلام چنین کاری سزاوار نیست اصولاً دنیا عالم اختیار است مردم و جامعه و حتی اصحاب پیامبر باید با کار اختیاری خودشان به سعادت یا شقاوت برسند قرار نیست که هر کس کار خلافی بخواهد بکند قبل از ارتکاب جرم نابود شود یا دچار عارض جسمی شود و شاید به جهت این باشد که امتحان بداء می رفت آنها کار خیر یا شایسته ای انجام دهند که موفق به تفرقه افکنی و جدایی نشوند .
ثانیاً : اینکه آنها ظاهراً مسلمان بودند و به دین اسلام گرویده بودند در ظاهر از این رو پیامبر که نمی تواند مسلمانان را که تازه به دین اسلام گرویده بودند از خود رهاء کند و بگوئید شما بعداً تفرقه می اندازید پس مسلمان نشوید .
ثالثاً : ممکن است با عدم طرد آنها خواستند تا خطر آنها را به اسلام و مسلمین کمتر کند چرا که اگر آنها را طرد می کردند خطرات زیادی برای اسلام به وجود می آوردند ، خطراتی که باعث می شد کل اسلام را از بین ببرند و نظام سیاسی اسلام که تازه شکل گرفته بود بدست آنها از هم گسیخته شود .
رابعاً: علاوه بر اینکه این 3 نفر هر کدام دارای قبایل و طوایفی بودند که اینها سران آنها بودند به اصطلاح بزرگان آنها بوده اند و می دانید که در زمان قدیم مردم بصورت طائفه ای و قبائل ای کارهای خود را انجام می داده اند اگر رئیس طائفه و قبیله ایمان می آورد همه ایمان می آوردند و اگر او ایمان نمی آورد ایمان نمی آوردند که نمونه های زیادی در تاریخ رخ داده است . از این رو اگر آنها را پیامبر طرد می کرد قبایل و طوایف اینها به نفع پیامبر کار نمی کردند و به اسلام و مسلمین ضرر می رساندند و بدین جهت است که پیامبر آنها را طرد نمی کند . (2)
با توجه به مطالب بالا روشن می شود که چرا پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم »آنها را از میان خود طرد نکرده اند علاوه بر اینکه پیامبر اکرم عقل کل و معصوم هستند کارهایی که انجام می دهند همه آنها از روی مصلحت و از روی عصمت می باشد شاید یکسری چیزهایی بوده که ما اطلاع نداریم از این رو چون گفتار و کردار معصوم برای ما حجت می باشد ، ما همان را انجام می دهیم . (3)
منابع :
(1) بحار الانوار ،علامه مجلسی ، ج8 چاب کمپانی ، بحث احادیث افتراق امت ،ص 301.
(2) هزار یک چرا ، علی سالک ، ص 193.
(3) کتاب فصیاح المراد فی شرح کشف المراد ، شیخ علی ربانی گلپایگانی ، ص 10.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی
آری سؤال کننده محترم از این نمونه احادیث زیاد می باشد که پیامبر خبر به فتنه گری و تفرقه بین امت خود داده است و فرموده است که چه کسانی باعث اختلاف می شوند و چه کسانی باعث اختلاف نمی شوند . اما نکته هائی وجود دارد که باید آنها بررسی شود .
اولاً : به جهت اینکه قصاص کردن قبل از جرم جایز نمی باشد در واقع آنها در زمان پیامبر اکرم هنوز جرمی را مرتکب نشده بوده اند و تفرقه ای بوجود نیامده بود مخصوصاً اینکه آنها در روز غدیر با علی «علیه السلام» در انظار مردم بیعت کردند، لذا هر چند حضرت علم به قضیه داشته اند از نظر اسلام چنین کاری سزاوار نیست اصولاً دنیا عالم اختیار است مردم و جامعه و حتی اصحاب پیامبر باید با کار اختیاری خودشان به سعادت یا شقاوت برسند قرار نیست که هر کس کار خلافی بخواهد بکند قبل از ارتکاب جرم نابود شود یا دچار عارض جسمی شود و شاید به جهت این باشد که امتحان بداء می رفت آنها کار خیر یا شایسته ای انجام دهند که موفق به تفرقه افکنی و جدایی نشوند .
ثانیاً : اینکه آنها ظاهراً مسلمان بودند و به دین اسلام گرویده بودند در ظاهر از این رو پیامبر که نمی تواند مسلمانان را که تازه به دین اسلام گرویده بودند از خود رهاء کند و بگوئید شما بعداً تفرقه می اندازید پس مسلمان نشوید .
ثالثاً : ممکن است با عدم طرد آنها خواستند تا خطر آنها را به اسلام و مسلمین کمتر کند چرا که اگر آنها را طرد می کردند خطرات زیادی برای اسلام به وجود می آوردند ، خطراتی که باعث می شد کل اسلام را از بین ببرند و نظام سیاسی اسلام که تازه شکل گرفته بود بدست آنها از هم گسیخته شود .
رابعاً: علاوه بر اینکه این 3 نفر هر کدام دارای قبایل و طوایفی بودند که اینها سران آنها بودند به اصطلاح بزرگان آنها بوده اند و می دانید که در زمان قدیم مردم بصورت طائفه ای و قبائل ای کارهای خود را انجام می داده اند اگر رئیس طائفه و قبیله ایمان می آورد همه ایمان می آوردند و اگر او ایمان نمی آورد ایمان نمی آوردند که نمونه های زیادی در تاریخ رخ داده است . از این رو اگر آنها را پیامبر طرد می کرد قبایل و طوایف اینها به نفع پیامبر کار نمی کردند و به اسلام و مسلمین ضرر می رساندند و بدین جهت است که پیامبر آنها را طرد نمی کند . (2)
با توجه به مطالب بالا روشن می شود که چرا پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم »آنها را از میان خود طرد نکرده اند علاوه بر اینکه پیامبر اکرم عقل کل و معصوم هستند کارهایی که انجام می دهند همه آنها از روی مصلحت و از روی عصمت می باشد شاید یکسری چیزهایی بوده که ما اطلاع نداریم از این رو چون گفتار و کردار معصوم برای ما حجت می باشد ، ما همان را انجام می دهیم . (3)
منابع :
(1) بحار الانوار ،علامه مجلسی ، ج8 چاب کمپانی ، بحث احادیث افتراق امت ،ص 301.
(2) هزار یک چرا ، علی سالک ، ص 193.
(3) کتاب فصیاح المراد فی شرح کشف المراد ، شیخ علی ربانی گلپایگانی ، ص 10.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی