«بهترين راه حل براي جاويدان ماندن نام و اموال، وقف است»
بخش اول: چرا وقف کنيم؟
ايجاد انگيزه براي انجام وقف
طرح مسأله:
پرسش هايي: از قبيل چرا وقف مي کنيم؟ چرا بايد وقف کنيم؟ چرا انسان هاي عاقل و دانشمند مال خود را وقف کرده و مي کنند؟ وقف چه خدمتي به واقف و ساير مردم مي کند؟ و… واقعاً پرسش هاي مهمي است که نياز به پاسخ منطقي دارد. پاسخ به اين پرسش ها را- بطور غير مستقيم- تحت عنوان چند تحليل، در اين کلمه بيان مي کنيم.
الف- تحليل عقلي: اگر وقف نکنيم چه کنيم؟
ابناء بشر- تابع هر دين و آييني که باشند – فطرتاً علاقه مندند: اولاً خودشان، ثانياً نامشان و ثالثاً اموالشان جاويدان بماند. با توجه به آنکه براي بشر مسلم شده خود جسمي و فيزيکي او جاودان نمي ماند، سعي و تلاش مي کند که نام و اموال او جاودان بماند و بي ترديد بهترين وسيله براي جاويدان ماندن نام و اموال، وقف است.
بشري که معتقد است: روحش جاودان است، مايل است که نام و ثروتش نيز جاودان بماند.
ثروتي که انسان در طول زندگي خود با هزاران رنج و زحمت بدست آورده و بعد براي نگهداري آن يک عمر سعي و تلاش کرده تا از دستبرد ديگران در امان بماند، به تجربه ثابت شده، پس از مرگش به وسيله فرزندان بي نياز، يا ساير ارث بران (برادران و خواهران و…) و يا اگر وارثي نداشته باشد، به وسيله حکومت وقت، تصرف و در مدت کمي نيست و نابود مي شود، لذا آدمي به فکر و انديشه فرو رفته، که چه کند تا نام و اموال و ثروتش- همانند روحش- جاودان بماند. به بيان ديگر چه کند و چه چاره اي بينديشد که اصل اموال او که با زحمت زياد بدست آورده پس از مرگ او نيز باقي بماند، در عين حال فرزندان و بستگان و جامعة بشري از منافع آن اموال بهره مند شوند، همانند درختي که اصل آن ثابت و شاخه ها و ميوه هاي آن به آسمان رفته و مورد استفاده قرار مي گيرد.

کل من الوجود يطلب صيداً انّما الاختلاف في الشبکات
اين تلاش در بعضي از انسانها به کسب علوم زمان منتهي شده و مي شود. در بعضي به جمع آوري قدرت و در بعضي به جمع آوري مال و ثروت. آنکه علم فراوان بدست آورده، علم خود را به وسيلة تعليم يا تدريس يا نوشتن کتاب و مقاله و… به نسل بعدي منتقل مي کند و بدين وسيله وجدانش ارضا مي شود و در اين زمينه راه عقلاني ديگر ندارد. آنکه قدرت بدست آورده جز افسوس چيزي برايش باقي نمي ماند. چون کساني که به وسيلة او به قدرت رسيده اند براي حفظ قدرت خود، عليه او و اعقاب او اعمال قدرت مي کنند مگر اينکه در دوران زندگي از قدرتش حسن استفاده کرده و به مستضعفان و نيازمندان جامعه خدمت کرده باشد.
اما آنکه مال و ثروت زياد به دست آورده، چه کند؟ راستي چه کند؟ صد البته هيچ عاقلي نمي گويد فرزندان نيازمند خود را از ارث محروم و تمام مال خود را وقف کند. فرض کنيد فرزندي ندارد اهل يا فرزند نيازمند ندارد که از مال و ثروت او- بعد از او- نگهداري کند. مرگ هم در پيش است و از آن راه فرار ندارد. اين باور و اعتقاد، او را از استرس و نگراني نجات مي دهد و يادآوري مي کند که نام و مال خود را، بعد از خود جاودان کند(وقف کند)، تا از طريق وقف اصل مال براي هميشه محفوظ بماند و منافع مال در راه خدا و خلق خدا هزينه شود. لطفاً شما راه حل منطقي تر و عقلاني تري مي دانيد ما را راهنمايي کنيد؟
ب- تحليل نقلي: بيان حضرت امام علي عليه السلام خطاب به مردگان:
آنگاه که حضرت امام علي عليه السلام از جنگ صفين بازگشت و به قبرستان نزديک کوفه رسيد، خطاب به مردگان فرمود: (اي مردمي که در سرزمين ترسناک، بي آب و گياه و قبرهاي تاريک زندگي مي کنيد! اي خاکيان! اي غريبان! اي بي کسان! اي ترسيده گان! شما در رفتن بر ما سبقت گرفتيد و ما به زودي به مشا ملحق خواهيم شد. خانه هاي شما را تصرف کردند زنانتان شوهر نمودند. اموالتان را تقسيم کردند اين خبرهايي بود که ما داشتيم، شما چه خبري داريد؟)
امام علي عليه السلام سپس متوجه ياران خود شده و خطاب به آنان فرمود: (به خدا سوگند اگر اجازه داشتند سخن بگويند، به شما اطلاع مي دادند که بهترين توشه براي قبر پرهيزکاري است.
منبع: نشريه روشنان شماره 11