خانه » همه » مذهبی » چكار كنيم تا مراسم مذهبي برايمان تكراري و يكنواخت نباشد. مثلاً هميشه هيئت مي رويم و دعاي ندبه ولي اين اواخر برايم تكراري شده است آن لذت اوليه را نمي برم در حالي كه نبايد اين گونه باشد و بايد هميشه لذت ببريم. به نظر شما علت چيست و راه حل كدام است؟

چكار كنيم تا مراسم مذهبي برايمان تكراري و يكنواخت نباشد. مثلاً هميشه هيئت مي رويم و دعاي ندبه ولي اين اواخر برايم تكراري شده است آن لذت اوليه را نمي برم در حالي كه نبايد اين گونه باشد و بايد هميشه لذت ببريم. به نظر شما علت چيست و راه حل كدام است؟

به عنوان مقدمه بايد عرض نمود كه يكي از گرايش هاي انسان گرايش به مذهب و داشتن رابطة عاطفي با خدا است. گرايش به مذهب و اعمال و عبادات مذهبي در نهاد انسان به وديعت نهاده شده است. هر اندازه تعلق و دلبستگي انسان به دنيا و ماديات كمتر باشد، به همان اندازه گرايش مذهبي در او قويتر بوده و از عبادات و مراسم مذهبي لذت مي برد. وقتي دلبستگي به دنيا بيشتر شد و انسان در زندگي روزمره غرق واز توجه به خدا غافل شد، روحية مذهبي او نيز كمرنگ شده و كمتر از عبادت لذت مي برد. به طور كلي، عوامل لذت نبردن از دعا و مراسم مذهبي عبارتند از:
1. گذشت زمان و افزايش سنّ؛ تحقيقات روان شناختي نشان داده است كه در سنين نوجواني گرايش مذهبي در افراد قويتر است. يك تبيين عرفاني در اين زمينه اين است كه جوان ها جديدالعهد هستند به ملكوت عالم و نفوسشان پاكتر است. هر چه بالاتر روند و سنّ شان بيشتر شود، اگر مجاهده نكنند و تحت تربيت واقع نشوند؛ از ملكوت اعلي دورتر مي شوند و اذهانشان كدورتش بيشتر مي شود.[1] بنابراين، گذشت زمان و افزايش سنّ مي تواند يكي از عوامل عدم احساس نشاط در عبادات و مراسم مذهبي باشد. اما اين حالت با دقت در فوايد و نياز انسان ، دعا و ارتباط با خدا برطرف مي شود.
2. عادي شدن اعمال و رفتارها؛ از لحاظ روان شناختي هر چيز تازه اي لذت خاصي دارد، غذاهايي را كه انسان مي خورد، شهرها و مناطقي را كه براي اولين بار مي بيند، يا اولين باري كه دوستش را ملاقات مي كند، بسيار لذت بخش و به يادماندني است، اما به مرور زمان و استفاده بيش از حد، روابط كاملاً عادي شده و ديگر آن لذت و نشاط اولية خود را ندارد.
مراسم مذهبي و دعاهايي كه انسان شركت مي كند، نيز ابتدا از جذابيّت خاصي برخوردار است. اما با مرور زمان و اين كه هميشه در يك مسجد و پاي سخنراني و صحبت هاي يك فرد بنشيند، گفته ها، لحن صدا، چهره ها و محيط آن جا براي وي تكراري مي شود و پس از مدّتي احساس مي كند كه چيز تازه اي وجود ندارد.
حواس انسان به گونه اي است كه براي اولين بار وقتي صداي كسي را مي شنود. مثلاً قرائت عبد الباسط يا روضة آقاي كافي را گوش مي دهد، تحت تأثير قرار گرفته و از آن لذت مي برد، اما بعد از چند بار شنيدن، ممكن است جذابيت خود را از دست دهد.
چه بايد كرد؟
با توجه به اين دو اصل روان شناختي، اين كه مراسم مذهبي براي شما يكنواخت و تكراري جلوه نموده و از آن لذّت نمي بريد، تا حدودي طبيعي است، اما اين مسأله اي نيست كه راه حل نداشته باشد، بلكه در روان شناسي اصولي بيان شده كه با استفاده از آن ها مي توان هميشه از دعاها و مراسم مذهبي لذت بُرد. در اينجا به چند اصل مهم و راهكار عمده اشاره مي كنيم.
1. تقويت انگيزه؛ افرادي كه از عبادت، مراسم مذهبي و كار و شغل شان لذت نمي برند، بيشتر به خاطر آن است كه انگيزه آن ها ضعيف است. شايد در مراسم مذهبي، به اين جهت شركت مي كنند كه ثواب دارد. برخي افراد ممكن است از باب تنوّع و از روي عادت شركت نمايند. اگر انسان انگيزة معنوي قوي داشته باشد و در مراسم مذهبي به خاطر رشد و كمال معنوي خود و قرب الي الله شركت كند، قطعاً برايش لذتبخش خواهد بود و هيچگاه احساس خستگي نخواهد كرد.
2. ايجاد تنوّع؛ روش ديگر براي پيشگيري از ملالت و خستگي در مراسم مذهبي، اين است كه سعي كنيم برنامه هاي ما تنوع داشته باشد. مثلاً هميشه به يك مسجد و پاي سخنراني يك نفر مقيد نباشيم، بلكه در مراسم مختلف و مجالس گوناگون شركت كنيم.
3. توجه به جاذبه هاي ظاهري و معنوي؛ برخي محيط ها و شخصيت ها از جذابيت هاي ويژه اي برخوردارند. بنابراين سعي كنيد در مجالسي شركت كنيد كه از هر جهت براي شما جذّاب است. فضاي مراسم، ساختمان و موقعيت مكاني مراسم، افرادي كه در آن شركت مي كنند، برنامه هايي كه اجرا مي شود و نيز شخصي كه دُعا مي خواند يا سخنراني مي كند، مي تواند در انگيزة ما اثر بگذارد. مسجدي كه قديمي است و معمولاً در آن پيرمردها براي نماز شركت مي كنند و احتمالاً امام جماعت مسجد نيز مسن است و نماز و دعا را آهسته و بي حال مي خواند، ممكن است براي جواني مثل شما خسته كننده و بي حال باشد. بنابراين، بايد در مراسم جوان ها و مسجدي كه جوان ها در آن شركت مي كنند و دعاي پرفيض ندبه و كميل را مي خوانند، شركت نماييد. به هر حال، سعي كنيد در مراسم مختلف و جاهاي متعدد شركت كنيد، تنوّع تا حدود زيادي مي تواند از يكنواخت بودن و عادي شدن مراسم مذهبي، جلوگيري كند.
4. آشنايي بيشتر با فلسفه دعا و مراسم مذهبي؛ از ديگر عواملي كه مي تواند احساس يكنواختي و تكراري بودن عبادات را برطرف كند، آشنايي بيشتر با فلسفه و حكمت عبادات است. انسان بايد براي تزكيه و تهذيب نفس خود برنامه داشته باشد. زندگي هدفمندي داشته و در مسير قرب الهي گام بردارد. شركت در مراسم مذهبي فقط براي ثواب آن نباشد، بلكه علاوه بر آن اهداف عاليتري را نيز بايد در نظر داشت.
5. آشنايي با معاني و مفاهيم دعا: انسان بايد به معاني و مفاهيم دعاها توجه كند. برخي افراد چون با زبان عربي آشنايي ندارند، معناي دعا را نمي فهمند، لذا احساس كسالت و خستگي مي كنند. بايد بيشتر مطالعه كنيد، ترجمه دعاها را بخوانيد، و هميشه براي يافتن پاسخ يكسري سؤالات خود به مراسم مذهبي و جلسات سخنراني شركت كنيد. در اين صورت متوجه خواهيد شد كه دعاها از مفاهيم بسيار بلند و عرفاني برخوردار بوده و نشان دهندة نوعي رابطه عاطفي با خدا است. انسان مي تواند با خدا راز و نياز كند و از او كمك بخواهد. از آن جايي كه انسان هيچ وقت به طور كامل بي نياز نمي شود و هميشه در زندگي خود با مسايل و موضوعات جديد روبرو است، بنابراين هميشه به دعا و ارتباط معنوي با خدا نيازمند است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. حائري شيرازي، انسان الهي، انتشارات لوح محفوظ، 1378.
2. لطيف راشدي، دانستني هاي معنوي در آثار شهيد مطهري، نشر تحول آفرين، 1381.
3. محمدصادق شجاعي، توكل به خدا راهي به سوي حرمت خود و سلامت روان، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، 1383.

پي نوشت:
[1] . امام خميني، جوان در كلام نور، تحقيق و تنظيم مرتضي روحاني، قم، مركز انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1381.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد