در رابطه با سوال شما توجه به مسائل زير مهم است:
1. وظايف نهادها: هر سازمان و نهادي به عنوان يك سيستم داراي اعضاء، ابعاد، اهداف و وظايف خاص خود است، كه همه اينها در آن تعريف شده است؛ حوزه علميه نيز از اين موضوع مستثني نيست. حال سوال شما مي تواند اين باشد كه وظيفه حوزه چيست؟ رسالت حوزه امري است بسيار دقيق و پيچيده كه با تمام مسائل اجتماعي و فرد افراد جامعه گره خورده است، به همين خاطر است كه هر فرد از جامعه يك سري انتظاراتي خاص از حوزه دارد.
آنچه به طور خلاصه مي توان اشاره كرد وظايف حوزه از اين قبيل دارد:
الف. تربيت مبلغ: يكي از برنامه هاي حوزه تربيت مبلغ است كه افرادي براي تخصصي شدن تبليغ در اين مركز حاضر مي شوند و با رشته هاي مختلف انساني و اسلامي آشنا مي شوند كه همين امر سالهاي زيادي را به خود اختصاص مي دهد، همچنين از طلاب ديگر در امر تبليغ در ايام تبليغي استفاده مي شود، ولي طبق گزارشهاي سازمان تبليغات، دفتر تبليغات سپاه و… هنوز هم بسياري از مناطق در ايام تبليغي از وجود مبلغ بي بهره اند.
ب. تخصصي شدن دروس: دروس اسلامي پيوند نزديكي با تك تك علوم انساني مثل جامعه شناسي، روان شناسي، اقتصاد، سياست، حقوق، علوم تربيتي و… دارد. به همين خاطر حوزه علميه رسالتي سنگين پيدا كرده است. برخي طلاب ناچارند در دو رشته علوم اسلامي و رشته اي از علوم انساني متخصص شوند تا بتوانند ضمن ياد گرفتن مباني علوم انساني يك رشته، در اسلامي شدن دروس، رفع شبهات و… اقدام كنند و نظريات اسلام را در آن زمينه مطرح كنند و روشن است كه اين نياز به كار طاقت فرسا دارد كه الان مراكزي به اين كار اقدام مي كنند كه برخي طلاب بايد روزانه در حوزه و آن رشته خاص تحصيل كنند كه نياز به تلاش زياد اين افراد دارد و از سويي ديگر سالهاي متمادي تلاش مي خواهد كه فردي در هر دو زمينه متخصص شود.
سوال ديگر شما مي تواند چنين مطرح شود كه خوب با توجه به نقش حساس و دقيق رسانه ها حوزه علميه چقدر از رشته هاي فوق جهت نشر معارف اسلامي كمك گرفته است؟
در رابطه با اين سؤال بايد بگويم در اين زمينه اقدامات چشمگيري صورت گرفته كه از جمله آنها برنامه هاي راديو معارف، قرآن و زندگي، گفتمان هاي ديني مثل عصر ايمان و… است. از كارهاي بسيار ارزندهي ديگري كه صورت گرفته مي توان به موارد زير اشاره كرد:
پژوهشكدة صدا و سيما: پژوهشكدة صدا و سيما در قم را طلاب در رشته هاي مختلف كمك مي گيرد و تحقيقات و پژوهش هايي[1] توسط متخصصان فن انجام مي دهند وحاصل آن را در خدمت صدا و سيما و رسانه ها قرار مي دهند و در واقع مي توان گفت جهت تهيه محتوا تلاش مي كنند.
نقد فيلم: از آن جايي كه فيلمها، سريال ها و… اثر زيادي بر مخاطب مي گذارد، برخي از طلاب در اين كلاسها شركت مي كنند و از اساتيد فن استفاده مي كنند تا پس از به دست آوردن مباني خود با ديدي نقادانه و اسلامي به نقد فيلمها بپردازند كه اين كار سال هاست كه شروع شده و گزارش نقدها به خود صدا و سيما واگذار مي شود تا در تهيه برنامه هاي جديد رعايت شود. از جمله كارهاي ديگر نقد روان شناختي و تربيتي فيلم هاست، كه اين نيز توسط طلاب متخصص انجام مي گيرد.
فيلم نامه نويسي: از جمله كارهاي ارزنده اي كه در اين راستا انجام شده كلاس هاي فيلم نامه نويسي است كه برخي از طلاب پس از سپري كردن اين دوره ها (هم زمان با ادامه دادن دروس حوزوي) در اين رشته فعاليت مي كنند. البته راههاي نرفته در اين ميدان بسيار است.
پس حضور طلاب در عرصه سينما و تأتر چگونه بايد باشد؟
در رابطه با اين سؤال بايد بگويم هنرهاي سينمايي، خود يك رشته تخصصي است كه نياز به سالها تلاش در اين عرصه دارد اما آنچه كه بايد گفت اين است كه بازيگر، فقط يك بازيگر است او نقشي را كه به او مي دهند بازي مي كند، پس بهتر است به جاي اين كه حوزه وقتش را در اين قسمت صرف كند در زمينه تهيه محتواي فيلم ها، سريال ها و تئاتر بر آيد، به عنوان مثال فيلمي مثل امام علي ـ عليه السلام ـ خود نياز به همكاري اسلام شناساني داشت كه از نظر تاريخي اين مسائل را با توجه به كتب اهل سنت و تشيع بررسي كنند.
از جمله كارهاي ديگري كه حوزه مي تواند انجام دهد، جهت دادن به هنر پيشه ها و كمك گرفتن از افراد متخصص و متعهد در اين زمينه است. يعني اگر به فرض كه ما وقت نداريم در زمينه كارگرداني، بازيگري و… كار كنيم اما مي توانيم از افراد متدين در اين زمينه ها كمك بگيريم كه البته اين نياز جدي به اين دارد كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين راستا با حوزه علميه كمك كند.
حرف آخر: اگر چه كارهاي ارزنده اي در اين راستا انجام شده اما با توجه به نقش چشمگير اين رسانه ها و اثرات عميق آنها بر مخاطبان، لازم است كه توجه بيشتري در اين زمينه (تهيه محتواي ديني، نقد فيلم، نظارت كافي بر فيلم ها و سريال ها، جهت دهي به هنر پيشه ها، ساختن فيلم هاي ديني با كمك از هنرمندان متعهد و متخصص، فيلم نامه نويسي و…) انجام گردد.
پي نوشت:
[1] . از جمله آنها مي توان به مجله گلبرگ، اشارات و كتابهايي هم چون خانه گريزي دختران، ريشه ها و پيامدها و… اشاره كرد.