براي پاسخ به اين سؤال توجهتان را به نكات ذيل جلب مي كنيم:
الف) موانع ازدواج موقت: ازدواج موقت اگرچه مثل ازدواج دائم، شرعي و مورد تأييد شرع است اما پيوسته موانع خودساخته و ديگر ساخته سدّ راه آن شده است 1. مخالفت علماء سنّي تا جايي كه برخي آن را با زنا يكي دانسته اند. 2. ايجاد شبهه و ترديد در اصل احاديث اين ازدواج از طرف دشمنان و مخالفان اين ازدواج 3. مجازات عمر «خليفه دوّم» نسبت به افرادي كه به اين ازدواج اقدام مي نمودند. 4. شعارهاي فمنيستي در قالب سخنراني، مقاله، كتاب، ترجمه و معرفي آن ازدواج به عنوان مانع جدي براي تساوي حقوق مرد و زن[1] 5. رسومات، فرهنگ و ديد مردم نسبت به اين ازدواج 6. تضييع حقوق برخي از زنان (مثلاً زن بچه دار شده و مرد او را ترك كرده) 7. هوس راني برخي مردان و تضييع حقوق خانواده و سست شدن بنياد خانواده. برخي از مردان با كوچكترين اختلافي با همسرانشان، به اين ازدواج ها پناه مي برند و برخي نيز از آن به ديد منبع هوسراني مي نگرند كه اين مخالف با رشد معنوي و اخلاقي افراد در جامعه است. پس مصلحت انديشي به خاطر تضييع نشدن حق ديگران و مسائل فوق است. اين موانع همگي دست به دست هم داده و مانع اجراء اين امر شده است. به عنوان مثال به نامه هايي كه به همين مركز رسيده توجه كنيد، برخي مثل شما دغدغه اجرا اين امر را دارند و برخي دربارة اين ازدواج سؤالاتي مطرح مي كنند و شبهاتي دارند، مثلاً آن را مخالف نظر دين، عدالت الهي، تحكيم رابطة زناشويي در ازدواج دائم، عزت زنان و … مي دانند؛ اين نشان دهنده اين است كه جامعه هنوز كشش مطرح كردن اين موارد ازدواج به شكل رايج را ندارد. البته الان نيز اين ازدواج در حال اجراست يعني افرادي كه طبق شرائط شرعي به محضرهاي ازدواج بروند آنجا عقد آنها خوانده مي شود و با آنان مخالفتي نمي شود.
ب) ضرورت فرهنگ سازي: روشن است كه امري كه با آن مخالفت شده و نگرش مردم و عرف نسبت به آن مثبت نيست زمان مي برد كه تغيير كند (همان گونه كه تدريجي نگرش منفي شده، تدريجي نيز بايد نگرش ها تغيير كند) و اين امر وظيفة همه افراد فرهنگي دلسوز است. با اين امر نبايد به شكل افراطي برخورد كرد؛ چون باعث تعطيل شدن اين ازدواج و تأخير آن مي شود و مردم بدبين تر مي گردند. بنابراين لازم است اقشار فرهنگي متدين با آسيب شناسي انسان به بيان ادله، پاسخ به شبهات، تحليل موانع، بيان پيامدهاي مثبت آن در قالب مقاله، فيلم، سريال، كتاب، سخنراني، همايش و نشست ها زمينه فرهنگ سازي آن را ايجاد كنند. مسلماً رسانه ها، حوزه هاي علميه، دانشگاه ها، دبيران، مشاوران امر ازدواج و خانواده، جامعه شناسان و روان شناسان نقش به سزايي در اين امر مي توانند ايفا كنند. متأسفانه افراد زيادي هستند كه دغدغه اين امر را دارند اما براي اجراء صحيح آن حتي يك قدم مثبت (مقاله، گفتگو، …) بر نمي دارند.
ج) كتاب و مقاله هاي جديد: خوشبختانه اخيراً مقاله ها و كتاب هاي زيادي بحث اين ازدواج را مطرح نموده اند و زمينه اجراء آن را به شكل صحيح فراهم مي كنند، برخي از آن به شرح ذيل است.
1. مقاله هايي در 12 شمارة هفته نامه پرتو نوشته شده (شماره 12 و آخرين شماره اين مقاله در تاريخ 12/12/1383 منتشر شد).
2. نشر و تدوين استفتائات و پرسش هاي فقهي در اين باره مثل كتاب احكام بانوان نوشته ابوالقاسم عليان نژاد، نشر مدرسه امام علي بن ابيطالب (در درس خارج فقه آيت الله مكارم شيرازي سال 1383 به اين موضوع پرداخته شد).
3. رواياتي درباره متعه يا ازدواج موقت، نوشته شيخ مفيد، ترجمه سيد حسين نجفي يزدي، نشر ناظرين.
4. نظام حقوق زن در اسلام، استاد شهيد مطهري، نشر صدرا (پيوسته اين كتاب تجديد چاپ شده است).
5. احكام ازدواج دائم و موقت، سيد حجت موسوي خوئي، نشر نسيم انتظار.
6. حوراء، ماهنامه علمي فرهنگي اجتماعي زنان، شماره 14، تير و مرداد 1384، ازدواج موقت و همزيستي بدون ازدواج غرب، دفتر مطالعات و تحقيقات زنان.
با توجه به نكات فوق بايد بگوئيم كه قبول داريم، در سير اين امر، سستي محسوس است اما از طرفي هم نمي توان آسيب هاي اين امر، شبهات، ديد اجتماعي و عرفي و … را ناديده گرفت.
پي نوشت:
[1] . اين گرايش ها تا حدودي وقت و ذهن محققان و اساتيد را اشغال مي كند چون گرايش هاي افراطي فمنيستي ها آسيب هاي زيادي براي افراد، اجتماع، خانواده، اخلاق، و … به بار مي آورند. براي مطالعه بيشتر به كتا ب هاي دفتر مطالعات و تحقيقات زنان رجوع كنيد.