چرا مسلمانان شيعه، نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشاء را در يک زمان مي خوانند، «مراد با هم بودن آنهاست» و مثل سني ها آنها را جداي از هم نمي خوانند؟

بر هر فرد مسلمان واجب است که در شبانه روز پنج بار نماز بگذارد که اوقات شرعي آنها در قرآن و سنت بيان شده است؛ از ظهر تا غروب وقت نماز ظهر و عصر است، و از مغرب تا نيمه شب وقت نماز مغرب و عشاء و از طلوع فجر تا طلوع آفتاب نيز وقت نماز صبح است.
شيعه معتقد است که از ظهر (زوال خورشيد) تا غروب، وقت مشترک دو نماز است. جز اينکه به مقدار چهار رکعت از اول وقت مخصوص نماز ظهر، و به مقدار چهار رکعت از آخر وقت مخصوص نماز عصر مي باشد. بنابراين، غير از دو وقت اختصاصي مذکور، انسان مي تواند هر دو نماز را در فاصله مزبور، هر وقت خواست انجام دهد و از وقت فضيلت آن صرف نظر کند. هر چند بهتر آن است که آن دو را از هم جدا کند و هر يک را در وقت فضيلت خود انجام دهد. در اين زمينه روايات زيادي داريم.
امام باقر × مي فرمايد: «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ دَخَلَ الْوَقْتَانِ الظُّهْرُ وَ الْعَصْرُ فَإِذَا غَابَتِ الشَّمْسُ دَخَلَ الْوَقْتَانِ الْمَغْرِبُ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ.»[1] (يعني آنگاه که خورشيد به وسط آسمان رسيد، وقت انجام دادن نماز ظهر و عصر فرا مي رسد و آنگاه که خورشيد غروب کرد، هنگام انجام نماز مغرب و عشاء خواهد بود.)
امام صادق × در حديث ديگري مي فرمايد: «هنگامي که خورشيد به حد زوال رسيد، وقت نماز ظهر و عصر فرا مي رسد جز آنکه نماز ظهر قبل از نماز عصر انجام مي گيرد؛ آنگاه تو اختيار داري که آن دو را هر وقت خواستي بخواني تا زماني که خورشيد غروب کند.»[2] برادران اهل سنت هم جمع ميان دو نماز را در بعضي موارد جايز مي دانند. در عرفه و مزدلفه، همه فقها جمع ميان نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء را جايز مي دانند. همچنانکه جمع زيادي از فقهاي اهل سنت جمع بين دو نماز را در سفر مجاز مي شمارند. ولي شيعه با استناد به روايتي که بيان گرديد، جمع ميان دو نماز را مطلقا جايز مي داند. دليل اين مسئله همانطور که در احاديث بيان شده است، تسهيل امر بر مسلمانان است و خود پيامبر گرامي، در موارد زيادي بدون عذر (سفر، بيماري و…) بين دو نماز جمع کرده تا کار را بر امت آسان گرداند که هر کس بخواهد بين نمازها جمع کند و هر کس بخواهد آنها را جدا از يکديگر انجام دهد.
در صحيح مسلم آمده است: «رسول خدا نماز ظهر و عصر و نيز مغرب و عشاء را با هم به جاي آوردند بدون اينکه خوفي از دشمن داشته باشند و يا در سفر باشند.»[3] در روايت ديگري که اهل سنت نقل کرده اند، آمده است: «پيامبر اکرم | نماز ظهر و عصر و نيز مغرب و عشاء را با هم به جا آورد. علت اين امر از ايشان سوال شد، فرمود: چنين کردم تا امتم به رنج و سختي نيافتند.»[4] رواياتي که از اهل سنت، درباره اقدام رسول خدا | به جمع بين دو نماز وارد شده است، متجاوز از بيست روايت است که بخشي از آنها مربوط به سفر و بخش ديگر در غير سفر و مرض و وقت باران است که در برخي از آنها به حکمت جمع ميان نمازها که همان آسان شدن امر بر مسلمانان مي باشد، اشاره شده است. و فقهاي شيعه، از اين جهت جمع بين دو نماز را هميشه و در همه جا جايز مي دانند.
کيفيت جمع نيز به همان نحوي است که همه مسلمانان در عرفه و مزدلفه و يا در سفر جمع مي کنند. بدين گونه که هر دو نماز را در وقت ظهر و در مزدلفه هر دو را در وقت عشاء مي خوانند نه اينکه جمع خاصي مد نظر باشد که مثلا يکي از نمازها در آخر وقت و ديگري در اول وقت صورت پذيرد.
بنابراين از نظر روايات شيعه و اهل سنت، جمع کردن بين دو نماز جايز است هر چند که نمازها را بصورت جدا جدا خواندن از اجر و ثواب بيشتري برخوردار است.